Μάλιστα ο Υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης υπέγραψε ότι η νέα στεγαστική πολιτική δεν αφορά μόνο τα ενοίκια, αλλά πιο προσιτή πρόσβαση των νέων ζευγαριών στην κατοικία. Όπως είπε εξετάζονται ιδέες όπως αξιοποίηση της δημοσίας και της ιδιωτικής περιουσίας προς όφελος των νέων ζευγαριών αλλά και επιδοτήσεις επιτοκίων.
Το 2023 θα τεθεί σε εφαρμογή η νέα στεγαστική πολιτική της κυβέρνησης για την στήριξη των νέων ζευγαριών από τη ΔΥΠΑ – ΟΑΕΔ αξιοποιώντας αποθεματικό που υπερβαίνει το 1,5 δισ. ευρώ.
Η ΔΥΠΑ (ΟΑΕΔ) θα ξεκινήσει με την χορήγηση άτοκων δανείων για την αγορά ή την επισκευή πρώτης κατοικίας και με την επιδότηση ενοικίου σε ευρύτερες ομάδες πολιτών κι όχι μόνο σε όσους λαμβάνουν το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα με έμφαση στα νέα ζευγάρια.
Οι ιδιοκτήτες ή οι ενοικιαστές θα λάβουν χρήματα στο χέρι για ανακαινίσεις παλαιών ακινήτων που δεν μπορούν να κατοικηθούν, επειδή βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση, ή συμπληρωματικά θα λάβουν και επιδότηση ενοικίου. Είτε θα χορηγηθούν ως κρατική επιχορήγηση είτε ως άτοκα δάνεια ύψους 25.000 ευρώ με προσαύξηση 5.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο μέλος και θα έχει διάρκεια αποπληρωμής τα 15 έτη.
Δικαιούχοι του στεγαστικού επιδόματος θα είναι οι νέοι έως 29 ετών και νέα ζευγάρια, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες θα υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια.
Οι πόροι ύψους 1,5 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση των μέτρων που αφορούν στη στέγαση προέρχονται από τις εισφορές της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (πρώην ΟΑΕΔ), ενώ προβλέπεται και η αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου και συμπράξεις με ιδιώτες.
Παράλληλα η ΔΥΠΑ θα επιδιώξει την δημιουργία μιας δεξαμενής ακινήτων τα οποία θα μπορούσαν να παραχωρηθούν σε νέους εργαζόμενους και άνεργους με χαμηλό ενοίκιο, ώστε σταδιακά σε βάθος ετών να αποκτήσουν δικό τους ακίνητο (rent-to-own).
Σύμφωνα με το στεγαστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης, οι βασικές επιλογές που εξετάζονται για την απόκτηση φθηνής στέγης από νέα ζευγάρια είναι:
- Επιδότηση επιτοκίου για δάνειο αγοράς α’ κατοικίας.
- Επιδότηση επιτοκίου για επισκευή πρώτης κατοικίας.
- Επιδότηση ενοικίου με εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια. Εξετάζεται να αφορά και σπίτια φοιτητών.
- Μακροχρόνια μίσθωση και αγορά σπιτιού στη συνέχεια με έκπτωση τιμής ίσης με τα καταβαλλόμενα ενοίκια (rent to own).
- Ανέγερση οικιστικών συγκροτημάτων με σύμπραξη ΟΑΕΔ-ιδιωτών και διαμοιρασμό των σπιτιών στη συνέχεια κατά 50% στους ιδιώτες για πώληση και 50% στον ΟΑΕΔ για εκχώρηση σε νέα ζευγάρια.
Οι όροι επιδότησης και ενίσχυσης θα είναι πιο ευνοϊκοί όταν εργάζονται και οι δύο, καθώς το υπουργείο επιδιώκει να ενθαρρύνει και να επιβραβεύσει την απασχόληση, ενώ για ειδικές κατηγορίες (ζευγάρι με έναν εργαζόμενο ή κανέναν εργαζόμενο) θα ληφθεί μέριμνα ακόμη και για απευθείας οικονομική επιδότηση για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών.
Οι ενισχύσεις – επιδοτήσεις θα καταβάλλονται με εισοδηματικά – κοινωνικά κριτήρια και εξετάζεται να είναι κλιμακούμενες, δηλαδή υψηλή επιδότηση για χαμηλό εισόδημα και μειούμενη σταδιακά όσο υψηλότερο είναι το εισόδημα των ζευγαριών. Για παράδειγμα, ζευγάρι με ετήσιο εισόδημα 12.000 ευρώ και τέκνα μπορεί και να επιδοτείται ως και 50% αν μένει στο νοίκι, ενώ με εισόδημα 17.000 ευρώ η επιδότηση θα είναι χαμηλότερη.
Σημειώνεται πως η επιδότηση ενοικίου που καταβάλλεται σήμερα από τον ΟΠΕΚΑ και φτάνει στα 210 ευρώ καλύπτει όσους έχουν εισόδημα ως 7.000 ευρώ, το οποίο προσαυξάνεται κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος και μέχρι τις 21.000 ευρώ. Για το στεγαστικό πρόγραμμα που σχεδιάζεται θα ενισχύονται και ζευγάρια με παρόμοια ή και μεγαλύτερα εισοδήματα.
Στόχος του προγράμματος είναι να αποκτήσουν φθηνή στέγη οι νέοι εργαζόμενοι όλων των κατηγοριών, είτε είναι δηλαδή μισθωτοί είτε ελεύθεροι επαγγελματίες, και θα βασιστεί κατά ένα μέρος σε επιδοτούμενα προγράμματα του παλιού ΟΕΚ που είχαν απήχηση (π.χ., δάνειο για αγορά με επιδοτούμενο επιτόκιο), ενώ η κεντρική φιλοσοφία θα είναι παρόμοια με τα στεγαστικά προγράμματα άλλων ευρωπαϊκών κρατών (Ισπανίας, Πορτογαλίας κ.ά.), όπου τα νέα ζευγάρια έχουν πολλές εναλλακτικές επιλογές για την απόκτηση στέγης με ευνοϊκούς όρους.
Ακίνητα
Αυτή τη στιγμή, η ΔΥΠΑ στη διάθεσή της έχει μόνο 170 ακίνητα, η πλειοψηφία των οποίων χρίζουν ανακαίνισης για την αξιοποίησή τους. Επιδίωξη της διοίκησης της ΔΥΠΑ είναι να προχωρήσει σε ανέγερση κοινωνικών κατοικιών, σε ανακατασκευή ή ανακαίνιση υφιστάμενων ακινήτων για χρήση κοινωνικής κατοικίας και σε μεταβίβαση ακινήτων με το σύστημα της αντιπαροχής ή της εκμίσθωσης.
Επιδότηση επιτοκίου
Ο πρώην ΟΕΚ επιδοτούσε το επιτόκιο των στεγαστικών δανείων που χορηγούν οι τράπεζες σε δικαιούχους του, παράλληλα και πέραν της επιδότησης του Δημοσίου. Τα δάνεια είναι 15ετούς διάρκειας, η επιδότηση του Δημοσίου χορηγείται για τα 7,5 χρόνια και του ΟΕΚ για τα 9 πρώτα χρόνια.
Δάνεια αποπεράτωσης
Ο πρώην ΟΕΚ χορηγούσε άτοκα δάνεια από κεφάλαιά του για αποπεράτωση υπάρχουσας κατοικίας. Το ποσό ήταν 25.000 ευρώ για εγγάμους και αγάμους και προσαυξάνεται κατά 4.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο παιδί. Τα δάνεια αποπεράτωσης υπάρχουσας κατοικίας εξοφλούνται σε 15 χρόνια σε άτοκες εξαμηνιαίες δόσεις. Παρέχεται περίοδος χάριτος ενός έτους, η οποία θα αρχίζει από την ημερομηνία υπογραφής της δανειακής σύμβασης. Σε περίπτωση που δεν εξοφληθεί εμπρόθεσμα η δόση, ο δικαιούχος πληρώνει τον νόμιμο τόκο υπερημερίας.
Rent to own
Πρόκειται για μια συμφωνία ενοικίασης, στην οποία νοικιάζεις ένα σπίτι για ορισμένο χρονικό διάστημα, με δυνατότητα αγοράς πριν από τη λήξη της μίσθωσης. Οι συμφωνίες ενοικίασης αποτελούνται από δύο μέρη: το πρώτο μέρος θα αφορά την τυπική σύμβαση μίσθωσης και το δεύτερο την αγορά του ακινήτου.
Η συμφωνία ενοικίασης είναι μια συμφωνία στην οποία δεσμεύεται ο δικαιούχος να νοικιάσει ένα ακίνητο για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, με την επιλογή να το αγοράσει πριν τελειώσει η μίσθωση.
Οι συμφωνίες ενοικίασης περιλαμβάνουν μια τυπική σύμβαση μίσθωσης και επίσης μια επιλογή αγοράς του ακινήτου σε μεταγενέστερο χρόνο. Πληρώνετε ενοίκιο καθ’ όλη τη διάρκεια της μίσθωσης και σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα ποσοστό της πληρωμής εφαρμόζεται στην τιμή αγοράς.
Τα συμφωνητικά ενοικίασης θα προσδιορίζουν ποτέ και πώς καθορίζεται η τιμή αγοράς του σπιτιού. Ο δικαιούχος θα πληρώνει ενίκιο καθ’ όλη τη διάρκεια της μίσθωσης. Μάλιστα ένα μέρος του ενοικίου πληρωμής θα γίνει στην τελική τιμή αγοράς. Για παράδειγμα, εάν πληρώνει 500 ευρώ σε ενοίκιο κάθε μήνα για τρία χρόνια και το 25% αυτού πιστώνεται για την αγορά, θα κερδίσει 4.500 ευρώ από το ενοίκιο και θα πιστωθεί στην αγορά.
