Σχεδόν ένας στους δύο εφήβους έχει εκτεθεί ως παρατηρητής σε περιπτώσεις βίας στο διαδίκτυο, ενώ ένα ποσοστό 13% έχει πέσει θύμα διαδικτυακής βίας.
Τα συμπεράσματα αυτά προέκυψαν από την έρευνα “Βία στο διαδίκτυο”, που πραγματοποιήθηκε πανελλαδικά υπό την έγκριση του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων κατά το διάστημα Νοέμβριος 2023-Μάρτιος 2024. Συμμετείχαν συνολικά 4.800 μαθητές ηλικίας 12-18 ετών μέσω ενός ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου που συμπληρώθηκε εντός ωρολογίου προγράμματος. Το 52% των εφήβων που απάντησαν ήταν κορίτσια και το 48% αγόρια.
Εντυπωσιακό είναι, επίσης, ότι 43% των εφήβων που δηλώνουν “Άλλο” στην ερώτηση για το φύλο δηλώνουν ότι έχουν υποστεί διαδικτυακή βία, γεγονός που αναδεικνύει την αυξημένη ευαλωτότητα που έχουν και στο διαδίκτυο παιδιά και έφηβοι μη συμβατικού σεξουαλικού προσανατολισμού.
Επίσης, ενδεικτικό είναι ότι 38% των εφήβων δε γνωρίζει πώς να αναφέρουν περιστατικά διαδικτυακής βίας στις πλατφόρμες. Όπως προκύπτει από την έρευνα, οι έφηβοι δεν είναι εξοικειωμένοι με βασικές μορφές βίας, όπως η έμφυλη βία ή η ρητορική μίσους, γεγονός που λειτουργεί αποτρεπτικά στο να αναγνωρίζουν αυτές τις μορφές βίας όταν τις συναντούν. Πιο συγκεκριμένα, 69% είτε δε γνωρίζει καθόλου είτε δεν είναι σίγουρο τι είναι η έμφυλη διαδικτυακή βία, ενώ το 80% δηλώνει ότι δε γνωρίζει τι είναι η ρητορική μίσους στο διαδίκτυο.
Η έρευνα αναδεικνύει την αναγκαιότητα περισσότερης ενημέρωσης των εφήβων για τους τρόπους ενδεδειγμένης αντίδρασης όταν βιώνουν ή συναντούν βία στο διαδίκτυο.
Εντυπωσιακό είναι το ποσοστό των εφήβων που θεωρούν ότι η διαδικτυακή βία είναι ένα μεγάλο πρόβλημα για τους ανήλικους (83%), ενώ 44% δε νιώθει ασφάλεια όταν χρησιμοποιεί το διαδίκτυο. Οι έφηβοι φαίνεται ότι νιώθουν λιγότερη ασφάλεια σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και πλατφόρμες Live streaming (46%), ακολουθούν οι πλατφόρμες διαδικτυακών παιχνιδιών, τα Chat rooms (27%) και τα περιβάλλοντα instant messaging (26%).
Μορφές βίας
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, 49% των εφήβων δηλώνει ότι έχει συναντήσει βία στο διαδίκτυο ως παρατηρητής, ενώ 13% δηλώνει ότι έχει υποστεί διαδικτυακή βία. Το 44% των εφήβων έχει γίνει μάρτυρας περιστατικού παρενόχλησης ή κακοποίησης λόγω φύλου στο διαδίκτυο και 11% έχει βιώσει παρενόχληση ή κακοποίηση λόγω φύλου. Το 26% των εφήβων δηλώνει ότι έχει γίνει μάρτυρας διαδικτυακού εκφοβισμού και 15% ότι έχει υποστεί διαδικτυακό εκφοβισμό. Το 24% των εφήβων δηλώνει ότι κάποιος μοιράστηκε προσωπικές φωτογραφίες/βίντεο χωρίς τη συγκατάθεσή τους και το 11% αισθάνθηκε πίεση ή εξαναγκασμό να μοιραστεί προσωπικές/φωτογραφίες βίντεο στο διαδίκτυο.
Αν και η πλειοψηφία (80%) των εφήβων δε γνωρίζει τι σημαίνει ο όρος “ρητορική μίσους”, από εκείνους που δηλώνουν ότι γνωρίζουν, το 45% δηλώνει ότι έχει γίνει μάρτυρας και 21% στόχος ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο.
Σύμφωνα με την ανάλυση των αποτελεσμάτων, οι έφηβοι που δηλώνουν ότι ανήκουν στο άλλο φύλο είναι εκείνοι που βιώνουν συχνότερα βία στο διαδίκτυο. Πιο συγκεκριμένα, 43% όσων εφήβων δηλώνουν ότι ανήκουν στο άλλο φύλο έχουν πέσει θύμα βίας στο διαδίκτυο. Από τα αποτελέσματα δεν προκύπτουν σημαντικές ποιοτικές διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών.
Τα κορίτσια φαίνεται ότι βιώνουν κακοποίηση ή παρενόχληση λόγω του φύλου τους πιο συχνά (13%) από τα αγόρια (8%). Όσον αφορά στο άλλο φύλο, το ποσοστό είναι 37%.
Περισσότερα κορίτσια σε σχέση με τα αγόρια έχουν γίνει μάρτυρες κακοποίησης ή παρενόχλησης λόγω φύλου. Στο 60% φτάνει το ποσοστό των εφήβων που δηλώνει ότι ανήκει στο άλλο φύλο και έχει γίνει μάρτυρας τέτοιου περιστατικού.
Το 43% των εφήβων που δηλώνουν ότι ανήκουν στο άλλο φύλο έχει υποστεί διαδικτυακό εκφοβισμό, 51% έχει γίνει μάρτυρας διαδικτυακού εκφοβισμού, 69% έχει βιώσει ρητορική μίσους και 68% έχει γίνει μάρτυρας ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο.
Το 70% ζητά βοήθεια
Η πλειοψηφία των εφήβων 70% δηλώνει ότι θα ζητούσε βοήθεια από τους γονείς στην περίπτωση που αντιμετώπιζε οποιαδήποτε μορφή βίας στο διαδίκτυο. Ακολουθούν οι φίλοι (42%), κάποιος ενήλικας που εμπιστεύονται (34%), η Αστυνομία (26%) και το 12% δηλώνει ότι δε θα ζητούσε βοήθεια από κανέναν.
Αναλύοντας σε βάθος όμως τα αποτελέσματα της έρευνας, προκύπτει ότι οι έφηβοι που έχουν βιώσει ή παρατηρήσει βία σε ποσοστό 39% δεν ανέφεραν το περιστατικό σε κανέναν, 29% ανέφερε το περιστατικό στην πλατφόρμα που χρησιμοποιούσε και 26% σε κάποιον έμπιστο ενήλικα.
ΑΝΑΣΦΑΛΕΣ ΤΟ 44%
Η γνώμη των εφήβων για την ασφάλεια στο διαδίκτυο
Εντυπωσιακό είναι το ποσοστό των εφήβων που θεωρούν ότι η διαδικτυακή βία είναι ένα μεγάλο πρόβλημα για τους ανήλικους (83%), ενώ 44% ΔΕ νιώθει ασφάλεια όταν χρησιμοποιεί το διαδίκτυο.
Οι έφηβοι φαίνεται ότι νιώθουν λιγότερη ασφάλεια σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και Live stream πλατφόρμες (46%), ακολουθούν οι πλατφόρμες διαδικτυακών παιχνιδιών και τα Chat rooms (27%) και τα περιβάλλοντα στιγμιαίας συνομιλίας (26%).
Οι έφηβοι σε ποσοστό 38% θεωρούν ότι ακολουθούν όλους τους κανόνες για την ασφάλειά τους στο διαδίκτυο. Το 31% δηλώνει ότι θα ήθελε να μην αποδέχεται αιτήματα φιλίας από αγνώστους και 29% να μη συνομιλεί με αγνώστους. Το 36% ότι θα έπρεπε να προστατεύει περισσότερο τα προσωπικά δεδομένα και 30% ότι θα έπρεπε να φροντίζει περισσότερο την υγιεινή των συσκευών του.
Το 49% των εφήβων ζητά πιο ξεκάθαρο/εύκολο τρόπο λειτουργίας των εργαλείων block/report, 41% αυστηροποίηση των ποινών για περιστατικά βίας και κακοποίησης εις βάρος ανηλίκων στο διαδίκτυο, το 37% περισσότερη ενημέρωση στο σχολείο, 33% περισσότερη επιμόρφωση των γονέων/κηδεμόνων και 22% να λαμβάνεται υπόψη η άποψη των νέων στον σχεδιασμό των διαδικτυακών πλατφορμών και υπηρεσιών.
ΠΟΣΟΣΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΟΥΝ
– 49% έχει βιώσει βία στο διαδίκτυο ως παρατηρητής.
– 13% έχει πέσει θύμα βίας στο διαδίκτυο.
– 44% έχει γίνει μάρτυρας περιστατικού παρενόχλησης ή κακοποίησης λόγω φύλου.
– 11% έχει βιώσει παρενόχληση ή κακοποίηση λόγω φύλου.
– 24% έχει πέσει θύμα μη συναινετικού διαμοιρασμού προσωπικών εικόνων/βίντεο.
– 11% αισθάνθηκε πίεση ή εξαναγκασμό να μοιραστεί προσωπικές/φωτογραφίες βίντεο στο διαδίκτυο.
– 46% δε νιώθει ασφάλεια στο διαδίκτυο.
– 39% δε γνωρίζει πώς να αναφέρει περιστατικά διαδικτυακής βίας.
