34 χρόνια πέρασαν από το πρωινό της 26ης Σεπτεμβρίου 1989, όταν ο Παύλος Μπακογιάννης, έπεφτε νεκρός από τα πυρά της 17 Νοεμβρη στην είσοδο του γραφείου του.
Η οικογένειά του και η ΝΔ θυμούνται εκείνη την ημέρα και τιμούν τη μνήμη του, με δηλώσεις και αναρτήσεις.
Η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη
Ηταν νωρίς το πρωί, λίγα λεπτά πριν τις 8, της 26ης Σεπτεμβρίου 1989 όταν ο Παύλος Μπακογιάννης προσερχόμενος στο γραφείο του στην οδό Ομήρου στο Κολωνάκι, δολοφονήθηκε στα σκαλιά της εισόδου από τρία μέλη της «17 Νοέμβρη», υπό την καθοδήγηση του Κουφοντίνα. Τρεις άνδρες με δύο 45άρια πιστόλια τού έριξαν τέσσερις σφαίρες.
Το αυτοκίνητο του Παύλου Μπακογιάννη είχε σταματήσει λίγα μέτρα από την είσοδο του γραφείου και ο οδηγός έστριψε αριστερά για να παρκάρει σε κοντινό γκαράζ.
Το προηγούμενο βράδυ ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας είχε ξενυχτήσει σε συζητήσεις με τον Συνασπισμό και επέμενε ο άνδρας της συνοδείας του να ξεκουραστεί, καθώς είχε ταλαιπωρηθεί δίπλα του.
Μόνος του λοιπόν ο Παύλος Μπακογιάννης μπαίνει στην είσοδο της πολυκατοικίας όπου στεγαζόταν το πολιτικό του γραφείο.
Το ασανσέρ μετέφερε δύο γυναίκες στον οδοντίατρο του τρίτου ορόφου και ο Μπακογιάννης περίμενε στο ισόγειο. Οι δράστες ήταν κρυμμένοι στα σκαλιά. Τον πυροβόλησαν σχεδόν εξ επαφής, από πίσω και αριστερά. Χτυπήθηκε με το γνωστό 45άρι της οργάνωσης, το ίδιο όπλο που είχε χρησιμοποιηθεί επίσης στις δολοφονίες των Γουέλς, Σταμούλη, Πέτρου, Μομφεράτου και Αθανασιάδη.
Ο 31χρονος -τότε- Δημήτρης Κουφοντίνας ήταν αυτός που έδωσε τη χαριστική βολή με το διάσημο 45αρι (Colt, Model 1911 Α1) της ’17Ν’. Ο ‘φαρμακοχέρης’, όπως τον αποκαλούσαν στην ΕΛ.ΑΣ.
Η τρομοκρατική οργάνωση σκότωσε για πρώτη φορά πολιτικό. Ήταν το χτύπημα ορόσημο της 27χρονης δράσης της. Είχε προηγηθεί, στις 8 Μαΐου της ίδιας χρονιάς, η απόπειρα δολοφονίας του Γιώργου Πέτσου, ο οποίος ήταν υπουργός Δημόσιας Τάξης μέχρι το Μάρτιο του θυελλώδους -για την Ελλάδα- 1989.
Σύμφωνα με την προκήρυξη, ο Πέτσος επελέγη ως στόχος, επειδή θεωρήθηκε ο δεύτερος -κατά σειρά- ένοχος στο ‘σκάνδαλο Κοσκωτά’, μετά τον Αγαμέμνονα Κουτσόγιωργα.
Αμέσως μεταφέρθηκε στον «Ευαγγελισμό» βαρύτατα τραυματισμένος όπου και άφησε την τελευταία του πνοή μια ώρα αργότερα.
Την ημέρα της δολοφονίας Μπακογιάννη, η Βουλή θα αποφάσιζε αν θα παρέπεμπε τον Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο για το σκάνδαλο Κοσκωτά.
Το ίδιο πρωινό στη Βουλή ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, χειροκροτούμενος απ’ όλες τις πτέρυγες, ευχήθηκε: «Να είναι το αίμα τού Παύλου Μπακογιάννη το τελευταίο που χύνεται άδικα σ’ αυτόν τον τόπο».
Η άνανδρη δολοφονία του από την 17Ν προκάλεσε σοκ στον πολιτικό κόσμο, την ελληνική κοινωνία ακόμη και σε αυτούς που έδειχναν ανοχή για την δράση της 17 Νοέμβρη, καθώς εθεωρείτο ένας άνθρωπος με σύνεση, δημοκράτης και ενωτικός.
Ο Μπακογιάννης ήταν ένας ανθρώπους που είχε ενεργό δράση στον αντι-δικτατορικό αγώνα και αν και συντηρητικός, είχε προσπαθήσει για την Εθνική Συμφιλίωση και την επούλωση των πληγών του Εμφυλίου και του Διχασμού.
Κηδεύτηκε στο Καρπενήσι στις 29 Σεπτεμβρίου 1989, παρουσία πλήθους κόσμου, που φώναζε συνθήματα κατά της τρομοκρατίας.
Η προκήρυξη της 17 Νοέμβρη για τη δολοφονία Μπακογιάννη
Την ευθύνη για τη δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη ανέλαβε με 12σέλιδη προκήρυξή της, που εστάλη στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», στις 9 Οκτωβρίου 1989, η τρομοκρατική οργάνωση «17 Νοέμβρη». Στην προκήρυξή της με τίτλο «Άρχισε η κάθαρση» αναφερόταν μεταξύ άλλων ότι «Αποφασίσαμε λοιπόν να εκτελέσουμε τον απατεώνα και ληστή του λαού Μπακογιάννη. Ο κύριος αυτός είναι υπεύθυνος όχι μόνο γιατί έκλεψε τα πρώτα 60 εκατομμύρια του ιδρυτικού κεφαλαίου της Γραμμής, αλλά και για τις εκατοντάδες εκατομμύρια που είτε έκλεψε μαζί με τον συνεργάτη του Κοσκωτά για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Γραμμής, αλλά και για την αγορά μέσω της Γραμμής της Τράπεζας Κρήτης».
Η οργάνωση υποστήριξε ότι το χτύπημα ήταν προγραμματισμένο τέσσερις μήνες νωρίτερα, όμως αναβλήθηκε προσωρινά, γιατί η αντίστοιχη επίθεση στον Γιώργο Πέτσο (στέλεχος του ΠΑΣΟΚ) τον Μάιο του 1989 απέτυχε «με συνέπεια να καθυστερήσει και η δεύτερη και να εξαφανιστεί ο Μπακογιάννης λόγω των εκλογών». Σε άλλο σημείο έγραφαν: «Το γεγονός ότι χτυπάμε τον Μπακογιάννη δεν σημαίνει ότι δεν θεωρούμε σαν κύριους υπεύθυνους για το σκάνδαλο Κοσκωτά τους Παπανδρέου, Κουτσόγιωργα, Πέτσο, Ρουμελιώτη, Χαλκιά. Οι ευθύνες, όμως, όλων αυτών υπάρχουν κυρίως αφότου ο Κοσκωτάς έγινε τραπεζίτης και εκδότης και συνεπώς αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ευθύνες και συνενοχή άλλων κυρίως σημερινών κορυφαίων παραγόντων της ΝΔ».
Μετά την εξάρθρωση της τρομοκρατικής οργάνωσης, το 2003 καταδικάστηκαν για τη δολοφονία Μπακογιάννη σε ισόβια κάθειρξη ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ο Ηρακλής Κωστάρης και ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος και σε 15 χρόνια κάθειρξη ο Σάββας Ξηρός και ο Βασίλης Τζωρτζάτος.
Κατά τη διάρκεια της δίκης της 17Ν δόθηκαν λεπτομέρειες γύρω από τη δολοφονία Μπακογιάννη. Η Αντιτρομοκρατική είχε ήδη στα χέρια της την ομολογία του Βασίλη Τζωρτζάτου (Ο Τζωρτζάτος είπε στην προανακριτική του κατάθεση ότι πήρε μέρος στη λήψη απόφασης της δολοφονίας). Ακόμη στην κατάθεσή του είχε πει πως στη δολοφονία εμπλέκονταν οι Αλέκος Γιωτόπουλος, Δημήτρης Κουφοντίνας, Σάββας Ξηρός και Ηρακλής Κωστάρης.
«… Σε συνάντηση που είχαμε στα μέσα Αυγούστου 1989 εγώ, ο «Λάμπρος» (σ.σ.: Γιωτόπουλος), ο «Λουκάς» (σ.σ.: Κουφοντίνας) και ο «Μιχάλης» (σ.σ.: Σ. Ξηρός) με πρόταση του «Λουκά» και του «Λάμπρου» αποφασίσαμε την εκτέλεση του βουλευτή Μπακογιάννη. […] Την εκτέλεση έκαναν ο «Λουκάς», ο «Μιχάλης» και ο «Χάρης» (σ.σ.: Κωστάρης), χωρίς να ξέρω ποιος πυροβόλησε. Μετά την εκτέλεση και οι τρεις ήρθαν πεζή στο αυτοκίνητο όπου ήμουν εγώ», είχε πει.
Τα ίδια πρόσωπα κατονόμασε και ο Χριστόδουλος Ξηρός στη δική του κατάθεση. «Στη δολοφονία του Μπακογιάννη εγώ δεν συμμετείχα, πλην όμως, απ’ όσα άκουσα στην οργάνωση, την ομάδα αποτελούσαν ο «Σταμάτης», ο αδελφός μου ο Σάββας, ο «Λουκάς», ο «Χάρης» και ο «Λάμπρος».
Ποιος ήταν ο Παύλος Μπακογιάννης
Ο Παύλος Μπακογιάννης γεννήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 1935 στο χωριό Βελωτά της Ευρυτανίας. Ήταν ο μεγαλύτερος γιος του παπα – Κώστα και της Ειρήνης Μπακογιάννη. Γυμνάσιο πήγε στο Θέρμο Τριχωνίδας, για ένα χρόνο στο Καρπενήσι (1950) και το τελείωσε στην Πάτρα στο Β’ Γυμνάσιο Πατρών. Σπούδασε Πολιτικές και Κοινωνικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία, παίρνοντας πτυχίο Πολιτικής Οικονομίας και Πολιτικών Επιστημών των Πανεπιστημίων Μονάχου, Τύμπιγκεν και Κωνσταντίας (Konstanz), στο Πανεπιστήμιο της οποίας ανακηρύχθηκε κατόπιν Διδάκτωρ των Κοινωνικών Επιστημών. Δίδαξε Πολιτικές Επιστήμες και Δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, ενώ από τα μέσα της δεκαετίας του ΄60 και για 10 περίπου χρόνια διηύθυνε το ελληνόφωνο πρόγραμμα της ραδιοφωνίας της Βαυαρίας.
Ήταν διευθυντής του ελληνικού προγράμματος της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας, όταν έγινε το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967. Από τη θέση αυτή αντιτάχθηκε στο δικτατορικό καθεστώς και έκανε εκπομπές με σχόλια και ειδήσεις που αναμεταδίδονταν και από την Deutsche Welle και πολύ γρήγορα έγιναν σημείο αναφοράς του αντιδικτατορικού αγώνα.
Στο Μόναχο γνώρισε τη Ντόρα Μητσοτάκη, κόρη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, η οποία σπούδαζε στο Πανεπιστήμιο της ίδιας πόλης και την οποία και παντρεύτηκε το 1974. Μαζί της απέκτησε δύο παιδιά, την Αλεξία και τον Κώστα.
Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, το 1974 επέστρεψε στην Ελλάδα. Εργάσθηκε στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» και το 1982 ανέλαβε εκδότης – διευθυντής του εβδομαδιαίου περιοδικού «ΕΝΑ» ως το Φεβρουάριο του 1985. Από το Νοέμβριο του 1985 μέχρι το Σεπτέμβριο του 1989 διετέλεσε πολιτικός σύμβουλος του Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Κώστα Μητσοτάκη. Τον Ιούνιο του 1989 εκλέχθηκε βουλευτής της μονοεδρικής περιφέρειας Ευρυτανίας. Ακολούθησε η Κυβέρνηση Τζαννετάκη, στο σχηματισμό της οποίας έλαβε ενεργό ρόλο, ως διαπραγματευτής μεταξύ του κόμματός του και του Συνασπισμού.
Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την ανάπτυξη της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Ευρυτανίας. Το πρώτο του μάλιστα βιβλίο είχε τίτλο: “Η Ευρυτανία και οι οικονομικές της δυνατότητες” (Αθήνα, 1960). Κατήρτησε ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης της περιοχής, το οποίο υπέβαλε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τραγική ειρωνεία: Την ημέρα της δολοφονίας του εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση η χρηματοδότηση του προγράμματος για την Ευρυτανία, που ο ίδιος είχε καταρτίσει.
Ως πολιτικός θεωρούνταν ήπιος και συναινετικός. Θεωρούσε επιβεβλημένη την υπέρβαση των διαχωριστικών γραμμών, την επούλωση των πληγών του Εμφυλίου και του Διχασμού και την Εθνική Συμφιλίωση. Στα πλαίσια αυτής του της πεποίθησης εργάστηκε για την επιτυχία του πρωτοποριακού, για την εποχή, εγχειρήματος συγκυβέρνησης Αριστεράς και Δεξιάς. Για τους ίδιους λόγους ήταν εισηγητής, εκ μέρους της Ν.Δ., του νομοσχεδίου για την απάλειψη των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου που υπερψηφίστηκε και έγινε Νόμος το καλοκαίρι του 1989.
