Απέραντη θλίψη στον κόσμο των γραμμάτων, και όχι μόνο, προκάλεσε η είδηση του θανάτου του διακριμένου πανεπιστημιακού, λαμπρού αστροφυσικού και πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργου Γραμματικάκη, που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 84 ετών.
Τις δύο τελευταίες ημέρες νοσηλευόταν στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του ΠΑΓΝΗ με αναπνευστική ανεπάρκεια. Δυστυχώς, το πρωί της Τετάρτης άφησε την τελευταία του πνοή, αφήνοντας πίσω του ένα δυσαναπλήρωτο κενό.
Η κηδεία του «αιώνιου πρύτανη» θα τελεστεί στις 15:00 από τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά, ενώ η ταφή του θα γίνει στο κοιμητήριο του Αγίου Κωνσταντίνου. Η σορός του θα βρίσκεται στον Ιερό Ναό από τις 14:30 το μεσημέρι της Παρασκευής.
Το παρών, μεταξύ άλλων, θα δώσει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης.
Επιθυμία της οικογένειας του Γιώργου Γραμματικάκη είναι αντί στεφάνου τα χρήματα να διατεθούν ως Βραβείο σε φοιτητή/τρια του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο οποίος/α ασχολείται με το αντικείμενο της αστροφυσικής.
Η γοητεία του σύμπαντος
Ο Γιώργος Γραμματικάκης με τα βιβλία, τις τοποθετήσεις και τις παρεμβάσεις του είχε αφήσει το στίγμα του τόσο στην επιστήμη, όσο στον πολιτισμό, το κοινωνικό και το πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας. Στις συνεντεύξεις και στα άρθρα του ήταν ανέκαθεν προφητικός για τον κόσμο μας και ποτέ δεν έμενε στη στεγνή “ανάγνωση” των αστεριών και του σύμπαντος.
Ο Γιώργος Γραμματικάκης σε συνέντευξή του είχε πει πως «η παραδοξότητα αποτελεί ένα μέρος της γοητείας του Σύμπαντος. Όμως κι εκείνη υποτάσσεται σε φυσικούς νόμους, που όμως ξεφεύγουν από την κοινή λογική. Αποτελούν, ωστόσο, τα θεμέλια της κβαντομηχανικής, που υπήρξε η μεγαλύτερη επιστημονική επανάσταση του 20ού αιώνα. Για παράδειγμα, ο σχηματισμός των γαλαξιών, που θεωρήθηκε για δεκαετίες ένα άλυτο πρόβλημα, ερμηνεύεται σήμερα με βάση μια κβαντική ιδιομορφία του κόσμου μας: την αρχή της αβεβαιότητας. Θα έλεγα πάντως ότι η γοητεία του Σύμπαντος δεν είναι εύκολα περιγράψιμη, ούτε μπορεί να ενταχθεί σε κανόνες. Το ίδιο όπως για τη γοητεία μιας γυναίκας, δεν αρκούν ίσως κάποια εξωτερικά, αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά. Είναι η συνολική “αίσθηση” που αποπνέει και που δύσκολα εκφράζεται με λόγια».
Σε άλλη συνέντευξή του για την ύπαρξη του Θεού είχε πει: «Η επιστήμη δε θα αποδείξει ποτέ την ύπαρξη του Θεού. Ούτε, βέβαια, την ανυπαρξία του. Η πραγματική πίστη έχει μια υπερβατική διάσταση. Είναι όμως γεγονός ότι, όταν η πίστη γίνεται κοσμική θρησκεία και αποκτά εξουσίες, οδηγεί τον άνθρωπο στον φανατισμό και σε βαρβαρότητες».
Ποιος ήταν
Ο Γιώργος Γραμματικάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1939. Διέγραψε έναν μεγάλο κύκλο σπουδών και επιστημονικής έρευνας, για να επιστρέψει το 1982 στα πάτρια εδάφη ως καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ενδιάμεσοι σταθμοί ήταν το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Imperial College του Λονδίνου, ο “Δημόκριτος” και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στη Γενεύη. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα στρέφονταν γύρω από τη δομή της ύλης και την κοσμολογία, ενώ ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Harvard ασχολήθηκε επίσης με την ιστορία της επιστήμης. Συμμετείχε ακόμα στο πείραμα “Νέστωρ”, που είχε ως στόχο να ανιχνεύσει τα φαντασματικά νετρίνα στα θαλάσσια βάθη της Πύλου.
Διετέλεσε πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης κατά την περίοδο 1990-1996. Συνταξιοδοτήθηκε και εξελέγη ομότιμος καθηγητής του Τμήματος το 2006. Για μια τετραετία διετέλεσε πρόεδρος του Ιονίου Πανεπιστημίου. Υπήρξε μέλος του Δ.Σ. της ΕΡΤ, πρόεδρος του Μουσείου “Νίκος Καζαντζάκης” στην Κρήτη και αντιπρόεδρος στο Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη σύνδεση της Επιστήμης με τη Μουσική, και οι σχετικές εκδηλώσεις, με τη συνεργασία κορυφαίων μουσικών, έχουν παρουσιαστεί σε πολλά μέρη της Ελλάδας, αλλά και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Υπήρξε μέλος σε επιτροπές Ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων για τις προοπτικές της Παιδείας και της Έρευνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εξελέγη ευρωβουλευτής με “Το Ποτάμι” το 2014. Στη διάρκεια της μακράς ακαδημαϊκής του πορείας είχε τιμηθεί με ποικίλες διακρίσεις. Εκτός από την “Κόμη της Βερενίκης”, μεταξύ άλλων, έγραψε τα βιβλία “Η αυτοβιογραφία του φωτός” και “Ένας αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής”, όπως και τα “Κοσμογραφήματα”. Η “Κόμη της Βερενίκης”, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1989, έγινε και τηλεοπτική σειρά από την ΕΤ1.
