Οι μαρτυρικοί τόποι δεν σταματούν τον αγώνα μέχρι την τελική δικαίωση (Εν όψει του εορτασμού της 83ης επετείου της Μάχης της Κρήτης)

Στην συνεδρίαση της 29-3-2000, ως μέλος του Δ.Σ. της ΤΕΔΚ Νομού Χανίων είχα την τιμή να εισηγηθώ το απαράγραπτο δικαίωμα του Ελληνικού Λαού να διεκδικήσει από την Γερμανία:

-Το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο – ληστεία που επιβλήθηκε στην κατεχόμενη ΕΛΛΑΔΑ.

-Τις τεράστιες καταστροφές στις υποδομές που προκάλεσαν τα γερμανικά κατοχικά στρατεύματα που αναγνωρίστηκαν από την Διάσκεψη των συμμάχων στο Παρίσι (Δεκέμβρης 1945 – Γενάρης 1946).

-Τις αποζημιώσεις των θυμάτων των φρικιαστικών εγκλημάτων των ομήρων στα ναζιστικά στρατόπεδα και στα εργοστάσια των γερμανικών μονοπωλίων.

-Την επιστροφή των αρχαιολογικών θησαυρών ανεκτίμητης αξίας και των θησαυρών πολιτιστικής κληρονομιάς που λεηλατήθηκαν από τις Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις.

Τόσο η ΤΕΔΚ όσο και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων απέστειλαν υπόμνημα στον τότε πρωθυπουργό και στους αρχηγούς των κομμάτων ζητώντας να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες για την Διεκδίκηση. Λίγους μήνες αργότερα πήρε σάρκα και οστά το Δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών της Ελλάδας περιόδου 1940-1945 “ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΑ”, με έδρα τα μαρτυρικά Καλάβρυτα, που είχα την τιμή να προσυπογράψω την ιδρυτική του πράξη στη μαρτυρική πόλη των Καλαβρύτων στις 12 Δεκέμβρη 2000, αδιάκοπα προβάλλει την Ιστορική Μνήμη και συνεχίζει τον αγώνα για τη δικαίωση των αγώνων και των θυσιών του λαού μας ως υπέρτατο χρέος.

Η ευθύνη των μέχρι σήμερα ελληνικών κυβερνήσεων είναι μεγάλη, γιατί επί της ουσίας δεν έθεσαν το θέμα. Με πρόσχημα ότι ‘’δεν είναι τώρα η κατάλληλη στιγμή για να τεθεί το ζήτημα’’ αφήνουν να κυλήσει ο χρόνος χωρίς όμως ποτέ να έρθει η ‘’κατάλληλη στιγμή’’. Ο λόγος προφανώς δεν ήταν η έλλειψη στοιχείων για την τεκμηρίωση των διεκδικήσεων. Άλλωστε τέτοια είχαν καταγραφεί κατά καιρούς στο παρελθόν.

«Ο κύριος λόγος για την πολιτική στάση των ελληνικών κυβερνήσεων και την μη διεκδίκηση των επανορθώσεων – αποζημιώσεων από την Γερμανία ήταν η εναρμόνιση τους με τις επιλογές της αστικής τάξης να μην διαταραχθούν οι συμμαχίες της που συνδέονται με την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της»

Στις 25 Μαΐου 2023 ο υπερμαραθωνοδρόμος  και Σπαρταθλητής Στέργιος Αράπογλου, διακεκριμένος γιατρός που τερμάτισε στη Ζάκρο Λασιθίου ξεκινώντας από τα Μαράσια Έβρου στις 3 Απριλίου, τρέχοντας 3.000 χιλιόμετρα, επισκεπτόμενος μαρτυρικά χωριά και μνημεία προκειμένου να κεντήσει την συλλογική μας μνήμη και να καταδείξει την αναγκαιότητα να διδάσκεται αναλλοίωτη η εποποιΐα της εθνικής μας αντίστασης και στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσής μας.

Στην πατρίδα μας έχουν αναγνωριστεί μέχρι σήμερα με Προεδρικό Διάταγμα 129 χωριά που κατανέμονται σε 54 Δήμους.

Στο Νομό μας εξακολουθούν να μένουν χωρίς αναγνώριση ως μαρτυρικά από την πολιτεία, πράξη που δεν απαιτεί οικονομικό κόστος παρά μόνο ηθική αναγνώριση, χωριά όπως τα Φλώρια, τα Χαιρεθιανά, η Λίμνη, η Βάθη, τα Τσουρουνιανά, Αλικιανός – Κυρτωμάδω και απαιτείται συλλογικός αγώνας από τη μεριά μας για να αναγνωρισθούν.

Οι θυσίες του Ελληνικού Λαού 

Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το στοιχείο ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας το 1940 ήταν 7.344.860 άτομα, το 1944 κατήλθε στα 6.805.000 και το 1947 ήταν 7.367.405, ενώ έπρεπε να ξεπερνάει τα 8.500.000. Τα στοιχεία αυτά καταδείχνουν το έγκλημα γενοκτονίας που διέπραξε ο Χίτλερ σε βάρος της πατρίδας μας και του λαού της. 1.770 χωριά καταστράφηκαν, 400.000 σπίτια πυρπολήθηκαν. Σε 1.106.922 ανέρχονται οι απώλειες του πληθυσμού μας, δηλαδή το 15% του συνόλου, χάθηκε στις πολύνεκρες μάχες στα διάφορα μέτωπα (70.000), από τα εκτελεστικά αποσπάσματα (56.225), στα στρατόπεδα της Γερμανίας (105.000), από την πείνα και σχετικές ασθένειες (600.000), από την υπογεννητικότητα (300.000).

Δυνάμεις Κατοχής που απασχόλησε στην Ελλάδα η Εθνική Αντίσταση 

Α. Πριν από την ιταλική συνθηκολόγηση 

Β. Μετά την ιταλική συνθηκολόγηση 

Εχθρικές απώλειες 

Το «Φρούριο Κρήτη» 

Η κατοχική περίοδος στην Κρήτη έχει ορισμένες ουσιαστικές διαφορές σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα, καθώς θεωρήθηκε από τους Γερμανούς «Φρούριο» (Festung). Η μετατροπή της Κρήτης σε φρούριο απαιτούσε την κατασκευή μιας σειράς οχυρωματικών έργων και στρατιωτικών εγκαταστάσεων με την επίταξη του ντόπιου εργατικού δυναμικού. Η Μάχη της Κρήτης και τα βάρβαρα αντίποινα που ακολούθησαν προκάλεσαν μια ακραία πόλωση ανάμεσα στον πληθυσμό και τους κατακτητές, οδήγησαν στην επιβολή της υποχρεωτικής εργασίας, της «αγγαρείας», ως μέτρου συλλογικής τιμωρίας, που η αποφυγή της έγινε βασική μορφή παθητικής αντίστασης.

Ο πρώτος Διοικητής του Φρουρίου Κρήτης Πτέραρχος Κουρτ Στούντεντ εξέδωσε στις 17-6-1941 διαταγή, σύμφωνα με την οποία ο πληθυσμός της Κρήτης υποχρεωνόταν σε οποιαδήποτε εργασία μετά από διαταγή των ελληνικών τοπικών αρχών, χωρίς αμοιβή, φυσικά. Η υποχρεωτική εργασία επιβλήθηκε επίσης και ως συλλογική τιμωρία για αντιστασιακές ενέργειες. Συγκροτήθηκαν επίσης «Επιτροπές υποχρεωτικής εργασίας» στις κοινότητες και στις πόλεις επιτροπές κατανομής, ανάμεσα στους πολίτες, της υποχρεωτικής εργασίας. Οι κατά τόπους γερμανικές αρχές, αλλά και οι επιχειρήσεις που είχαν αναλάβει έργα για λογαριασμό τους, εξέδιδαν διαταγές προς τις κοινότητες για την αποστολή εργατών. Οι Γερμανοί μπορούσαν να δώσουν εντολές σε οποιαδήποτε βαθμίδα της ελληνικής διοίκησης, ανάλογα με ανάγκες του προς εκτέλεση έργου.

Την πρώτη περίοδο, μεγάλες περιοχές στην ύπαιθρο ή χωριά της Κρήτης περικυκλώνονταν με συρματοπλέγματα και οι έγκλειστοι εξέρχονταν μόνο για την εκτέλεση καταναγκαστικών έργων. Ορισμένες φορές, αντί για αγγαρεία, στέλνονταν για εκτέλεση. Αρκετοί δραπέτευαν και κρύβονταν, ενώ οι Γερμανοί έριχναν την ευθύνη στους κοινοτάρχες και απειλούσαν με συλλογική τιμωρία. Ο γερμανόφιλος τοπικός Τύπος υπερθεματίζοντας, μιλούσε για τεμπέληδες και χαρτοπαίκτες που ξημεροβραδιάζονταν στα καφενεία, αντί να εργάζονται για το κοινό καλό! Η ήττα των Ναζί στο Στάλινγκραντ τον χειμώνα του 1942 -1943, οδήγησε τη χιτλερική ηγεσία σε μια σαρωτική επίταξη των πόρων της Ευρώπης, για την τελική, ολοκληρωτική επίθεση στη Σοβιετική Ένωση, με την κήρυξη «σταυροφορίας» εναντίον του Μπολσεβικισμού. Η λεηλατημένη Ευρώπη έπρεπε να συμμετάσχει σ’ αυτή την επιχείρηση «σωτηρίας» από τον μπολσεβικισμό με την καταναγκαστική εργασία των λαών της και με την παραγωγή της,. 

Στις 30-1-1943 ο Ανώτερος Στρατιωτικός Διοικητής Νοτιοανατολικής Ευρώπης διέταξε τη γενίκευση της υποχρεωτικής εργασίας του ελληνικού πληθυσμού, σύμφωνα με τους όρους που ίσχυαν στην Κρήτη. Με ύφος Γκέμπελς, ο τοπικός διοικητής κήρυσσε τη διεξαγωγή του πολέμου «άνευ οίκτου μέχρι της τελικής Νίκης δια την νέαν τάξιν πραγμάτων δια την Ευρώπην».

Αφού, κατ’ αυτόν, οι Γερμανοί έχυναν το αίμα τους «κατά του εξ ανατολών Μπολσεβικισμού και του εκ δυσμών Πλουτοκρατικού Ιμπεριαλισμού», όλοι οι άλλοι έπρεπε να «αποφασίσουν» ποιον θα ακολουθήσουν και να αναλάβουν τις αντίστοιχες υποχρεώσεις. Κάθε χωριό όφειλε να συνεισφέρει με συγκεκριμένο αριθμό από πρόσωπα απολύτως ικανά για εργασία, που τα όριζε ο πρόεδρος, ο οποίος ήταν υπεύθυνος και για την αλλαγή τους.

Σε περίπτωση απόδρασης, συλλαμβανόταν άλλο μέλος της οικογένειας άνω των 10 ετών ή άλλος συγγενής «άνευ διακρίσεως της ηλικίας». Μια μέρα απουσίας ισοδυναμούσε με 10 ημέρες φυλάκιση, που εξαγοραζόταν με 5 οκάδες λάδι ή 40 οκάδες πατάτες. Οι κοινότητες όφειλαν να συνεισφέρουν επίσης σε κάρα και ζώα, καθώς και με 3 οκάδες ξύλα ανά άτομο κάθε εβδομάδα. Σύμφωνα με βρετανικές πηγές, το 1942 – 1943 σε υποχρεωτική εργασία εξαναγκαζόταν από το 1/3 έως το 1/2 του πληθυσμού της υπαίθρου. Από την αγγαρεία εξαιρούνταν μόνο οι ένοπλοι συνεργάτες των κατακτητών και οι οικογένειές τους. Σύμφωνα με τον Βρετανό αξιωματικό Patrick Leigh Fermor, που βρισκόταν εκείνη την περίοδο στην Κρήτη, η «αγγαρεία» ήταν το μεγαλύτερο βάσανο των αγροτών. Γι’ αυτό και παρέμεινε άσβεστο στη μνήμη των κατοίκων ως σύμβολο καταπίεσης και εξευτελισμού..Στις 15-05-1946 το υπουργείο Οικονομικών με ανακοίνωση του διαβεβαιώνει όσους πλούτισαν την περίοδο της Κατοχής  πως δεν πρόκειται να επιβληθεί  κανένας φόρος «και συνεπώς δύνανται ελευθέρως να προσελθώσιν εις οποιαδήποτε τοποθέτησιν χωρίς να γένναται δι’αυτούς κίνδυνος ότι θα θεωρηθή αυτό σαν τεκμήριο πλουτισμού».

Δεν πρέπει να πέφτομε στην προπαγάνδα των παραχαρακτών της ιστορίας ότι στη διάρκεια της κατοχής αλλά και πριν υπήρχε εθνική ομοψυχία. Την αντίσταση δεν την έκαναν όλοι. Υπήρχαν οι ριψάσπιδες, οι φυγάδες, οι μαυραγορίτες και τέλος οι συνεργάτες των Γερμανών που δεν ήταν λίγοι. Πρέπει να γνωρίζομε ότι μόνο στο Νομό Χανίων έχουν διαστεί από το ειδικό δικαστήριο δοσιλόγων 130 Χανιώτες εκτός όσοι για λόγους σκοπιμότητας της εποχής δεν οδηγήθηκαν στο ειδικό δικαστήριο ή απαλλάχθηκαν με βουλεύματα, άλλοι δε πλαισίωσαν τις υπηρεσίες του μεταπολεμικού κράτους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ίδρυση από τις τοπικές δοσιλογικές αρχές στις 17/2/1944 ‘’Τάγματος Χωροφυλακής Χανίων’’ το ‘’Ελληνικό Τμήμα Διώξεως Ανταρτών Παπαγιαννάκη’’ όπως αναφέρεται στα γερμανικά έγγραφα της εποχής που διέλυσε ο ΕΛΑΣ, ο δε διοικητής του, αφού είχε λάβει και εύφημο μνεία από την υπηρεσία του, αθωώθηκε και από το ειδικό δικαστήριο Δοσιλόγων στις 28/8/1946, προφυλακισμένος από τον Ιούλη του 1945 για το φόνο του αγωνιστή της Αντίστασης, υπολοχαγού Μανώλη Πιμπλή από άνδρες της μονάδας του καθώς και την ανάμειξη του προδοτικού τάγματος στις μαζικές εκτελέσεις στην Μαλάθυρο – Κακόπετρο – Παλαιά Ρούματα στις 28/8/1944.

Ένα από τα μέγιστα των καθηκόντων μας είναι το διάβασμα της ιστορίας μας. Ντοκουμέντα υπάρχουν, πηγές υπάρχουν, συλλογικές εργασίες υπάρχουν, διαλεχτοί μας αγωνιστές έχουν αφήσει ανεκτίμητο θησαυρό. Ας αφιερώσουμε ακόμα περισσότερο χρόνο στη μελέτη τους για να αντλήσουμε γνώσεις. Οι γνώσεις αυτές είναι ακατανίκητο όπλο που μας εξοπλίζει για να παλέψομε για ένα καλύτερο κόσμο χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο όχι μόνο με την καρδιά μας αλλά και με τη γνώση μας.

Κάθε επέτειος τέτοιων μαχών αλλά και ολοκαυτωμάτων δεν είναι μόνο μια υπενθύμιση ότι ο φασισμός δεν έρχεται από το μέλλον, αλλά και αυτοέλεγχος για τον καθένα μας, αν από τη θέση που κατέχουμε, παλέψαμε για την διεκδίκηση των γερμανικών επανορθώσεων, του κατοχικού δανείου και της επιστροφής των αρχαιολογικών θησαυρών που δεν είναι αίτημα αλλά ανυποχώρητο δικαίωμα του ελληνικού λαού.

Ας πάρει λοιπόν πρωτοβουλία η Ελληνική πολιτεία ούτως ώστε από διακήρυξη να γίνει πράξη το ότι «η Ελλάδα θεωρεί διαχρονικώς ότι οι απαιτήσεις που αφορούν το κατοχικό δάνειο και τις αποζημιώσεις είναι νομικώς ενεργές και δικαστικώς επιδιώξιμες». Είναι και πρέπει να αποτελέσει κριτήριο ψήφου για τα πολιτικά κόμματα και εν όψη των Ευρωεκλογών της 9^ης Ιουνίου 2024, να δεσμευτούν δημόσια για το πως προτείνουν και σε ποιους Διεθνείς Οργανισμούς και Διεθνή Δικαστήρια προτείνουν, να διεκδικηθεί αυτό το θέμα που όλοι ομολογούν ότι είναι εθνικό.

Και να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι οι ζημιές, οι καταστροφές, οι θάνατοι, τα μαρτύρια που υπέστη ο πληθυσμός μιας χώρας εξαιτίας των ενεργειών μιας άλλης χώρας – είναι θέμα Εθνικό στην πιο απόλυτη έννοια της λέξης. Αφορά δηλαδή το εθνικό σύνολο, δεν είναι θέμα ούτε ατόμων ούτε συλλογικοτήτων. Το Εθνικό σύνολο το εκφράζει η εκάστοτε κυβέρνηση η πολιτική ηγεσία η οποία μπορεί και μιλά στο όνομα του όλου. Το ίδιο ισχύει και για την απέναντι πλευρά. Αυτού του είδους τα θέματα λύνονται από συμφωνίες μεταξύ κυβερνήσεων, πολιτικών ηγεσιών, είναι διπλωματικά – πολιτικά ζητήματα. Όλα τα υπόλοιπα πεδία διεκδίκησης, το ηθικό, αν θέλετε, το πνευματικό – επιστημονικό υποβοηθούν, προετοιμάζουν, προσανατολίζουν και προωθούν το αποφασιστικό (το πραγματικό / ουσιαστικό) βήμα: την κυβερνητική παρέμβαση. Από μόνα τους – χωρίς το τελευταίο – είναι ως μη γενόμενα.

Χρέος λοιπόν δικό μας των απογόνων των ηρώων της θρυλικής μάχης και των ολοκαυτωμάτων που την ακολούθησανείναι ο διαρκής αγώνας για να γίνουν πράξη τα οράματά τους και να εκπληρωθούν τα δίκια τους, να μην γίνομε παραχαράκτες των ιστορικών γεγονότων και ας έχουμε κατά νου τα πάντα επίκαιρα λόγια του Μπρέχτ: «Υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται για μία μέρα και είναι καλοί, υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται για ένα χρόνο και είναι καλύτεροι, υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται για πολλά χρόνια και είναι ακόμα πιο καλοί, υπάρχουν και αυτοί που αγωνίζονται όλη τους τη ζωή, αυτοί είναι απαραίτητοι».

Ας προσπαθήσουμε να είμαστε με τους τελευταίους και των ηρώων των οποίων την μνήμη τιμούμε κάθε χρόνο, αν δεν μπορούμε να τους μιμηθούμε τουλάχιστον έχουμε χρέος να μην τους ντροπιάσουμε.

Οργανωμένα πειθαρχημένα και ανυποχώρητα ας παλέψουμε για τα απαράγραπτα δικαιώματα του Ελληνικού λαού και χωρίς κανένα φόβο μαζί με τα παιδιά μας τιμώντας τους ήρωες μας ας τραγουδήσουμε τους αθάνατους στίχους του Φώντα Λάδη.

Ο φασισμός δεν έρχεται από το μέλλον

Ο φασισμός δεν έρχεται από το μέλλον

καινούριο τάχα κάτι να μας φέρει.

Τι κρύβει μέσ’ στα δόντια του το ξέρω,

καθώς μου δίνει γελαστός το χέρι.

Οι ρίζες του το σύστημα αγκαλιάζουν

και χάνονται βαθιά στα περασμένα.

Οι μάσκες του με τον καιρό αλλάζουν,

μα όχι και το μίσος του για μένα.

Το φασισμό βαθιά καταλαβέ τον.

Δε θα πεθάνει μόνος, τσάκισέ τον!

Ο φασισμός δεν έρχεται από μέρος

που λούζεται στον ήλιο και στ’ αγέρι,

το κουρασμένο βήμα του το ξέρω

και την περίσσεια νιότη μας την ξέρει.

Μα πάλι θε ν’ απλώσει σαν χολέρα

πατώντας πάνω στην ανεμελιά σου,

και δίπλα σου θα φτάσει κάποια μέρα

αν χάσεις τα ταξικά γυαλιά σου.

Πηγές:

1. Γιάννης Σκαλιδάκης Στοιχεία για την υποχρεωτική εργασία και το ρόλο των τοπικών αρχών στην υλοποίηση της κατοχικής πολιτικής στην Κρήτη, Εισήγηση στο 2ο Συνέδριο Δήμου Βιάννου «Τα Ολοκαυτώματα και οι Γερμανικές Αποζημιώσεις» (13-14 Σεπτεμβρίου 2013 Άνω Βιάννος).
2. Μαύρη Βίβλος της Κατοχής, Μανώλης Γλέζος, Αθήνα 2012
3. Από την έκθεση της διακομματικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για την διεκδίκηση των Γερμανικών οφειλών, Αθήνα 2006, Βουλή των Ελλήνων.

4.Τσουδερού Ε. Διπλωματικά παρασκήνια.

5.Φιλιππίδης Η. 2007, Κρήτη 1941, Η παράδοσή της από τον Τσώρτσιλ στον Χίτλερ. Ιωλκός.

6.Η Μάχη της Κρήτης, Έκδοση Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού ΓΕΣ.

Σπύρος Δαράκης

πρώην πρόεδρος μαρτυρικής ΜΑΛΑΘΥΡΟΥ, πρώην Δήμαρχος Μηθύμνης και μέλος του Δ.Σ του Δικτύου Μαρτυρικών πόλεων και

χωριών της Ελλάδος περιόδου 40΄- 45΄ (ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΑ)

Τηλ. Επικοιν. 6984324735