Οι κάτοικοι του ΕΛΟΥΣ και των γύρω χωριών θα θυμούνται ασφαλώς το βούλισμα. Η παράδοση λέει ότι όταν “μια μάγισσα που είχε τον αργαλειό της εκεί ύφαινε την ημέρα μίας μεγάλης γιορτής βούλιαξε η γη και την πήρε μαζί της”. Έτσι δημιουργήθηκε μία μεγάλη λεκάνη το γνωστό μας βούλισμα. Στη βάση του, καλλιεργούνταν τους θερινούς μήνες καλαμποκιές, ενώ στα πρανή του η βλάστηση ήταν λιγοστή από μικρές κουμαριές, ερίκια, ακυσάρους, αστυβίδες και ασφεντιλιές, λόγω του άγονου εδάφους. Στη μία του πλευρά τo πέτρωμα ήταν σκληρό χρώματος θαλασσί που το λέγαμε “Λεπίδα” και χρησιμοποιούνταν για τη στεγάνωση των χωμάτινων δωμάτων στα παλαιικά σπίτια με τις τράβες και τα δοκάρια. Τα τελευταία χρόνια ο τόπος αυτός είχε εγκαταλειφθεί και φιλοξενούσε μόνο κοπάδια αιγοπροβάτων.
Στο μυαλό μας από τα παιδικά χρόνια, χωρίς να ξέρουμε και πολλά πράγματα από τον έξω κόσμο, το φανταζόμαστε σαν μία μεγάλη στέρνα που αν συγκρατούσε το νερό και κατά τους θερινούς μήνες θα μπορούσαμε να κολυμπούμε, αφού η θάλασσα ήταν μακριά για μας. Και πέρασαν τα χρόνια και ωρίμασε η σκέψη ότι ο φυσικός αυτός ταμιευτήρας θα μπορούσε να διαμορφωθεί σε μία Λιμνοδεξαμενή στην οποία θα διοχετεύονταν τα νερά της βροχής τους χειμερινούς μήνες και θα αξιοποιούνταν τους καλοκαιρινούς σε ποτίσματα των καλλιεργειών.
Η σκέψη και η ιδέα για την αξιοποίηση του υπέροχου αυτού φυσικού κατασκευάσματος και την δημιουργία μιας λιμνοδεξαμενής που να συγκεντρώνει τα νερά από τις διάφορες ρεματιές που διασχίζουν το ΕΛΟΣ και το ΛΟΥΧΙ, έγινε τα τελευταία χρόνια πολύ επιτακτική γιατί και τα νερά που τόσο άφθονα έβγαιναν στο παρελθόν από τους φυσικούς ταμιευτήρες του υπεδάφους άρχισαν να περιορίζονται αισθητά.
Η σκέψη μεταφέρονταν από παλιά στο τότε Υπουργείο Γεωργίας από τον Μίμη Κυριτσάκη και τον συγχωριανό μας αείμνηστο Αντώνη Μπερτάκη, υπάλληλο του εν λόγω Υπουργείου, και υποστηρίχθηκε και από τον αείμνηστο Νίκο Ψυλλάκη, τον τότε Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου.
Μετά την κατασκευή των Λιμνοδεξαμενών της Χρυσοσκαλίτισσας, η σκέψη και πρόταση πλέον για τη δημιουργία της Λιμνοδεξαμενής Έλους, αγκαλιάστηκε από τον Δήμαρχο Ιναχωρίου και στη συνέχεια -μετά την ενοποίηση- από τον Δήμαρχο Κισάμου, την Αντιπεριφέρεια Χανίων, την Περιφέρεια Κρήτης και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Εντάχθηκε το έργο σε σχετικό Ευρωπαϊκό πρόγραμμα και η κατασκευή άρχισε το 2008. Η ανάθεση μετά από διαγωνισμό έγινε στην Εργολαβική Εταιρεία των Αδελφών ΠΕΤΡΑΚΗ. Δυσκολίες πολλές, εμπόδια ανυπέρβλητα, γραφειοκρατία στο έπακρον. Οι αντιδράσεις , όπως πάντα, ελαχίστων, καθυστέρησαν το πέρασμα των αγωγών συλλογής των όμβριων υδάτων από τη μακρινότερη ρεματιά που συγκεντρώνει τα νερά της Δάφνης στην Κουφή Καρά και από τις κοντινότερες ρεματιές μέχρι τα όρια της υπό κατασκευή Λιμνοδεξαμενής. Η προσπάθεια όμως και η συνεχής όχληση των αρμόδιων υπηρεσιών έδωσε πολλές φορές λύσεις και η φάση αυτού του σχεδίου ολοκληρώθηκε.
Είχα την ευκαιρία να συναντήσω κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού που οι εργασίες ήταν συνεχείς, τον Μανώλη Πετράκη, αδελφό του Μηχανικού Στέλιου, και τον υπεύθυνο του έργου και χειριστή Γιώργο Βαϊδάκη που εξήραν την τεράστια συμβολή του ακούραστου Μίμη Κυριτσάκη, για την πραγματοποίηση αυτού του έργου.
Τώρα, στην κύρια φάση της διαμόρφωσης της λεκάνης της Λιμνοδεξαμενής, βλέπει ο επισκέπτης ένα τεράστιο εργοτάξιο με διάφορα μηχανήματα να σκάβουν, αυτοκίνητα να κουβαλούν τα χώματα και άλλα μηχανήματα να καταβρέχουν τους δρόμους για να περιορίσουν τη σκόνη στα σπίτια, στις καλλιέργειες, αλλά και στο κομβόι των αυτοκινήτων που καθημερινά διασχίζουν τον δημόσιο δρόμο με προορισμό το πανέμορφο Λαφονήσι. Τεράστιος συντονισμός.
Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στην κατασκευαστική Εταιρεία και στο απασχολούμενο σ’ αυτό το σημαντικό έργο προσωπικό της, αλλά κυρίως στον Δήμο Κισάμου και ιδιαίτερα στον Δήμαρχο κ. Γεώργιο Μυλωνάκη, στην Αντιπεριφέρεια Χανίων και ιδιαίτερα στον Αντιπεριφερειάρχη κ. Νίκο Καλογερή, στην Περιφέρεια Κρήτης και ιδιαίτερα στον δραστήριο Περιφερειάρχη κ. Σταύρο Αρναουτάκη και τον πολύτιμο συνεργάτη του Διευθυντή κ. Καντεράκη, καθώς και στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και ιδιαίτερα στον τότε Υπουργό κ. Μάκη Βορίδη, αλλά και σε όποιον έχει συμβάλλει με τον τρόπο του στην πορεία και στην κατασκευή αυτού του έργου. Ενός έργου που θα δώσει τεράστια πνοή στην περιοχή. Θα αρδευτούν και θα καρποφορούν συχνότερα και περισσότερο οι ελιές, θα αξιοποιηθεί ο καρπός της ξεχωριστής μας ποικιλίας, της Τσουνάτης και ως επιτραπέζιας. Θα αναπτυχθούν υπαίθριες και θερμοκηπειακές καλλιέργειες ντομάτας και άλλων κηπευτικών, θα φυτευτούν αμπελώνες στις πλαγιές και θα γίνουν νέες δενδροφυτεύσεις. Θα βοηθηθούν με το πότισμα οι καστανιές και όπου και εάν χρειαστεί στα μέρη που καταλαμβάνουν, μπορούν να φυτευτούν μηλιές, αχλαδιές, κερασιές ή άλλες δενδρώδεις καλλιέργειες. Η αξιοποίηση του υδάτινου αυτού θησαυρού θα είναι ένας τεράστιος πλούτος για την ευρύτερη περιοχή. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι είναι αναγκαία η άμεση διάνοιξη των δικτύων διανομής του νερού και η αποφυγή τυχόν αντιρρήσεων γιατί το όφελος που θα προκύψει από την αξιοποίηση του νερού αυτού θα είναι πολύ μεγάλο για όλους.
Πέρα από τα προσωπικά μου συγχαρητήρια απευθύνω και ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όσους, όπως προανέφερα, συνέβαλαν και συνεχίζουν να συμβάλλουν στην ολοκλήρωση αυτού του σημαντικού έργου.
Ως Αναπτυξιακή Εταιρεία Εννιά Χωριών Α.Ε. μπορούμε και εμείς και ιδιαίτερα ο κ. Χαράλαμπος Ανουσάκης Διευθύνων Σύμβουλος της Εταιρείας μας, να βοηθήσουμε με συμβουλές και προτάσεις τους συγχωριανούς και όσους γενικότερα ενδιαφέρονται. Εκτιμώ ότι όλοι οι καλλιεργητές ελιάς, παλαιοί και νέοι, θα αξιοποιήσουν τον υδάτινο αυτόν θησαυρό όταν το έργο τελειοποιηθεί.
Είχα την ευκαιρία, κατά το διάστημα της παραμονής μου στο χωριό μου, να δείξω σε κάποιους γνωστούς και φίλους, όπως στον κ. Μιχάλη Μαρακάκη, Πρόεδρο της Τράπεζας Χανίων, το τεράστιο αυτό έργο που γίνεται και εξεπλάγησαν. Όλοι μίλησαν με θαυμασμό. Είναι όντως μοναδικό. Αυτό δείχνουν και οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το παρόν κείμενο.
Θερμά συγχαρητήρια σε όσους βοήθησαν και βοηθούν με τον τρόπο τους στην κατασκευή αυτού του σημαντικότατου για την περιοχή έργου. Καλή και γρήγορη περαίωση και καλή αξιοποίηση.
Έλος, Οκτώβριος 2021
Απόστολος Κυριτσάκης M.Sc., Ph.D.
Ομότιμος Καθηγητής Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος
