Σε ανοιχτή γραμμή με τις Βρυξέλλες είναι η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να εγκριθεί άμεσα το νέο ΕΣΠΑ ύψους 26 δισ. ευρώ, ώστε από το φθινόπωρο να ξεκινήσουν οι σχετικές προσκλήσεις για να «τρέξουν» προγράμματα για επιχειρήσεις και απασχόληση μέχρι το τέλος του χρόνου.
Το Ταμείο Ανάκαμψης δεν είναι η μοναδική πηγή χρηματοδότησης που μπορεί να συμβάλει στην ανάκαμψη της οικονομίας. Σε συνδυασμό με τους ευρωπαϊκούς πόρους του ΕΣΠΑ και τα ιδιωτικά κεφάλαια που θα επενδυθούν, αποτελεί ευκαιρία για τον μετασχηματισμό και τη βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Οι δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης ακολουθούν διαφορετικές διαδικασίες από αυτές των συγχρηματοδοτούμενων έργων, καθώς στην πρώτη κατηγορία υλοποιούνται ονοματισμένα έργα που ακολουθούν εγκεκριμένους προϋπολογισμούς και στενά χρονικά ορόσημα. Παρουσιάζουν όμως και ομοιότητες με τα προγράμματα του ΕΣΠΑ, όπως για παράδειγμα ότι ισχύουν επακριβώς οι κανονισμοί περί κρατικών ενισχύσεων, όπως επίσης και τα ποσοστά του χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων.
Σύμφωνα με τον νέο σχεδιασμό, στο ΕΣΠΑ δεν θα υπάρχουν προσκλήσεις με καταληκτικές ημερομηνίες υποβολής επενδυτικών σχεδίων, αλλά οι νέες προσκλήσεις θα είναι ανοικτές, δηλαδή χωρίς καταληκτική ημερομηνία υποβολής των σχεδίων και η ένταξη των επενδυτικών σχεδίων στα διάφορα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ θα γίνεται με τήρηση της σειράς προτεραιότητας.
Πόροι
Οι πόροι που θα κατανεμηθούν στην Ελλάδα από την Πολιτική Συνοχής για την περίοδο 2021-2027 ανέρχονται στα 21,1 δισ. ευρώ και θα οδηγήσουν σε 26,7 δισ. ευρώ συνολικούς επενδυτικούς πόρους, αυξημένους κατά 7% σε σχέση με την αντίστοιχη κατανομή της περιόδου 2014-2020. Από αυτά, 10,8 δισ. ευρώ θα δοθούν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), 5,6 δισ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+), 3 δισ. ευρώ από το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ), 1,4 δισ. από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), 0,37 δισ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ), 0,8 δισ. ευρώ από τον Μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» και 0,1 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία (ΕΕΣ).
Επίσης, το 1/3 των πόρων αυτών, ήτοι 8,2 δισ. ευρώ, θα κατευθυνθεί στα 13 Περιφερειακά Προγράμματα, σε μια προσπάθεια να αντιστραφεί το βαρύ αποτύπωμα της κρίσης και της έντασης των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων, ενισχύοντας τη χρηματοδότησή τους από 17% έως 85%.
Το ΕΣΠΑ 2021-2027 θα περιλάβει:
9 Τομεακά Προγράμματα και ειδικότερα τα Προγράμματα:
- Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα – Καινοτομία,
- Ψηφιακός Μετασχηματισμός,
- Περιβάλλον – Ενέργεια – Κλιματική Αλλαγή,
- Υποδομές Μεταφορών,
- Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού-Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση,
- Πολιτική Προστασία,
- Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση,
- Αλιεία και Θάλασσα και
- Τεχνική Βοήθεια,
13 Περιφερειακά Προγράμματα, ένα για κάθε Περιφέρεια της χώρας
13 Προγράμματα Εδαφικής Συνεργασίας.
Βασικές προτεραιότητες
Οι βασικές προτεραιότητες στους πέντε Στόχους Πολιτικής είναι:
- Στόχος Πολιτικής 1 (Ψηφιακός μετασχηματισμός): μετασχηματισμός του δημόσιου τομέα, Βιομηχανία 4.0, clusters μικρομεσαίων επιχειρήσεων, βελτίωση δεξιοτήτων των εργαζομένων, μηχανισμοί στήριξης μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας.
- Στόχος Πολιτικής 2 (Πράσινη οικονομία): κυκλική οικονομία, πολιτική προστασία και διαχείριση φυσικών καταστροφών, ορθολογική διαχείριση υδατικών πόρων, προστασία βιοποικιλότητας, προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ηλεκτροκίνηση και καθαρές μεταφορές, αντιμετώπιση ενεργειακής φτώχειας.
- Στόχος Πολιτικής 3 (Υποδομές μεταφορών): βιώσιμες, «έξυπνες» και πολυτροπικές υποδομές μεταφορών (δρόμοι, λιμάνια, σιδηρόδρομοι), ανανέωση στόλου μέσων μεταφοράς.
- Στόχος Πολιτικής 4 (Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων): ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, δημόσια υγεία, ψυχική υγεία, κοινωνική ένταξη.
- Στόχος Πολιτικής 5 (Χωρικές επενδύσεις): χωρικές επενδύσεις σε αστικές, αγροτικές, νησιωτικές και ορεινές περιοχές. Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (για την απεξάρτηση από τον λιγνίτη στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, τη Μεγαλόπολη και τα νησιά).
Οι διεργασίες ολοκλήρωσης του Σχεδίου της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης (ΕΣΠΑ) και των Προγραμμάτων 2021-2027 βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, με το κείμενο του νέου ΕΣΠΑ να αναμένεται να εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι φορείς έχουν ήδη εκκινήσει τις σχετικές διαδικασίες για τον σχεδιασμό και την προετοιμασία των κειμένων και των προγραμμάτων της περιόδου 2021-2027, βάσει των κατευθύνσεων και οδηγιών που δίνονται από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ και την Εθνική Αρχή Συντονισμού του ΕΣΠΑ.
