Περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς που ζουν στη σκιά μιας τέτοιας καταστροφής διαβιούν σε τέσσερις μόνο χώρες: Ινδία, Πακιστάν,Περού και Κίνα , σύμφωνα με μια μελέτη στο Nature Communications. Μια δεύτερη μελέτη, που αναμένεται να δημοσιευθεί σε περιοδικό με κριτές, καταγράφει περισσότερα από 150 πλημμυρικά φαινόμενα που οφείλονται σε πλημμύρες παγετωδών λιμνών στην ιστορία και στους πρόσφατους χρόνους.
Είναι μια απειλή που σπάνια απασχολεί τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους, αλλά 1 εκατομμύριο άνθρωποι ζουν σε απόσταση μόλις 6 μιλίων από δυνητικά ασταθείς λίμνες που τροφοδοτούνται από παγετώνες, υπολόγισε η μελέτη.
Η καταστροφική πλημμύρα στο Περού
Μία από τις πιο καταστροφικές πλημμύρες ήταν στο Περού το 1941, σκοτώνοντας από 1.800 έως 6.000 ανθρώπους, ενώ μια άλλη στη Βρετανική Κολομβία του Καναδά το 2020 προκάλεσε τσουνάμι νερού ύψους περίπου 330 ποδιών, χωρίς να τραυματιστεί κανείς. Μια τέτοια πλημμύρα το 2017 στο Νεπάλ , που ξεκίνησε από έκρηξη παγετώνα καταγράφηκε σε βίντεο από Γερμανούς ορειβάτες . Ο παγετώνας Mendenhall της Αλάσκας έχει ετήσιες μικρές εκρήξεις σε αυτό που η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία αποκαλεί «λεκάνη αυτοκτονίας» από το 2011, σύμφωνα με την επικεφαλής συγγραφέα της μελέτης Caroline Taylor, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Newcastle στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι έντονες βροχοπτώσεις και μια πλημμύρα από ξέσπασμα παγετώνων συνδυάστηκαν για να σκοτώσουν χιλιάδες ανθρώπους στην Ινδία το 2013. Οι επιστήμονες λένε ότι μέχρι στιγμής δεν φαίνεται ότι η κλιματική αλλαγή έχει κάνει αυτές τις πλημμύρες πιο συχνές, αλλά καθώς οι παγετώνες λιώνουν, η ποσότητα του νερού στις λίμνες αυξάνεται, καθιστώντας τις πιο επικίνδυνες, ειδικά σε περιπτώσεις όπου καταρρέουν φράγματα.
«Είχαμε στο παρελθόν πλημμύρες τέτοιου είδους που σκότωσαν πάρα πολλές χιλιάδες ανθρώπους », δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Tom Robinson, επιστήμονας κινδύνου καταστροφών στο Πανεπιστήμιο του Canterbury στη Νέα Ζηλανδία. «Και με την κλιματική αλλαγή οι παγετώνες λιώνουν, έτσι αυτές οι λίμνες γίνονται μεγαλύτερες και δυνητικά πιο ασταθείς».
Ο Dan Shugar, γεωεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι που δεν συμμετείχε στις δύο μελέτες, είπε ότι μεγάλο μέρος της απειλής εξαρτάται απλώς από το πόσοι άνθρωποι ζουν σε μια ζώνη παγετώνων.
«Σε έναν κόσμο που θερμαίνεται σίγουρα περιμένουμε περισσότερες και μεγαλύτερες παγετώδεις λίμνες», είπε ο Σούγκαρ, «Αλλά η απειλή που μπορεί να αποτελούν αυτές οι λίμνες εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πού ζουν οι άνθρωποι και ποια μπορεί να είναι τα ευάλωτα σημεία τους».
Τα πιο επικίνδυνα μέρη στον κόσμο
Ο Robinson είπε ότι αυτό που είναι διαφορετικό στη μελέτη του είναι ότι είναι ο πρώτος που εξετάζει το κλίμα, τη γεωγραφία, τον πληθυσμό, την ευπάθεια και όλους αυτούς τους παράγοντες συνολικά προκειμένου να αποκτήσει «μια καλή εικόνα για το πού στον κόσμο είναι τα πιο επικίνδυνα μέρη» και για τους 1.089 παγετώνες.
Στην κορυφή της λίστας βρίσκεται η λεκάνη Khyber Pakhtunkhwa στο Πακιστάν, βόρεια του Ισλαμαμπάντ. «Αυτό είναι ιδιαίτερα κακό», είπε ο Ρόμπινσον. «Πολλοί άνθρωποι είναι πολύ, πολύ ευάλωτοι» γιατί ζουν σε μια κοιλάδα κάτω από τη λίμνη.
Το πρόβλημα, είπε ο Robinson, είναι ότι οι επιστήμονες εστιάζουν υπερβολικά στο Πακιστάν, την Ινδία, την Κίνα και τα Ιμαλάια, που συχνά ονομάζονται Υψηλή Ορεινή Ασία, και αγνοούν κάπως τις Άνδεις. Η δεύτερη και τρίτη λεκάνη υψηλού κινδύνου βρίσκονται στη Santa του Περού και στη Beni της Βολιβίας.
Μετά τη θανατηφόρα πλημμύρα των Άνδεων τη δεκαετία του 1940, αυτή η περιοχή «πρωτοπορούσε» σε τέτοιου είδους πλημμύρες, αλλά την τελευταία δεκαετία περίπου, η Υψηλή Ορεινή Ασία έχει καταλάβει την πρώτη θέση λόγω του υψηλού πληθυσμού. Η Ινδία κατατάσσεται ψηλά στη λίστα απειλών όχι τόσο λόγω της φυσικής αρχιτεκτονικής, αλλά λόγω του «τεράστιου πληθυσμού».
Τρεις λεκάνες λιμνών στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά κατατάσσονται ψηλά ως προς τις απειλές, από τον Βορειοδυτικό Ειρηνικό έως την Αλάσκα, αλλά δεν είναι τόσο υψηλές όσο περιοχές στην Ασία και τις Άνδεις. Βρίσκονται στη χερσόνησο Kenai της Αλάσκας – ξεχωριστά από τον παγετώνα Mendenhall κοντά στο Juneau – βορειοανατολική Ουάσιγκτον και δυτικοκεντρική Βρετανική Κολομβία.
