Τέσσερις ετήσιες αυξήσεις του κατώτατου μισθού –έως το 2027– της τάξεως των 40-45 ευρώ περίπου, αρχής γενομένης από το 2024. Εφαρμογή στην πράξη της αποφασισμένης επαναφοράς των τριετιών από τη φετινή χρονιά και ενίσχυση των ετήσιων κλαδικών συμβάσεων εργασίας.
Αυτά είναι τα βήματα του «οδικού χάρτη» για την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει η κυβέρνηση για τους μισθούς, δηλαδή τη διαμόρφωση του κατώτατου από τα 780 ευρώ στα 950 ευρώ στο τέλος της τετραετίας και του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ από τα 1.176,5 ευρώ που είναι σήμερα.
Σχέδιο σε τρεις κατευθύνσεις
Η κυβερνητική πολιτική μισθών αναμένεται να κινηθεί σε τρεις κατευθύνσεις προκειμένου να επιτευχθεί η δέσμευση του Πρωθυπουργού. Αυτές περιλαμβάνουν τη συνεχή –κατ’ έτος– αύξηση των κατώτατων αμοιβών, την επαναφορά των τριετιών και την ενίσχυση των κλαδικών συμβάσεων εργασίας, έτσι ώστε οι αυξήσεις να «περάσουν» στους μέσους μισθούς.
Ως εκ τούτου, προς νέα αύξηση της τάξεως του 5% έως 6% στις κατώτατες αμοιβές οδηγούμαστε εντός του 2024, έτσι ώστε στο ποσοστό αυτό να ενσωματωθεί ο τρέχον πληθωρισμός αλλά και ένα μέρος της αύξησης της παραγωγικότητας. Η διαδικασία για την αύξηση του κατώτατου μισθού θα εκκινήσει –εκ νέου– στο τέλος Ιανουαρίου ούτως ώστε να τεθεί σε εφαρμογή ο νέος μισθός μέχρι το τέλος του Μαΐου του 2024.
Με δεδομένα αυτά τα ποσοστά των αυξήσεων, ο νέος μισθός θα κυμανθεί από τα 820 έως τα 830 ευρώ, οπότε θα απομένουν 120 έως 130 ευρώ επιπλέον έως το 2027 για να επιτευχθεί ο στόχος για κατώτατο μισθό στα 950 ευρώ.
Στο μεταξύ σημαντική ώθηση στους μισθούς αναμένεται να δώσει το «ξεπάγωμα» των τριετιών από την 1.1.2024, καθώς εντός του τρέχοντος έτους αναμένεται –σε ορισμένες κατηγορίες μισθωτών– να προκύψουν αυξήσεις της τάξεως του 10%, πέραν της αύξησης που θα δοθεί στον κατώτατο μισθό. Η καταβολή των τριετιών σε όσους συμπληρώνουν την απαραίτητη προϋπηρεσία είναι υποχρεωτική, όπως έχει ξεκαθαρίσει το υπουργείο Εργασίας, και «οι εργοδότες που δεν θα τις εφαρμόσουν κινδυνεύουν να υποστούν τις ανάλογες κυρώσεις (πρόστιμα κ.λπ.)».
Η επαναφορά των τριετιών
Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς, εντός του 2024 θα υπάρξουν αυξήσεις λόγω τριετιών σε 100.000 εργαζομένους. Ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί σε 600.000 έως 700.000 εργαζομένους εντός των επόμενων ετών.
Σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο για την επαναφορά των τριετιών, οι υπάλληλοι με εξαρτημένη σχέση εργασίας θα λαμβάνουν το ποσοστό αύξησης του 10% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις τριετίες, δηλαδή συνολικά, ποσοστό 30%, όταν συμπληρώνουν προϋπηρεσία εννέα ετών και άνω. Έτσι, σε ορισμένες κατηγορίες μισθωτών θα προκύψουν αυξήσεις μισθών που θα προέλθουν μόνο από τις τριετίες, χωρίς να συνυπολογίζονται οι αυξήσεις που θα ανακοινωθούν από την κυβέρνηση για τις κατώτατες αποδοχές.
Τέλος, σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια για την «επιστροφή των μισθών» έχουν οι κλαδικές συμβάσεις εργασίας και χωρίς αυτές είναι αμφίβολη η επίτευξη των κυβερνητικών στόχων.
Συλλογικές συμβάσεις και διαπραγματεύσεις
Η αύξηση των μέσων αμοιβών –που προανήγγειλε η κυβέρνηση για την τρέχουσα τετραετία– προϋποθέτει την αναπροσαρμογή όχι μόνο του κατώτατου μισθού αλλά και των υπόλοιπων μισθών, στους οποίους έως τώρα δεν «περνούν οι αυξήσεις» που δίδονται στα κατώτατα όρια.
Μπορεί μετά την τελευταία αύξηση οι κατώτατοι μισθοί να επανήλθαν στα προ της κρίσης επίπεδα, αλλά οι λεγόμενοι «μέσοι μισθοί» ελάχιστα επηρεάστηκαν από τις αυξήσεις που δόθηκαν στα κατώτατα όρια των αμοιβών. Χαρακτηριστικό είναι το στοιχείο σύμφωνα με το οποίο το 80% των εργαζομένων δεν έχουν «δει» καμία αλλαγή στις αμοιβές τους, παρά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις του κατώτατου μισθού.
Για να επιτευχθεί αυτό, όπως και για να φθάσει ο μέσος μισθός τα 1.500 ευρώ, κάτι που προανήγγειλε η κυβέρνηση, θα πρέπει να αποκατασταθεί το νομικό καθεστώς (που κατήργησαν τα μνημόνια), το οποίο ίσχυε για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Συμβάσεις χωρίς αυξήσεις
Είκοσι πέντε –μόλις– κλαδικές συμβάσεις υπογράφηκαν το 2022. Η μία από αυτές αφορά την ανανέωση της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας του 2022, η οποία περιλαμβάνει μόνο θεσμικούς όρους.
Εκτός από τις 24 νέες κλαδικές συμβάσεις που υπογράφηκαν το 2022, σε ισχύ παρέμεναν – επιπλέον – 14 συλλογικές συμβάσεις παρελθόντων ετών.
Μόνο εννιά από τις 24 προβλέπουν αύξηση των αποδοχών.
