Ο Σεπτέμβρης σηματοδοτεί την έναρξη των σχολείων και την επιστροφή στο πρόγραμμα από τις θερινές διακοπές. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι ξεκινάει να κάνει με δειλούς ρυθμούς το Φθινόπωρο την εμφάνισή του, ο καιρός παραμένει ζεστός και οι επισκέψεις στην παραλία συνεχίζονται.
Στην Αγγλία ο Σεπτέμβρης είχε την τάση να αποκαλείται ο μήνας της συγκομιδής, ολοκληρώνονταν δηλαδή όλες οι διεργασίες που χρειαζόταν η γη και γινόταν η κατάλληλη προετοιμασία για τον χειμώνα.
Το όνομα του Σεπτέμβρη βρίσκει τις ρίζες του από το λατινικό septem που σημαίνει επτά και septimus ο έβδομος. Το septem, από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα septm- τροφοδότησε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες (sette στα ιταλικά, sept στα γαλλικά, siete στα ισπανικά, seven στα αγγλικά, sieben στα γερμανικά κ.ο.κ).
Πως αλλιώς αποκαλείται:
Τρυγητής/Τρυγομηνάς: είναι ο μήνας του τρύγου, του πολύτιμου καρπού των Ελλήνων και όλων των μεσόγειων λαών, του σταφυλιού.
Σταυριάτης/Σταυρίτης: γιατί την 14η μέρα του γιορτάζεται από τους χριστιανούς η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού.
Ορτυκολόγος: λόγω της αφθονίας των ορτυκιών που κάθε Σεπτέμβρη ετοιμάζονται να αποδημήσουν σε θερμότερα κλίματα.
Χρονογράφος: λόγω της αρχαίας δοξασίας ότι ο χάρος κάθε Σεπτέμβρη έγραφε στο τεφτέρι του όσους επρόκειτο να πεθάνουν όλη τη χρονιά.
Ασφαλώς πολλές από αυτές τις λαϊκές ονομασίες έχουν χάσει με τα χρόνια την αξία τους για το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών πληθυσμών. Ποιο παιδί αφορά σήμερα η ονομασία Ορτυκολόγος ή Χρονογράφος;
Η σημασία του για την Χριστιανοσύνη:
Με την άφιξη του μήνα Σεπτεμβρίου ξεκινά το εκκλησιαστικό έτος των ορθοδόξων χριστιανών, γι’ αυτό και η πρώτη Σεπτεμβρίου λέγεται και Πρωτοσεπτεμβριά ή Πρωτοσταυριά. Τα παλαιότερα χρόνια η 1η του Σεπτέμβρη έβρισκε τους αγρότες των παλαιών αγροτικών κοινωνιών, να καλούν το πνεύμα της βλαστήσεως με επικλήσεις, προσευχές και διάφορους άλλους τρόπους προσέλκυσης καλοτυχίας. Σε αρκετά μέρη έστελναν τους προς φύτευση σπόρους να ευλογηθούν στην εκκλησία, σε άλλα μέρη έπαιζαν μουσική, κρεμούσαν ρόδια στις εισόδους των σπιτιών και γενικώς ακολουθούσαν συνήθειες που θυμίζουν σύγχρονη Πρωτοχρονιά.
Στην αρχαία Ελλάδα ο Σεπτέμβρης αντιστοιχούσε κατά το ήμισυ στον αρχαίο αθηναϊκό μήνα Μεταγειτνιών (16 Αυγούστου-15 Σεπτεμβρίου) και κατά το δεύτερο ήμισυ στο Βοηδρομιώνα (15 Σεπτεμβρίου-13 Οκτωβρίου).
Με ποιες συνήθειες/φαινόμενα συνδέεται:
- Άνοιγμα των σχολείων όλων των βαθμίδων σε όλη την επικράτεια (11 Σεπτεμβρίου)
- Η γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου)
- Ο τρύγος θεωρείται ακόμη εξαιρετικά σημαντικός σε πολλές περιοχές με αμπέλια.
- Πρώτες δειλές βροχές, πρώτες απόπειρες της φύσης να φύγει από τις υψηλές θερμοκρασίες και το καλοκαίρι. Αυτό βέβαια τα τελευταία χρόνια μάλλον θεωρητικό είναι αφού οι θερμοκρασίες του Σεπτέμβρη θυμίζουν πολύ έντονα Αύγουστο.
- Βασικές αγροτικές εργασίες: όργωμα χωραφιών, συλλογή καπνών, μάζεμα ξύλων, κάψιμο ξερών.
- Φυτεύονται κυρίως τα εξής: μαρούλι, ραδίκι, ρόκα, μαϊντανός, αντράκλα, σπανάκι λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, φράουλα.
- Πέφτουν τα μελτέμια του Αυγούστου και προσφέρεται για όσους αγαπούν τη θάλασσα, τα θαλάσσια σπόρ και το ψάρεμα.
Το «φεγγάρι του θερισμού»
Η φετινή πανσέληνος του Σεπτεμβρίου, όπως όλα δείχνουν, θα εμφανιστεί στις 28 του μήνα, ενώ θα θα φτάσει στο αποκορύφωμα στις 5:58 π.μ.
