14 Αυγούστου 1974. Ο δεύτερος Αττίλας. Η δεύτερη εισβολή. Δεν αναφερόμαστε συχνά στη δεύτερη εισβολή. Αυτή που ήταν και η πιο οδυνηρή, αφού τότε η ελληνική πλευρά έχασε τον πόλεμο. Και μαζί το 37% του νησιού.
«Δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην έχουν οι Τούρκοι το 1/3 της Κύπρου« είχε δηλώσει ο αμερικανός ΥΠΕΞ, Χένρι Κίσινγκερ που έμεινε στην ιστορία ως ο «δήμιος της Κύπρου». Με την αμερικανική πολιτική να θέλει να αποτρέψει πάση θυσία έναν πόλεμο Ελλάδας – Τουρκίας. Και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να δηλώνει ότι η αποστολή δυνάμεων στο νησί «καθίστατο αδύνατος και λόγω της απόστασης και λόγω των γνωστών τετελεσμένων γεγονότων. Και δεν ήτο δυνατόν να επιχειρηθή χωρίς τον κίνδυνον εξασθενήσεως της αμύνης αυτής ταύτης της Ελλάδος».
Στις 14 Αυγούστου οι συνομιλίες που είχαν ξεκινήσει στη Γενεύη στις 25 Ιουλίου καταρρέουν. Ξημερώματα της 14ης Αυγούστου η Τουρκία ξεκινά το δεύτερο γύρο της εισβολής που διαρκεί τρεις μέρες και καταλήγει στην κατοχή των εδαφών του βόρειου τμήματος του νησιού που διαρκεί μέχρι σήμερα.
Ο δεύτερος Αττίλας που έκανε τις «διακοπές της Αϊσέ» να κρατήσουν 50 χρόνια.
Με την Άγκυρα να ολοκληρώνει το σχέδιο που επεδίωκε να υλοποιήσει.
«Φύγαμε με τα ρούχα που φορούσαμε και 10 λίρες στην τσέπη», έλεγε ο παππούς μου, όταν μας διηγούνταν πώς άφησαν το σπίτι στη Μόρφου.
Κανείς δεν περίμενε ότι αυτό θα κρατήσει. Όλοι θεωρούσαν ότι ήταν κάτι προσωρινό. Ότι θα γυρνούσαν σπίτι τους.
Και αυτή η προσωρινή κατάσταση συμπληρώνει σήμερα 50 χρόνια.
Φέτος επέστρεψα για μία ακόμα φορά σε αυτό το σπίτι. Για να το δω τουλάχιστον απ’ έξω, αφού οι κάτοικοι που εγκατέστησε το καθεστώς των κατεχομένων δεν είναι ιδιαίτερα φιλικού και ανοιχτοί στις επισκέψεις.
Ακόμα ο φράχτης είναι στραβός, από τότε που ο πατέρας μου μάθαινε να οδηγεί. Οι κήποι της Αγάθης δεν υπάρχουν. Έγιναν θέσεις στην πυλωτή για τα αυτοκίνητα.
Η γυάλινη πόρτα της εισόδου έχει ρωγμές και έχει ενισχυθεί με ξύλα, αφού οι κάτοικοι του σπιτιού δεν περνούν χρόνο στη Μόρφου πια.
Η κατάσταση του σπιτιού σου δίνει την εντύπωση της κόπωσης. Αντέχει, αλλά 50 χρόνια είναι πολλά. Ακόμα και για αυτό.
Η τελευταία βόλτα με τη γιαγιά μου στη Μόρφου ήταν περίπου 17 χρόνια πριν. Τότε που με ξεναγούσε στη γειτονιά. Στη γειτονιά της οικογένειας της. Σαν να έπρεπε να μάθω ποιος μένει και πού γιατί θα επιστρέφαμε άμεσα και όφειλα να τα ξέρω.
Στο δικό μου σπίτι κανείς δεν συμφιλιώθηκε με τα «γεγονότα» του 1974. Κανείς δεν αποδέχθηκε τις απώλειες.
Ούτε αυτοί που τις έζησαν, ούτε η επόμενη γενιά που απλά τα άκουσε σαν ιστορίες.
Σαν να πέρασε η απώλεια στο dna μας.
Σαν να λείπει ένα κομμάτι του εαυτού μας.
Να μην έχει ολοκληρωθεί η ταυτότητα μας.
Για κάποιους ίσως είναι γραφικό.
Για εμάς πάλι ήταν η ζωή μας.
Ακόμα και οι μυρωδιές έχουν ιστορίες που νομίζεις ότι έχεις ζήσει. Ότι έχεις βρεθεί κάπου εκεί. Όταν άνθιζαν οι πορτοκαλιές.
Ο παππούς μου πήγε στη Μόρφου μία φορά από τότε που άνοιξαν τα οδοφράγματα. Ζήτησε να τον πάμε στα περιβόλια του. Στις πορτοκαλιές του. Αυτά που φρόντιζε μόνος του.
Σύμπτωση. Ήταν άνοιξη. Οι πορτοκαλιές είχαν ανθίσει. Έκατσε στο αγαπημένο του δέντρο. Μας ζήτησε να τον αφήσουμε λίγο μόνο του. Και γύρισε με ένα άνθος για την κάθε εγγονή του.
Σκούπισα τα μάτια του και είναι σαν να ένιωσα όλη την αγάπη και τη νοσταλγία του. Όλη την ελπίδα που έχανε από την ψυχή του και προσπαθούσε να μην παραδεχτεί.
Η 14η Αυγούστου, ο δεύτερος Αττίλας, όσο περνάνε τα χρόνια χάνεται κάπου στις γιορτές του 15αύγουστου.
Το Κυπριακό είναι ιστορικά γεγονότα. Είναι η ιστορία της προδοσίας. Είναι κυρίως οι ιστορίες των ανθρώπων που ξεριζώθηκαν. Και από τις δύο πλευρές. Και είναι η δραματική έκκληση για λύση όσων ακόμα θέλουν να ελπίζουν.
Κείμενο: Αλεξάνδρα Φωτάκη
