Παρ’ ότι τα θέματα δεν μας λείπουν τον τελευταίο καιρό, αυτά που φαίνεται σχεδόν να μονοπωλούν το ενδιαφέρον μας στην Κίσαμο είναι εκείνα που αφορούν τις μεγάλες τουριστικές επενδύσεις που σχεδιάζονται στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου.
Φαίνεται ωστόσο, πως μας έπεσαν μαζεμένα και καθώς είμαστε άπειροι όλοι μας από τέτοιου είδους θέματα, κυριολεκτικά… βραχυκυκλώσαμε. Σε άλλες περιοχές της Κρήτης (π.χ. στον Πλατανιά, την Χερσόνησο ή την Ελούντα) η έλευση μεγάλων τουριστικών επενδύσεων θα πέρναγε στα “ψιλά” και ολίγοι θα ασχολούνταν.
Όμως σε μια περιοχή που μέχρι σήμερα έχει “καταφέρει” (περί κατορθώματος πρόκειται) από τη μια να διαθέτει τις τρεις μακράν καλύτερες παραλίες της Κρήτης και από την άλλη η τουριστική της ανάπτυξη να βρίσκεται σε νηπιακή -αν όχι εμβρυακή- μορφή, τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Άραγε πως τα καταφέραμε να προσελκύουμε τους περισσότερους -περαστικούς- επισκέπτες στο νησί, να σφύζουν οι παραλίες μας -και όχι μόνο- από τις 10 το πρωί μέχρι τις 7 το βράδυ και εκεί γύρω στο σούρουπο να απομένουμε και πάλι σχεδόν μόνοι μας; Το ερώτημα είναι ρητορικό και ας μην αναλωθούμε στο ποιοι ευθύνονται για την οξύμωρη αυτή κατάσταση.
Έναν μύθο θα σας πω
Όμως δεν μπορώ να μην αναφερθώ στο παραμύθι που μας έμαθαν κι εμείς το μεταφέραμε στα παιδιά μας, από τη δεκαετία του ’70 μέχρι σήμερα.
Ξέρετε φυσικά σε ποιον μύθο αναφέρομαι. Σε εκείνον που ήθελε τους ιδιοκτήτες του Maleme Beach να ψάχνουν οικόπεδα στην Κίσαμο για την ανέγερση του μεγαλύτερου ξενοδοχείου του Νομού Χανίων εκείνη την εποχή, αλλά τελικά έκαναν την καρδιά τους πέτρα (…) και επέλεξαν το Μάλεμε, καθώς στην Κίσαμο δεν τους πούλησαν (λέει ο μύθος…) τις εκτάσεις που επιθυμούσαν.
Κάπως έτσι στήθηκε ο μύθος που καλλιεργήθηκε για δεκαετίες και ομολογώ ότι εξοργίζομαι όταν τον αναμασούν κάποιοι ακόμη και εν έτει 2022!
Για όλα τα παραπάνω δεν έχω πρόβλημα να ζητήσω δημόσια συγγνώμη αν μου αποδείξει κάποιος (έστω ένας…) ότι όντως αναζητούνταν εκτάσεις προς αγορά εκείνη την εποχή στην Κίσαμο και καθώς δεν πουλούσαν αυτοί που είχαν τα μεγάλα χωράφια, οι επενδυτές έκαναν στροφή προς τα ανατολικά.
Κανένας λόγος
Πείτε έναν λόγο (έναν…) που κάποιος επενδυτής της δεκαετίας του ’70 θα επέλεγε το Καστέλλι για να φτιάξει το ξενοδοχείο του και όχι το Μάλεμε που και πολύ πιο κοντά βρίσκονταν στην πόλη των Χανίων (ας θυμηθούμε και τον δρόμο Καστέλλι – Κολυμπάρι εκείνης της εποχής), αλλά και στην περιοχή εκείνη είχαν αρχίσει να γίνονται δειλά αλλά σταθερά βήματα προς το τουρισμό.
Στην Κίσαμο εκείνης της εποχής οι μοναδικοί τουρίστες που συναντούσες έρχονταν για λίγες ώρες σε γκρουπ είτε για να επισκεφθούν το Αρχαιολογικό Μουσείο (με λίγη καλή διάθεση μπορούσες να το πεις κι έτσι), είτε για μια πρωινή επίσκεψη στην Πολυρρήνεια.
Τον Μπάλο επισκέπτονταν σχεδόν αποκλειστικά οι Γραμπουσιανοί και κάποιες παρέες Καστελλιανών, ενώ κάτι αντίστοιχο συνέβαινε και στα Φαλάσαρνα με τους ντόπιους να έχουν μια τεράστια παραλία δική τους και μοναδικούς -εκτός χωριού- επισκέπτες κάποιους Καστελλιανούς κι αυτοί μόνο για τις Κυριακές.
Όσον αφορά το Λαφονήσι, σχεδόν η απόλυτη ερημιά… Λιγοστοί τουρίστες με ντε-σε-βο (συνήθως) που κατασκήνωναν κάτω από τους κέδρους και τα άλλα δέντρα της περιοχής, συνήθως για πολλές μέρες.
Με όχημα το διαδίκτυο
Αυτή ήταν η εικόνα της περιοχής μέχρι και την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, ενώ μέχρι τότε το Καστέλλι αποτελούσε το εμπορικό και διοικητικό κέντρο της Επαρχίας, μιας Επαρχίας όπου όλα τα χωριά έσφυζαν από ζωή, στηριζόμενα αποκλειστικά στον πρωτογενή τομέα. Είχδ δηλαδή μια εντελώς διαφορετική μορφή (και δομή) από αυτές που απαιτούν οι τουριστικές περιοχές. Όλα κινούνταν γύρω από το εμπόριο και τις δημόσιες υπηρεσίες.
Προσωπικά θεωρώ ότι η τουριστική εκτόξευση της Κισάμου, πάντα με βάση την εικόνα της τα προηγούμενα χρόνια κι όχι με βάση την συνολική σχεδόν ανάπτυξη της βόρειας Κρήτης, οφείλεται κυρίως στο διαδίκτυο και -λιγότερο- σε εκείνους που ρίσκαραν και επένδυσαν σε μια περιοχή που μέχρι τότε δεν γνώριζε καλά καλά τι θα πει τουρισμός. Κι αυτοί βέβαια έβαλαν το λιθαράκι τους και μάλιστα κόντρα στις αντιξοότητες και φυσικά τους αξίζουν τα εύσημα για το μεγάλο ρίρκο που πήραν να επενδύσουν σε μια περιοχή όπου οι υποδομές ήταν λιγοστές, για να μην πω ανύπαρκτες.
Ωστόσο, ο Μπάλος, τα Φαλάσαρνα και το Λαφονήσι εκτοξεύτηκαν όταν ο χρήστης του διαδικτύου μπορούσε να αναζητήσει και να βρει νέες παραλίες, εκτός από εκείνες που έντεχνα του πλάσαραν οι τουριστικοί πράκτορες, αλλά και να αντλήσει πληροφορίες και σχόλια γι αυτές.
Η ελκυστική νύφη
Κάπως έτσι φτάσαμε ως εδώ… Να έχει γίνει η Κίσαμος η ελκυστική νύφη που όλοι πλέον θέλουν να παντρευτούν. Μέσα σε ένα χρόνο μας προέκυψαν τρεις περιπτώσεις για μεγάλες επενδύσεις σε Κόλπο Κισάμου, Φαλάσαρνα και Λαφονήσι. Και έπεται η συνέχεια..
Όπως έχω ξαναγράψει, η περιοχή μας έχει ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα: έχοντας ως παραδείγματα προς αποφυγήν αυτά άλλων περιοχών που αναπτύχθηκαν άναρχα και πλέον η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη, μπορεί να υποδεχθεί επενδύσεις που θα σέβονται το περιβάλλον και θα τηρούν τους κανόνες που πλέον είναι πιο αυστηροί απ’ ότι άλλες εποχές. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να διώχνουμε επενδύσεις που θα τονώσουν σημαντικά την τοπική οικονομία και θα προσφέρουν θέσεις εργασίας σε πλείστους νέους της περιοχής.
Όπως δεν έχουμε το κουράγιο να βλέπουμε την Κίσαμο να φυλλοροεί πληθυσμιακά (μια ματιά στις τελευταίες απογραφές αρκεί) και, παρότι έχει μεγάλες δυνατότητες, να βλέπει τα παιδιά της να αναζητούν την τύχη τους αλλού.
Αυτή τη φορά δεν χρειάζεται να πλάσει κανένας κάποιον μύθο για να δικαιολογήσει την -θεσμική- ανυπαρξία του. Αυτό που χρειάζεται είναι να γίνουν οι σωστές κινήσεις, να τηρηθούν οι κανόνες και να αποκτήσουμε πυξίδα. Κυρίως, να αποφασίσουμε τι θέλουμε.
Από τη μια να μην οικτίρουμε όποια επένδυση κυοφορείται στην περιοχή ως καταστρεπτική για τον τόπο. Και από την άλλη φυσικά, να μην ανοίγουμε την πόρτα σε όποιον επενδυτή έρθει άνευ όρων.
Το να δημιουργούμε μύθους και εχθρούς παντού, είναι ο εύκολος δρόμος. Ενίοτε όμως είναι και καταστρεπτικό τόσο για την περιοχή όσο και για τις επόμενες γενιές που, μπαρουτοκαπνισμένες γαρ, δεν θα καταπίνουν αμάσητο κάθε παραμύθι που θα τους πλασάρουν.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΟΥΝΤΑΚΗΣ
(Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας Νέοι Ορίζοντες/ 12-10-2022)
