Κρ. Αρσένης: “Φαλάσαρνα, 800 κλίνες μέσα σε Natura παραβιάζουν ακόμη και τον νόμο Χατζηδάκη”

Διαβάστε παρακάτω αναλυτικά τις ενστάσεις που κατέθεσα στην διαβούλευση που έχει ξεκινήσει :

Για το προτεινόμενο έργο, με βάση τα στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί επισημαίνονται τα
εξής:

Το έργο βρίσκεται εξ’ ολοκλήρου σε περιοχή του δικτύου Natura 2000 ( Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ)με κωδικό «GR4340001 – Ήμερη και Άγρια Γραμβούσα – Τηγάνι και Φαλάσσαρνα – Ποντικονήσι, Όρμος Λιβάδι – Βιγλιά»). Η ευρωπαϊκή οδηγία για τους οικοτόπους (άρθρο 6 παράγραφος 2) επιβάλλει στα κράτη-μέλη την υποχρέωση να θεσπίζουν τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να αποφεύγονται η υποβάθμιση των φυσικών οικοτόπων και η όχληση των ειδών χάριν των οποίων έχει οριστεί μια συγκεκριμένη περιοχή Natura 2000.

Το 2019 η χώρα μας καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (C 849/2019) για τη συστηματική και ευρεία αδυναμία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της για την προστασία σημαντικών οικοτόπων και ειδών.

Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη με μεγάλη καθυστέρηση το έργο των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ), που αναμένουμε να οδηγήσουν στα προεδρικά διατάγματα
προστασίας για τις περιοχές Νatura.

Για την περιοχή της Δ. Κρήτης η αντίστοιχή ΕΠΜ δεν έχει ακόμη τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.

Η επιδιωκόμενη επένδυση, ένας τουριστικός υποδοχέας ιδιαίτερα υψηλής έντασης (800 κλίνες) (όπως αναλυτικά αναλύεται παρακάτω) εντός προστατευόμενης περιοχής, ουσιαστικά επιχειρεί να προκαταλάβει το περιεχόμενο των υπό εκπόνηση ΕΠΜ και να πετύχει την έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, πριν από την έγκριση των προεδρικών διαταγμάτων προστασίας για τις Natura, παραβλάπτοντας ουσιαστικά την ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής, με ένα έργο γιγαντιαίας κλίμακας, που ουδεμία σχέση έχει με τον προστατευτέο χαρακτήρα της έκτασης.

Αναλυτικά επισημαίνονται τα εξής στοιχεία που προκύπτουν από της ΣΜΠΕ.

• Ως προς την ένταση της δόμησης και τα προτεινόμενα πολεοδομικά μεγέθη.

(συντελεστής δόμησης=0,15)
Το έργο «βαφτίζεται» οργανωμένος υποδοχέας «ήπιας» τουριστικής ανάπτυξης, ωστόσο τα
προτεινόμενα πολεοδομικά στοιχεία καμία σχέση δεν έχουν με ήπια τουριστική ανάπτυξη. Κατ’ αρχάς ο όρος ήπια τουριστική ανάπτυξη είναι παντελώς ασαφής, χωρίς καμία νομική υπόσταση και άκρως προσχηματικός. Στη συγκεκριμένη πρόταση συνδέεται αορίστως με μορφές θεματικού τουρισμού και στερείται οποιασδήποτε σαφήνειας και τεκμηρίωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο ακυρωμένο πλέον Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο του τουρισμού (ΦΕΚ 3155Β/2013) (αρθ. 3 παρ. 4β) «Ως οργανωμένος υποδοχέας ήπιας ανάπτυξης ορίζεται ο υποδοχέας με ανώτατο μικτό συντελεστή δόμησης 0,05…», (δηλαδή 3 φορές μικρότερο από τον προτεινόμενο συντελεστή δόμησης του έργου–σ.δ=0,15-).

Είναι σαφές ότι ο προτεινόμενος συντελεστής δόμησης 0,15 σε καμία περίπτωση δεν
παραπέμπει σε ήπια ανάπτυξη, καθώς προσεγγίζει τον ανώτερο επιτρεπτό για την εκτός σχεδίου
δόμηση (0,18) (αρθ. 34 του ν.4759/2020). Μάλιστα για να πετύχει το μέγιστο επιτρεπόμενο συντελεστή δόμησης μια επένδυση σε εκτός σχεδίου περιοχή σε μεγάλη έκταση, άνω των 100 στρεμμάτων θα πρέπει να αποδώσει αντίστοιχη έκταση στον οικείο Δήμο (αρθ 34 παρ. 3 του ν. 4759) (υποχρέωση που δεν προκύπτει για τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια).

Επιπλέον, με βάση το ισχύον σήμερα θεσμικό πλαίσιο περί χρήσεων γης για τις
προστατευόμενες περιοχές, (άρθρα 14α-14δ του π.δ. 59/2018), τουριστικά καταλύματα επιτρέπονται μόνο στις περιοχές του άρθρου 14γ (Ζώνη Διατήρησης οικοτόπων και ειδών) και μάλιστα με περιορισμό τις 150 κλίνες. Επομένως, σε καμία από τις ζώνες των περιοχών natura δε μπορούν να χωροθετηθούν τουριστικά καταλύματα δυναμικότητας άνω των 150 κλινών, ενώ η προτεινόμενη ανάπτυξη ξεπερνά τις 800 κλίνες!!!!

Καμία νύξη δε γίνεται στην παρούσα μελέτη για τις χρήσεις και τους περιορισμούς του άρθρου
14γ (περιορισμός σε 150 κλίνες της δυναμικότητας των τουριστικών καταλυμάτων). Απεναντίας,
προωθείται μια ανάπτυξη με 800-850 κλίνες, πολεοδομικά μεγέθη που ουδόλως συνάδουν με τα
επιτρεπόμενα για τις περιοχές Natura (είναι σχεδόν 6 φορές μεγαλύτερα από τα επιτρεπτά!!!).
Επομένως είναι σαφές ότι το προωθούμενο σχέδιο, εάν προχωρήσει όπως προτείνεται θα
υπονομεύσει ευθέως το περιεχόμενο των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών, που βρίσκονται υπό ολοκλήρωση.

Ακόμη και στο πρόσφατο ν/σ που είχε θέσει το ΥΠΕΝ σε δημόσια διαβούλευση –και αναγκάστηκε υπό το βάρος συλλογικής κατακραυγής να αποσύρει τις επίμαχες διατάξεις για τις Νatura.

– επιτρέπει στο άρθρο 11, στις περιοχές που καθορίζονται ως Ζώνες Διατήρησης Οικοτόπων και
ειδών τουριστικά καταλύματα με μέγιστο σ.δ. 0,07 (ενώ η προτεινόμενη ανάπτυξη διεκδικεί υπερδιπλάσια δόμηση!!!).

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, σε καμία περίπτωση η προτεινόμενη ένταση δόμησης (σ.δ. 0.15, δυναμικότητα 800 κλίνες) δεν είναι συνταγματικά ανεκτή, ενώ η κλίμακα του έργου είναι εντελώς ασύμβατη με κάθε έννοια προστατευόμενης περιοχής.

Επιπλέον τίθενται σοβαρά ζητήματα συμβατότητας του έργου με τον υπερκείμενο χωροταξικό
σχεδιασμό της περιοχής, όπως αναλυτικά τεκμηριώνεται παρακάτω:

Ως προς τη συμβατότητα με τον υπερκείμενο χωροταξικό σχεδιασμό:

Η έκταση των 119 στρεμμάτων βρίσκεται σύμφωνα με τη ΣΜΠΕ σε εκτός σχεδίου περιοχή με κυρίαρχη χρήση την αγροτική. Κατά το πρόσφατα αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Κρήτης εμπίπτει σε ευρεία ζώνη ανάπτυξης πρωτογενούς τομέα (Σελ. 221-222 ΣΜΠΕ). Αυτό άλλωστε εμφαίνεται και στο Απόσπασμα χάρτη Π.2α «Χωροταξική οργάνωση της Περιφέρειας Κρήτης».

Στη ΣΜΠΕ γίνεται ευρεία αναφορά σε μελέτη ΓΠΣ του Δήμου Κισάμου, η οποία βρίσκεται υπό εκπόνηση, χωρίς ωστόσο να έχει εγκριθεί και τονίζεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης ΓΠΣ στην περιοχή ανάπτυξης του έργου επιτρέπεται η εκτός σχεδίου δόμηση και δεν δεσμεύεται η περιοχή για αγροτικές ή κτηνοτροφικές δραστηριότητες. (ΣΜΠΕ σελ. 217). Ωστόσο, η μελέτη του ΓΠΣ δεν έχει καμία θεσμική ισχύ (εφόσον δεν έχει εγκριθεί). Απεναντίας, στο πρόσφατα αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Κρήτης (τις κατευθύνσεις του οποίου είναι υποχρεωμένο να ακολουθήσει το υπό εκπόνηση ΓΠΣ) η περιοχή επέμβασης εμπίπτει σε ευρεία ζώνη ανάπτυξης πρωτογενούς τομέα. Στο άρθρο 16 παρ. 1 του ΠΧΠ Κρήτης αναφέρεται ότι «Από τα υποκείμενα επίπεδα σχεδιασμού λαμβάνεται ειδική μέριμνα, με μέτρα και προτάσεις χωρικού χαρακτήρα, για την προστασία της γεωργικής γης και την αποφυγή συγκρούσεων μεταξύ των χρήσεων «καλλιέργειες υπό κάλυψη» και «οικιστικό περιβάλλον, τουρισμός, παραθερισμός». (σελ 224 ΣΜΠΕ)»

Συνεπώς, η αναφορά στη ΣΜΠΕ περί συμβατότητας του έργου με τις προβλέψεις του υπό εκπόνηση ΓΠΣ δεν πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την αξιολόγηση του σχεδίου, εφόσον το ΓΠΣ δεν
έχει θεσμοθετηθεί. Άλλωστε, είναι πολύ αμφίβολο αν οι συγκεκριμένες προβλέψεις της μελέτης του ΓΠΣ δύνανται να εγκριθούν, εφόσον έρχονται σε αντίθεση με το αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο.

Απεναντίας, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η ασυμβατότητα με το ισχύον Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΠΧΠ).

Ως προς τη συμβατότητα με τις προβλέψεις του ΠΧΠ Κρήτης αναφέρεται χαρακτηριστικά στη ΣΜΠΕ (σελ. 225)

«Το υπό μελέτη έργο εκτιμάται ότι είναι συμβατό με τις προβλέψεις του Αναθεωρημένου Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κρήτης (ΦΕΚ 260 ΑΑΠ ́ 2017) για τους εξής λόγους:

• στο Αναθεωρημένο Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης, η περιοχή της Φαλάσαρνας συγκαταλέγεται στις περιοχές που απαιτείται εξυγίανση εδαφών, λόγω επιπτώσεων από δυναμικές καλλιέργειες. Στην περιοχή του έργου δεν απαντώνται σήμερα θερμοκήπια, αλλά με τη δέσμευση της έκτασης για την ανάπτυξη τουριστικών χρήσεων διασφαλίζεται ότι δεν θα αναπτυχθούν σε αυτή δυναμικές καλλιέργειες, με σχετικές αρνητικές επιπτώσεις στο έδαφος.

• στο Αναθεωρημένο Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης ορίζεται ότι δίνεται κατεύθυνση στα υποκείμενα επίπεδα σχεδιασμού για τον ακριβέστερο γεωγραφικό ή άλλο προσδιορισμό της γεωργικής γης πρώτης προτεραιότητας, αλλά και τη χωρική συγκέντρωση της σταβλισμένης Κτηνοτροφίας. Στην υπό εκπόνηση μελέτη ΓΠΣ της Δ.Ε. Κισσάμου ορίζεται ότι στην περιοχή ανάπτυξης του έργου επιτρέπεται η εκτός σχεδίου δόμηση και δεν δεσμεύεται η περιοχή για αγροτικές ή κτηνοτροφικές δραστηριότητες.»

Οι ανωτέρω λόγοι που προβάλλονται στη ΣΜΠΕ είναι παντελώς έωλοι και στερούνται οποιασδήποτε λογικής. Το γεγονός ότι η έκταση θα καταληφθεί από τουριστική χρήση και επομένως δε θα απαιτηθεί εξυγίανση εδαφών διασφαλίζοντας ότι δε θα αναπτυχτούν εντατικές καλλιέργειες, δε συνιστά συμμόρφωση με τις κατευθύνσεις του ΠΧΠ.

Επιπλέον, οι προβλέψεις της μελέτης του ΓΠΣ, έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις κατευθύνσεις του ισχύοντος ΠΧΠ και ως εκ τούτου είναι δεν δύνανται να θεσμοθετηθούν.

Τέλος σας επισημαίνω ότι η διαρκής επιβάρυνση των περιοχών Natura 2000 με νέες χρήσεις ελέγχεται ως προς τη συμβατότητα με την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική, και κυρίως ως προς την υποχρέωση της χώρας να θεσπίσει στόχους διατήρησης και σχέδια διαχείρισης στις περιοχές αυτές, από τα οποία θα πρέπει σαφώς να προκύπτει ότι οι επιτρεπόμενες ανά περιοχή χρήσεις είναι συμβατές με τους ανωτέρω στόχους και την αναγκαία διαχειριστική πολιτική.

Η διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 6 παρ. 3 (της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους) για τη δέουσα εκτίμηση έργων ή σχεδίων ως προς τις επιπτώσεις τους στις περιοχές του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000 αποτελεί κρίσιμο εργαλείο για την προστασία της βιοποικιλότητας και της διατήρησης φυσικών οικοτόπων και ειδών. Όπως γνωρίζετε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το EU Pilot αίτημά της, έχει εγείρει κρίσιμα ζητήματα σχετικά με τη ορθή μεταφορά του άρθρου 6 παρ. 3 της οδηγίας στην ελληνική νομοθεσία.

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) έχει τονίσει ότι “το άρθρο 6, παράγραφος 3, δεύτερη περίοδος, της οδηγίας για τους οικοτόπους ορίζει ότι άδεια για ένα πρόγραμμα ή ένα σχέδιο μπορεί να δοθεί μόνον εφόσον οι αρμόδιες εθνικές αρχές έχουν βεβαιωθεί ότι δεν θα παραβλάψει την ακεραιότητα του τόπου.”

Το σχεδιαζόμενο τουριστικό χωριό σε έκταση 120 στρεμμάτων, δυναμικότητας 850 κλινών στον πυρήνα της ΕΖΔ θα παραβλάψει σοβαρά την ακεραιότητα της ΕΖΔ. Ήδη η πολύ μεγάλη ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων φαίνεται να είναι η σοβαρότερη ανθρώπινη όχληση για το φυσικό περιβάλλον της περιοχής.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και κυρίως:

• Το γεγονός ότι για την περιοχή του έργου δεν έχει τεθεί ακόμη σε διαβούλευση η ΕΠΜ και δεν έχει εκδοθεί το προεδρικό διάταγμα προστασίας, που θα καθορίζει με σαφήνεια το νομικό καθεστώς προστασίας της περιοχής και τις επιτρεπόμενες χρήσεις και δραστηριότητες

• Το γεγονός ότι το έργο δεν εναρμονίζεται με τις κατευθύνσεις του ισχύοντος Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου Κρήτης, που ορίζει την περιοχή ως ευρεία ζώνη ανάπτυξης πρωτογενούς τομέα

• Το γεγονός ότι τα προτεινόμενα πολεοδομικά μεγέθη καμία σχέση δεν έχουν με ήπια τουριστική ανάπτυξη (καθώς προσεγγίζουν τα ανώτερα επιτρεπτά για την εκτός σχεδίου δόμηση) και δεν προβλέπονται από το ισχύον πλαίσιο για τις χρήσεις γης στις περιοχές Νatura.

• Το γεγονός ότι η χώρα μας έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (C 849/2019) για τη συστηματική και ευρεία αδυναμία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της για την προστασία σημαντικών οικοτόπων και ειδών.

Σας ζητώ να απορρίψετε τη πρόταση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, τουλάχιστον έως ότου
εκδοθούν τα προεδρικά διατάγματα προστασίας των περιοχών Νatura, καθώς σύμφωνα με τα όσα αναλυτικά εξέθεσα παραπάνω, το προτεινόμενο έργο δε συνάδει με τη συνταγματική επιταγή του άρθρου 24 του Συντάγματος και τις υποχρεώσεις της χωράς για προστασία σημαντικών οικοτόπων και ειδών, που πηγάζουν από το ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο.

Πρώην Ευρωβουλευτής (μέλος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου)