Ένας κρητικός γάμος έχει κάτι το υπερβολικό όπως κάθε τι στο νησί. Δεν πρόκειται, για παράδειγμα, να σε καλέσουν σε γάμο στην Κρήτη και να είναι κάτι απλό. Ή να περάσεις άσχημα. Ή να μη φας. Ή να μη μεθύσεις. Για το τελευταίο και να θες, δεν το γλιτώνεις.
Στην Κρήτη οι γάμοι είναι υπερπαραγωγή. Στους πάνω από 10 γάμους που έχω πάει ως καλεσμένος (συν τον δικό μου που έγινε με το… κρητικό εγχειρίδιο) όλα ήταν στο πολύ τους. Και να ξέρετε πως ένας γάμος εδώ κάτω δεν σημαίνει απλά τη μέρα της τελετής, αλλά η όλη διαδικασία αρχίζει μία εβδομάδα νωρίτερα. Μη σας πω και δύο. Προετοιμασία επίπεδου τελικού Champions League.Και επειδή το ‘κυρ Ελέησον’ το βαριέται κι ο παπάς, που λέμε στην καθομιλουμένη, παρακάτω είναι κάποιες σημαντικές πληροφορίες σε περίπτωση που βρεθείς καλεσμένος στο νησί.
Πλέον η πλειοψηφία των κρητικών γάμων γίνεται σε μεγάλα κέντρα δεξιώσεων.
Είναι λίγο κυρίλα όταν το δεις, αλλά όταν αρχίσει το αλκοόλ θα διαπιστώσεις πως τίποτα δεν είναι πιο κρητικό από αυτό.
Πρόγαμος. Γίνεται 2-3 μέρες πριν από τον γάμο. Ο γαμπρός καλεί τους φίλους του στο σπίτι ή κάπου έξω, πίνουν μέχρι να δουν τον Χριστό να χορεύει Πεντοζάλι (θα φτάσουμε και στους χορούς, μη βιάζεστε) και ουσιαστικά γιορτάζουν την τελευταία μέρα ελευθερίας του. Ναι, πείτε το bachelor. Κάπως έτσι, αλλά πιο παραδοσιακά.
Γαμοκούλουρο. Εφτάζυμο ψωμί ειδικά για γάμους. Θα το βρεις πάνω στο τραπέζι του γλεντιού. Είναι για τη λιγούρα, αλλά μη φας πολύ. Θα διαβάσεις παρακάτω γιατί.
Γαμοπίλαφο. Το πατροπαράδοτο φαγητό των γάμων. Μη νομίζεις ότι είναι το κυρίως πιάτο κι αρχίζεις να χλαπακιάζεις δύο-δύο τα πιάτα. Μετά το γαμοπίλαφο έρχεται το ψητό. Το οφτό που λένε. Και μετά το έμφραγμα.
Μην περιμένεις να δεις τον γαμπρό με πατροπαράδοτη στολή σαν τον Βέγγο στον ‘Παπατρέχα’. Παλιά αυτά. Να περιμένεις, όμως, να δεις λυράρηδες να συνοδεύουν τη νύφη και τις μαντινάδες από τους συγκινημένους συγγενείς να πέφτουν βροχή.
Να είσαι πάντα προετοιμασμένος για μπαλωθιές. Μη σκάσει κανά μπαλόνι και τρέχεις να κρυφτείς.
Θα φορέσεις λευκό σαρίκι. Είτε στο κεφάλι είτε στο λαιμό. Μη το παίξεις χιουμορίστας και πεις ότι σου θυμίζει το σεμεδάκι της μητέρας σου.
Στις χαιρετούρες, στο τέλος του γάμου, να περιμένεις να δεις στο τέλος της σειράς και την κοπέλα που θα κρατά το δίσκο για να βάλεις το φακελάκι σου.
Στο γλέντι θα σηκωθείς να χορέψεις. Ναι, θα σηκωθείς να χορέψεις. Δεν μας ενδιαφέρει παιδί μου αν δεν ξέρεις
Στο γλέντι το ζευγάρι και οι συγγενείς θα αφήσουν φιλοδώρημα στην ορχήστρα στους πρώτους 2-3 χορούς. Μάλλον πρέπει να μάθω λύρα.
Να είσαι προετοιμασμένος να ακούσεις πολλά κρητικά. Πάρα πολλά κρητικά. Αποτελεί εξαίρεση το αντίθετο. Κάποια στιγμή μπορεί να μπουν και ξένα, αλλά πάλι κρητικά θα χορεύεις.
Σε ορισμένες περιπτώσεις γύρω στις 04:30 κι αφού έχεις ξεπατωθεί, έρχεται μία ωραία ζουμιστή μακαρονάδα με κρητικό ανθότυρο για να φύγει η ουισκίλα και η ρακίλα.
Και μετά τη μακαρονάδα αρχίζει νέος γύρος χορού. Οπότε αν τη γλίτωσες στα… προκριματικά δεν θα τη γλιτώσεις στην τελική φάση. Κι επειδή προφανώς δεν κατέχεις από κρητικούς χορούς (όπως εγώ που την πρώτη φορά που κλήθηκα να χορέψω έμοιαζα σαν τον Μποτία όταν πηδάει για κεφαλιά, δηλαδή δεν πηδάει) ιδού κάποιες σημαντικές οδηγίες για να ξέρεις που σου παν τα τέσσερα.
Οι χοροί
Σιγανός: Το λέει το όνομά του. Χαλαρά. Ο χορός για τους πρωτεουσιάνους. Πιάνεις τους διπλανούς σου και χορεύεις με μικρά βήματα. Κανένα εγχειρίδιο, όλα είναι εύκολα. Ιδανικός χορός για να σηκωθείς από το τραπέζι και να χωνέψεις.
Συρτός: Ανεβαίνει ο βαθμός δυσκολίας. Τα βήματα μπορεί να σε μπερδέψουν, το γεγονός ότι καθένας βγαίνει μπροστά από τη σειρά και κάνει το κομμάτι του θα σε τρομάξει. Πιάσε θέση τελευταίος για να αποφύγεις το ενδεχόμενο να πρέπει να δείξεις τις χορευτικές σου ικανότητες.
Σούστα: Τον λένε και αντικριστικό χορό. Καμία σχέση με το γνωστό αντικριστικό. Μέτριος βαθμός δυσκολίας, αλλά θέλει ανάσες. Μικρά πηδηματάκια, χορεύεται σε ζευγαράκια, διάλεξε το ταίρι που είναι στα μέτρα σου για να μη σου βγει η γλώσσα. Είναι ο πιο ελεύθερος χορός από όλους γιατί έχει περισσότερη ελευθερία κινήσεων. Ελλοχεύει, φυσικά, ο κίνδυνος να χορεύεις σαν να θες να πας επειγόντως για κατούρημα και δεν σε αφήνουν.
Μαλεβιζιώτης: Αν δεν θες να σου βγουν από τη μύτη όσα καταβρόχθισες στο τραπέζι, παρέμεινε εκεί, μη σηκωθείς. Φιγούρες, άλματα και ακροβατικά συνθέτουν τον συγκεκριμένο χορό που ανεβάζει στα ύψη το βαθμό δυσκολίας. Πάντα απορούσα πως ο δεύτερος της σειράς έχει τόση δύναμη στο δεξί του χέρι για να κρατά τον πρώτο την ώρα που δίνει ρεσιτάλ.
Πεντοζάλι: Ύπουλος χορός. Ξεκινά χαλαρά, με εύκολα βήματα, λες «οκ, το ‘χω». Και ξαφνικά όλοι κάνουν λες και άνοιξαν ταυτόχρονα το λογαριασμό του ρεύματος. Ο ρυθμός ανεβαίνει, βαράνε τα πόδια κάτω (όπως όταν έχεις φαγούρα στο πέλμα και δεν μπορείς να βγάλεις το παπούτσι για να ξυστείς) και η κατάσταση γίνεται εφιαλτική. Χορεύεται και χωρίς τη συνοδεία μουσικής από γεροδεμένους άνδρες -Κρητίκαρους δηλαδή- που κάνουν διαγωνισμό ποιος θα χτυπήσει πιο δυνατά το πόδι κάτω (οι λεγόμενες “πατιές”). Αν είσαι πρωτευουσιάνος στην αρχή θα τρομάξεις, μετά θα εντυπωσιαστείς. Ο χορός μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για το σωστό σβήσιμο της γόπας. Μια κι έξω.
Και μία μαντινάδα για το κλείσιμο: “Ταγκό, σάμπα και τσάρλεστο στσι Κρητικούς δε στέκουν,γιατί κολλούνε τα κορμιά και δύσκολα ξεμπλέκουν!”
