Αλλαγές έρχονται στο «Καλάθι του Νοικοκυριού», ένα από τα βασικά όπλα της κυβέρνησης στον πόλεμο κατά της ακρίβειας, που συνεχίζει να ροκανίζει τα εισοδήματα, εξαντλώντας τις αντοχές ειδικά των πιο ευάλωτων νοικοκυριών.
Η παράταση του πολυσυζητημένου μέτρου έως το τέλος του 2023, όπως προβλέπεται στο άρθρο 54 του νομοσχεδίου του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το οποίο πρόκειται να ψηφιστεί αυτές τις μέρες, θα συνοδευτεί με κινήσεις «επικαιροποίησης» της λίστας των προϊόντων. Αυτό αναφέρει στον ΟΤ υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης.
Ήδη έχει ανοίξει ένας διάλογος μεταξύ των αλυσίδων σούπερ μάρκετ και της ηγεσίας του υπουργείου, που αφορά τόσο τη «σύσταση» του «Καλαθιού του Νοικοκυριού» όσο και την επιβολή πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους, ένα μέτρο που επίσης πήρε παράταση έως το τέλος του χρόνου.
Σε ό,τι αφορά το «Καλάθι του Νοικοκυριού», η «επικαιροποίηση» στόχο έχει να ικανοποιηθούν οι υφιστάμενες ανάγκες των καταναλωτών αλλά και να περιοριστεί και το έντονο γραφειοκρατικό κόστος που «συνοδεύει» την εφαρμογή του μέτρου για τις αλυσίδες.
Αναλυτικά, από τη λίστα θα βγουν προϊόντα, τα οποία πλέον δεν έχουν μεγάλη ζήτηση, όπως είναι για παράδειγμα τα αντισηπτικά, καθώς και προϊόντα που στη διάρκεια εφαρμογής του μέτρου κινήθηκαν υποτονικά, φερ’ ειπείν το κακάο σε σκόνη.
Στη θέση τους θα μπουν άλλα είδη σημαντικά για διαβίωση των οικογενειών για τα οποία η καταναλωτική ζήτηση αυξάνεται.
Οι αλλαγές θα εξειδικευτούν με την επερχόμενη υπουργική απόφαση για το μέτρο. Επιπλέον από Σεπτέμβρη, δεν αποκλείεται να δημιουργηθεί και το «καλάθι των σχολικών» σε ακολουθία με τα αντίστοιχα «εποχικά» καλάθια που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν, όπως το καλάθι του Αι Βασίλη, της Σαρακοστής και του Πάσχα.
Το 5% και η εκτίναξη της ιδιωτικής ετικέτας
Η πρωτοβουλία του «καλαθιού του νοικοκυριού», που αμφισβητήθηκε έντονα, τόσο από τους εκπροσώπους της οργανωμένης λιανικής τροφίμων όσο και από τους βιομήχανους, μέχρι στιγμής παρουσιάζει σημαντική αποδοχή από τους καταναλωτές, ελλείψει άλλου μέτρου αναχαίτισης της ακρίβειας. Κι αυτό διαπιστώνεται από το μερίδιο του τζίρου που καταλαμβάνει στο συνολικό κύκλο εργασιών των αλυσίδων, καθώς φθάνει πλέον στο 5%.
Την ίδια στιγμή βέβαια, η βιομηχανία παραγωγής επώνυμων τροφίμων υπέστη σημαντικές απώλειες, μιας και οι αλυσίδες, προκειμένου να «κερδίσουν» μια θέση στη λίστα με τα φθηνότερα «καλάθια», συμπεριέλαβαν η κάθε μια στο δικό της «καλάθι» πολλούς κωδικούς ιδιωτικής ετικέτας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τις αναλύσεις της Circana (πρώην IRI) για τις «αποδόσεις» του καλαθιού του νοικοκυριού προκύπτει ότι «τα επώνυμα προϊόντα που δεν είχαν μείωση τιμής και μπήκαν στο καλάθι του νοικοκυριού δεν είχαν σχεδόν καθόλου ανάπτυξη».
Στον αντίποδα τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (σύμφωνα με τα στοιχεία μετρήσεων της Circana που αφορούν την περίοδο Ιανουάριος 2022 – Μάιος 2023 και εξετάζουν 34 κατηγορίες προϊόντων που συμμετέχουν στο καλάθι) αύξησαν το μερίδιο αγοράς τους από 17,8% στο 19,6%.
Αύξηση μεριδίου παρά την άνοδο των τιμών
Το εντυπωσιακό είναι πάντως ότι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (Private Label) αύξησαν το «αποτύπωμά» τους παρά την αύξηση τιμών κατά 13% στο εξεταζόμενο διάστημα, ενώ μόνο σε 9 από τις 34 κατηγορίες του δείγματος σημειώθηκε μείωση.
Σε επίπεδο προϊόντων που συμμετέχουν στο «καλάθι» η εκτίναξη του μεριδίου της ιδιωτικής ετικέτας ήταν πολύ μεγαλύτερη.
Συγκεκριμένα το μερίδιο αγοράς του φρέσκου γάλακτος ιδιωτικής ετικέτας ήταν 12,8% την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2022, πριν δηλαδή το λανσάρισμα του «καλαθιού του νοικοκυριού» και τον Μάιο του 2023 είχε φτάσει στο 18%.
Αντίστοιχα στο αγελαδινό γιαούρτι από 13,4% ανέβηκε σε 17,7%, ενώ στα όσπρια, μια κατηγορία προϊόντων που η ιδιωτική ετικέτα είναι ισχυρή ούτως ή άλλως, το PL από 41,2% έφθασε στο 44,8%. Το ίδιο συνέβη και στα μακαρόνια Νο 6, που από 18,5% το μερίδιο της ιδιωτικής ετικέτας έφθασε στο 21,9%.
Στο αλεύρι για όλες τις χρήσεις το μερίδιο της ιδιωτικής ετικέτας έφθασε τον φετινό Μάιο στο 25,3% από 23,4%, ενώ στο νωπό κοτόπουλο στο 14,4% από 11,3%.
