To σημερινό κείμενο είχε δημοσιευθεί στην εφημερίδα μας και τον Νοέμβριο του 2018, ωστόσο σήμερα το θεωρώ ακόμα πιο επίκαιρο και εξηγώ το γιατί… Κατ’ αρχήν γράφω αυτές τις γραμμές την παραμονή της επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και φυσικά δεν μπορώ να γνωρίζω αν έγινε τελικά η καθιερωμένη πορεία, για την οποία έχει βγει σχετική ανακοίνωση απαγόρευσης.
Γιατί λοιπόν, είναι επίκαιρο το παρακάτω σχόλιο; Μα γιατί αναφέρεται στους αγωνιστές εκείνης της περιόδου που δεν εξαργύρωσαν τη συμμετοχή τους στην εξέγερση με κάποιο βουλευτικό έδρανο ή μια υψηλή θέση στον κρατικό μηχανισμό. Και ήταν οι περισσότεροι. Όπως είναι και πολλοί ακόμη που εδώ και 47 χρόνια κάνουν πασαρέλα από την Πατησίων μέχρι την Βασιλίσσης Σοφίας δηλώνοντας αγωνιστές, όμως ουδείς ποτέ τους είδε ή τους συναπάντησε μέσα ή έξω από το Πολυτεχνείο εκείνες τις μέρες του Νοέμβρη του ’73. Κάποιοι από αυτούς ωρύονται σήμερα που δεν τους αφήνουν να… παρελάσουν φέτος και μάλιστα αποδίδουν πρακτικές χούντας στην κυβέρνηση. Ξεχνώντας μάλλον ότι η απόφαση της απαγόρευσης ελήφθη για λόγους προστασίας της υγείας των πολιτών. Ξεχνώντας επίσης ότι φέτος δεν γιορτάσαμε Πάσχα και Δεκαπενταύγουστο, ίσως και Χριστούγεννα, ενώ δεν έγιναν και οι καθιερωμένες παρελάσεις στις εθνικές επετείους.
To ότι η κυβέρνηση έχει κάνει λάθη στη διαχείριση της πανδημίας το έχω γράψει πολλές φορές και μάλλον δεν χρειάζεται να σας το πω εγώ. Ωστόσο, όσον αφορά την πλειοψηφία των περιοριστικών μέτρων, θεωρώ ότι ήταν επιτυχημένη σε μεγάλο βαθμό, αν ρίξουμε μια ματιά στο τι συμβαίνει σε πολλές χώρες. Το να απαγορευτούν μαζικές εκδηλώσεις, επετειακές, θρησκευτικές, εθνικές, δεν αρέσει νομίζω σε κανέναν μας, όμως έπρεπε. Εκτός αν κάποιοι δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει από τον Φεβρουάριο σε όλο τον πλανήτη, ή ψάχνουν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν μια πανδημία για καθαρά προσωπικά οφέλη.
Θα γράψω κάτι που δεν θα αρέσει σε κάποιους, αλλά κάποτε πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Έχουν καμία σχέση οι εκδηλώσεις για την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου έτσι όπως εξελίχθηκαν τα τελευταία 20-25 χρόνια, με εκείνες της δεκαετίας του ’70 και του ’80; Το έχει απομείνει τα τελευταία χρόνια: κατάθεση στεφάνων, μια… κουρασμένη πορεία προς την Αμερικανική πρεσβεία και στη συνέχεια τη σκυτάλη έπαιρναν τα γνωστά καλόπαιδα των Εξαρχείων για τα περαιτέρω,
Φυσικά και να γίνονται εκδηλώσεις για να τιμηθούν όσοι συμμετείχαν στον αντιδικτατορικό αγώνα. Εκδηλώσεις όμως που πάνω απ’ όλα θα σέβονται τον αγώνα εκείνων των Ελλήνων και δεν θα είναι υποκριτικές με στόχο τα πολυπόθητα ψηφαλάκια.
Πως από δω;
Ακολουθεί η αναδημοσίευση από τους Νέους Ορίζοντες της 28ης Νοεμβρίου 2018:
“Ήταν Ιούλιος του 2016 όταν βρέθηκα για πρώτη φορά στους κήπους του Προεδρικού Μεγάρου για την γιορτή που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 24 του μήνα για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Όντας άπειρος πήγα αρκετή ώρα πριν την έναρξη της εκδήλωσης, ενώ -μάλλον όπως ήταν φυσικό- ήμουν και «ψαρωμένος» αφού στους κήπους του Προεδρικού Μεγάρου ήταν λιγοστοί προσκεκλημένοι και όλοι άγνωστοι για μένα.
Να όμως που, τριγυρνώντας στον χαώδη εξωτερικό χώρο, για να σκοτώσω λίγο την ώρα μου συναντώ έναν γνωστό μου. Τον Γιώργο Καλαϊτζάκη…
«Πως από δω, Γιώργο;», ήταν η ερώτηση νου, εν είδει καλωσορίσματος. «Κάθε χρόνο εδώ είμαι…», μου απαντά κι έτσι ξεκίνησε η μεταξύ μας παρέα εκείνο το καλοκαιρινό βράδυ.
Φυσικά, η απάντηση του δεν με κάλυψε και επέμενα να μου πει τον λόγο που κάθε χρόνο είναι προσκεκλημένος στην εκδήλωση αυτή. Βέβαια, μετά από λίγο διαπίστωσα ότι, εκτός τους πολιτικούς, τους δημοσιογράφους και τους στρατιωτικούς, κάθε χρόνο προσκαλούνται στην εκδήλωση και όσοι είχαν προσφέρει στον αντιδικτατορικό αγώνα.
Κι ένας από αυτούς ήταν ο Γιώργος Καλαϊτζάκης, τον οποίο όμως -παρ’ ότι τον γνωρίζω πολλά χρόνια- ποτέ δεν άκουσα να αναφέρεται στη δράση του ως φοιτητής στον αντιδικτατορικό αγώνα. Ποτέ δεν υπερηφανεύτηκε. Ποτέ δεν τον άκουσα να το αναφέρει καν.
Και καθώς έχω έναν πολύ στενό συγγενή μου, τον γιατρό Γιάννη Γεωργιλά, που επίσης περιλαμβάνονταν στην περίφημη «γενιά του Πολυτεχνείου», όμως ποτέ δεν αναφέρεται στα γεγονότα εκείνης της εποχής, είμαι πλέον πεπεισμένος ότι οι περισσότεροι από αυτούς που συμμετείχαν στον αντιδικτατορικό αγώνα, όχι μόνο δεν εκμεταλλεύτηκαν τη δράση που ανέπτυξαν τα τελευταία χρόνια της χούντας, αλλά απέφευγαν και να μιλήσουν γι αυτήν.
Οι «φακελωμένοι» Κισαμίτες
Πριν από μερικούς μήνες έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο – ντοκουμέντο του Φώντα Λάδη «Έτσι φακέλωναν τη γενιά του Πολυτεχνείου – Τα απόρρητα έγγραφα της Ασφάλειας (1972-1973). Το βιβλίο περιλαμβάνει πλήθος ονομάτων φοιτητών ανά σχολή που ανέπτυξαν αντιδικτατορική δράση κατά την διετία αυτή και την βίαιη στράτευση πολλών από αυτούς. Τα απόρρητα έγγραφα που τηρούνταν στην Ασφάλεια, βρέθηκαν πεταμένα σε χώρο εναπόθεσης σκουπιδιών στο Σχιστό μερικά χρόνια μετά την αντιπολίτευση.
Διαβάζοντας τα ονόματα συνάντησα και μερικά Κισαμιτών. Κατ’ αρχήν των προαναφερόμενων (σε παρένθεση όπως αναφέρονταν τα στοιχεία τους στα απόρρητα έγγραφα): Γιώργου Καλαϊτζάκη (Γεώργιος Καλαϊτζάκης του Εμμανουήλ και της Ευαγγελίας, γεννηθείς το έτος 1952 εις Χανιά Κρήτης, κάτοικος Κυψέλης –οδός Σπετσών 152, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών) και Γιάννη Γεωργιλά (Ιωάννης Γεωργιλάς του Δημητρίου και της Χριστίνας, γεννηθείς το έτος 1951 εις Περιβόλια Κισάμου Κρήτης, σπουδαστής Ιατρικής Σχολής), καθώς και του Σπύρου Γιακουμάκη (Σπυρίδων Γιακουμάκης του Νικολάου και της Βασιλικής, γεννηθείς το έτος 1949 εις Καστέλλιον Κισάμου Κρήτης, κάτοικος Κηφισίας 12, σπουδαστής Σχολής Μηχανολόγων – Ηλεκτρολόγων ΕΜΠ), και φυσικά του Νίκου Ρεβελάκη (Νικόλαος Ρεβελάκης του Εμμανουήλ και της Αικατερίνης, γεννηθείς το έτος 1951 εις Καλυβιανήν Χανίων Κρήτης, κάτοικος Μυλλέρου 16-18, σπουδαστής Σχολής Τοπογράφων Μηχανικών ΕΜΠ).
Γιατί βρέθηκαν στη λίστα
Είναι γνωστό ότι ο Νίκος Ρεβελάκης ήταν από τα ηγετικά στελέχη των αντιδρούντων στη χούντα φοιτητών της Σχολής Τοπογράφων Μηχανικών και το όνομα του βρίσκονταν σε… περίοπτη θέση στη λίστα της Ασφάλειας. Σ’ αυτήν περιλαμβάνονταν οι φοιτητές που αναδείχτηκαν σε γενικές συνελεύσεις ή και άτυπες συγκεντρώσεις των Σχολών τους.
Μάλιστα, ο Κισαμίτης φοιτητής είχε συλληφθεί στις 25-1-1973 ως ύποπτος συμμετοχής στις δραστηριότητες του Ρήγα Φεραίου, της οργάνωσης νεολαίας του ΚΚΕ Εσωτερικού.
Ο Σπύρος Γιακουμάκης και ο Γιώργος Καλαϊτζάκης περιελήφθηκαν στη λίστα των φοιτητών που απείχαν από τα μαθήματα τους και παράλληλα προέτρεπαν τους συμφοιτητές τους να πράξουν το ίδιο. Ο Καλαϊτζάκης και ο Γιάννης Γεωργιλάς είχαν συλληφθεί σε φοιτητική συγκέντρωση φωνάζοντας συνθήματα κατά της χούντας.
Στα παραπάνω ονόματα Κισαμιτών πρόσθεσα και δύο ακόμη, μετά από υπόδειξη του Γιώργου Καλαϊτζάκη.
Ο ένας ήταν ο Νίκος Διακουλάκης από το Βασιλόπουλο Κισάμου (Διακουλάκης Νικόλαος του Στυλιανού και της Μαριάννας, γεν. το 1951, σπουδαστής της σχολής Χημικών – Μεταλλειολόγων του ΕΜΠ) ο οποίος στρατεύθηκε μαζί με εμάς, με την ίδια διαδικασία.
Ο δεύτερος είναι ο Καστελλιανός Βασίλης Λυραντζάκης του Αντωνίου, γεν. το 1950, σπουδαστής της σχολής Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ. Συμμετείχε ενεργά σε όλες τις εκδηλώσεις του φοιτητικού αγώνα. Ήταν οργανωμένος στην ΚΝΕ. Συνελήφθη τον Φεβρουάριο – Μάρτιο του 1974. Υπέστη βασανιστική ανάκριση στην Ασφάλεια και τις στρατιωτικές φυλακές Μπογιατίου, προφυλακίστηκε στις φυλακές Κορυδαλλού, παραπέμφθηκε στις 17 Ιουνίου 1974 στο στρατοδικείο για παράβαση του διαβόητου Ν. 509/1947, αφέθηκε όμως ελεύθερος, μαζί με τους συγκατηγορούμενούς του, στις 26 Ιουλίου του 1974, μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Ιωαννίδη.
Οι τέσσερις κατηγορίες
Ψάχνοντας στα εκατοντάδες ονόματα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο, διαπίστωσα ότι λιγοστοί από τους φακελωμένους φοιτητές «εξαργύρωσαν» τους αγώνες εκείνης της εποχής με κομματικές θέσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία έμεινε στην… κερκίδα να παρακολουθεί τους λίγους να παίζουν την μπάλα της εξουσίας, αλλά και πολλούς που εκείνη την εποχή κρύβονταν (στην καλύτερη περίπτωση), στη συνέχεια να αναρριχώνται στην πολιτική ζωή της χώρας.
Ενδεχομένως κάποιοι από τους άγνωστους σε μένα, να πολιτικοποιηθήκαν στα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια και διαπιστώνοντας ότι οι φοιτητικοί αγώνες ήταν ουτοπικοί να αποσύρθηκαν από τα φώτα της πολιτικής.
Όσον αφορά αυτούς που είναι σήμερα ή ήταν παλαιότερα στην πολιτική σκηνή της χώρας, στο εν λόγω βιβλίο συνάντησα τους: Κώστα Λαλιώτη, Παναγιώτη Λαφαζάνη, Στέλιο Κούλογλου, Στέφανο Τζουμάκα, Νίκο Μπίστη, Στέλιο Παππά, Αλέκο Αλαβάνο, Βασίλη Πεντάρη, Γιάννη Σμπώκο κ.α.
Ποιοι από αυτούς τίμησαν τους αγώνες τους και ποιοι πήραν ανάποδο δρόμο θα το κρίνει η ιστορία…
Τέσσερις λοιπόν οι κατηγορίες της «γενιάς του Πολυτεχνείου:
Αυτοί που συμμετείχαν, αλλά δεν εξαργύρωσαν τους αγώνες τους.
Αυτοί που συμμετείχαν αλλά στη συνέχεια έπιασαν στασίδι εξουσίας.
Αυτοί που ήταν… κάπου μακριά από τα πεδία των αγώνων, αλλά εμφανίστηκαν στη συνέχεια ως αγωνιστές.
Και φυσικά η σύνηθης κατηγορία που πάντα βρίσκεται στην πλευρά του ισχυρού. Της κάθε εξουσίας… Είτε αυτή απορρέει από Δικτατορικό καθεστώς είτε από Δημοκρατικό πολίτευμα. Και η Ελλάδα ανέκαθεν διαθέτει από δαύτους και ενίοτε σε πλεόνασμα…
Υ.Γ.: Και ως υστερόγραφο μια ατάκα του αξέχαστου Σωτήρη Μουστάκα: «Ονομάζομαι Πετρίδης. Το όνομα Πετρίδης είναι ένδοξο, ηρωικό. Ο προπάππους πολέμησε στα Δερβενάκια, ο παππούς μου στο Μπιζάνι, ο πατέρας μου ήτανε αντάρτης στον ΕΛΑΣ. Κι εγώ ήμουνα αντιστασιακός στον Παπαδόπουλο, άκουγα Θεοδωράκη… κρυφά!». Αφιερωμένο σε εκείνους που δεν πέρασαν ούτε από την… Ομόνοια τον Νοέμβρη του 1973.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΟΥΝΤΑΚΗΣ
