Μπορεί σήμερα ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος να είναι πλέον μια αγαπημένη οικογενειακή συνήθεια, με πρωταγωνιστές, σκηνές και ατάκες να αποτελούν κοινό κτήμα, αλλά όταν γυρίζονταν οι ταινίες αυτές, τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς έτσι…
Προπολεμικά, αρκεί ένα φιλί για να σκανδαλίσει τα χρηστά ήθη της εποχής χαρακτηρίζοντας έτσι μια ταινία ως ακατάλληλη «διά κυρίας και δεσποινίδας», όπως διαβάζουμε σε εφημερίδα του 1920. Το 1917 μάλιστα, με εγκύκλιο του υπουργείου Παιδείας ζητείται καθολική απαγόρευση της παρουσίας παιδιών κάτω των 16 ετών σε κινηματογραφικές αίθουσες, προτείνεται η δημιουργία σχολικού κινηματογράφου, ενώ συστήνεται επιτροπή ελέγχου εφαρμογής των παραπάνω, αποτελούμενης από παιδαγωγούς, σχολικούς γιατρούς, αστυνομικούς και μηχανικούς…
Παράλληλα, θρησκευτικοί σύλλογοι, φορείς γονέων και κηδεμόνων και συντηρητικοί κύκλοι μιλούν για προβλήματα που προκαλεί ο κινηματογράφος στις αθώες παιδικές ψυχές. Στον Μεσοπόλεμο μάλιστα, δεν λείπουν διάφορες παρα-επιστημονικές μελέτες που προτείνουν «λύσεις» όπως η είσοδος των νέων στους κινηματογράφους να μη γίνεται… απότομα αλλά βαθμιαία ώστε να αποφευχθεί η άμεση μετάβαση από το φως της ημέρας στο σκοτάδι της αίθουσας. Τέλος, οι χώροι προβολής θεωρούνται για τους νέους κάτι σαν τα κατοπινά μπιλιάρδα, αφού εκεί, κατά τις εφημερίδες: «Αρέσκονται δε να συχνάζουν εις τα τοιαύτας κινηματογραφικάς παραστάσεις, κατά τις στατιστικές, εκ των παιδίων προπάντων τα ψυχικώς ανώμαλα και ελαττωματικά, τα παρουσιάζοντα υπό της Παιδαγωγικής Ψυχοπαθολογίας καλουμένην διανοητικήν καθυστέρησην».
Αλλά και μεταπολεμικά οι κινηματογράφοι, ειδικά στην επαρχία, θεωρούνται απαγορευμένοι χώροι για παιδιά, αφού δάσκαλος και χωροφύλακας μπορούν να τα τιμωρήσουν άμεσα ή την επόμενη ημέρα στην τάξη. Στα αστικά κέντρα πάντως, τα «κοντά παντελονάκια» στοιβάζονται σε μαντρότοιχους και ταράτσες παρακολουθώντας κάποιες σκηνές αμερικανικών ταινιών στους θερινούς κινηματογράφους. Εκτός των ανηλίκων, προβλήματα με τις ελληνικές ταινίες έχουν και οι συντελεστές τους, αφού για σημαντικό χώρο της τέχνης αυτές θεωρούνται φθηνές, λαϊκές, που υποβαθμίζουν και «αποκοιμίζουν» το κοινό που τις παρακολουθεί.
Το τι είναι αυτό που μπορεί να κάνει μια ελληνική ταινία ακατάλληλη, ή Κ-13, δηλαδή κατάλληλη άνω των 13 ετών, διαφέρει ανά δεκαετία. Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια αρκούν σκηνές βίας και αστυνομικές περιπέτειες, ενώ τη δεκαετία του ‘60 ταινίες με θέματα από την Τρούμπα και το κοινωνικό περιθώριο. Παρότι κάποια τολμηρή, για την εποχή, αφίσα στις εισόδους των κινηματογράφων αυξάνει τα εισιτήρια, οι σταρ της εποχής αποφεύγουν τη σήμανση Κ-13, αφού έτσι χάνουν σημαντικό μέρος του κοινού.
Μεταπολιτευτικά ακατάλληλες χαρακτηρίζονται οι ταινίες σοφτ πορνό, ενώ η δεκαετία του ‘80 εκτός των βωμολοχιών φέρνει και την είσοδο του βίντεο, που ουσιαστικά περιορίζει τις απαγορεύσεις σε δημόσιες, αφού τα τότε παιδιά μπορούν να πάρουν όποια ταινία θέλουν από το βίντεο κλαμπ, ενώ οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, το Ιντερνετ και οι κάθε λογής οθόνες που βρίσκονται στα σπίτια, καθιστούν ουσιαστικά τις απαγορεύσεις «κενό γράμμα»…
Τι απαντούν οι πρωταγωνιστές
Χαρακτηριστικό της ενοχής που αντιμετωπίζουν οι πρωταγωνιστές αυτών των ελληνικών ταινιών είναι το παρακάτω ρεπορτάζ που δημοσιεύεται στις αρχές της δεκαετίας του ’70: «Πείτε μας την αλήθεια. Θα αφήνατε τα παιδιά σας να δουν τις ταινίες που έχετε γυρίσει; Σήμερα, αύριο, μετά πέντε – δέκα χρόνια;».
Η ερώτηση θεωρείται τόσο τολμηρή, που οι μισοί ερωτηθέντες αρνούνται ν’ απαντήσουν, άλλοι το κάνουν ζητώντας να μη δημοσιευτεί το όνομά τους, κάποιοι απαντούν κοφτά: «Αυτές που προσπαθούν να δείξουν τις αλήθειες της ζωής, ναι. Εγώ δεν κάνω τέτοιες ταινίες». «Ναι, αφού οι ταινίες μου δεν είναι ανήθικες». «Μετά από μερικά χρόνια, όχι. Γιατί θα με ρωτά ειρωνικά το παιδί μου πώς μπόρεσα και γύρισα ιστορίες τόσο αφελείς και παιδιάστικες». «Θα προτιμούσα να μην έβλεπαν ορισμένα φιλμ που έχω ρόλους αρκετά τολμηρούς. Δεν θα τα άφηνα να βλέπουν φιλμ που διηγούνται ιστορίες διεστραμμένων».
Ας δούμε όμως τις απαντήσεις των «τολμηρών» που απαντούν επώνυμα στο ερώτημα. Ο Νίκος Κούρκουλος λέει για τον γιο του Αλκη: «Δεν μπορώ να εξηγήσω την ψυχολογία ενός παιδιού δυόμισι ετών, που είναι το δικό μου παιδί. Γι’ αυτό για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα δεν θα το πάω να δει ταινία μου. Οσο για αργότερα, πάλι δεν ξέρω. Μάλλον όμως, μερικές από τις ταινίες μου θα ήθελα να τις δει».
Το ζεύγος Βουγιουκλάκη–Παπαμιχαήλ είναι πιο κατηγορηματικό: «Δεν έχουμε να ντραπούμε για τίποτα σχετικά με τις ταινίες που κάναμε. Γιατί λοιπόν να μην αφήσουμε και τα παιδιά μας να πάνε να τις δουν;», ενώ η Αννα Φόνσου αιφνιδιάζει λέγοντας ότι «Δεν αφήνω τη μητέρα μου να τις δει, θα αφήσω τα παιδιά μου;».
ΠΗΓΗ: eleftherostypos.gr
#pgnews
