Πολύ ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζει ο δεύτερος τόμος των αφηγήσεων του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στον Αλέξη Παπαχελά, υπό τον τίτλο “Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης με τα δικά του λόγια”, που αφορά την περίοδο 1974-2016 και κυκλοφορεί από το πρωί της Δευτέρας σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Το βιβλίο ασχολείται από τις πρώτες ημέρες της μεταπολίτευσης έως και το χρονικό της πτώσης της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ενώ καταλήγει με μια εκ βαθέων εξομολόγηση για το μέλλον του πολιτικού συστήματος.
Το News 24/7 δημοσιεύει σήμερα κάποια πολύ μικρά αποσπάσματα από το βιβλίο, αναφορές και εξομολογήσεις κυρίως του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη για τον Αντώνη Σαμαρά, στον οποίο αναφέρεται με πολύ σκληρά λόγια και τον αποκαλεί, μάλιστα και “Εφιάλτη”(!). τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και το Μακεδονικό. Θεωρείται δε βέβαιον ότι οι αφηγήσεις του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, όπως δημοσιεύονται στο βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά, θα αναζωπυρώσουν τα παλαιότερα πάθη στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας.
Τι αναφέρουν αποσπάσματα από το βιβλίο:
Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΣΑΜΑΡΑ
Η τοποθέτηση του Αντώνη Σαμαρά στην κυβέρνηση ήταν απόφαση του Μητσοτάκη.
“Δική μου απόφαση. Κοίταξε, τον Αντώνη τον Σαμαρά τον υποστήριζα πολύ. Ήταν ένας νέος άνθρωπος, εγώ έψαχνα να βρω νέους και πραγματικά ήμουν ο μόνος Έλλην πρωθυπουργός ο οποίος προωθούσε νέους. Ο Σαμαράς μού φαινόταν ένας άνθρωπος ο οποίος μπορούσε. Και πράγματι πριν τον κάνω υπουργό Εξωτερικών τον Σαμαρά τον είχα κάνει υπουργό Οικονομικών στην κυβέρνηση Τζαννετάκη. Του είχα δώσει δηλαδή μεγάλο υπουργείο. Και τον έκανα υπουργό των Εξωτερικών γιατί ήταν νέος, μπορούσε να κινηθεί, γιατί ο υπουργός Εξωτερικών έχει και πολύ βάρος. Ήξερε καλά αγγλικά, ήταν παρουσιάσιμος και είχα την πεποίθηση ότι θα ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος θα εκτελούσε τη δική μου πολιτική. Το θεωρούσα αυτονόητο ότι θα ήταν ο άνθρωπός μου. Γιατί εγώ έκανα την εξωτερική πολιτική επί κυβερνήσεως αυτής. Και έκανα λάθος. Απεδείχθη ότι είχε πάρα πολύ κακό χαρακτήρα και βρέθηκαν εκ των υστέρων άνθρωποι οι οποίοι μου είπαν ότι: “Εμείς το ξέραμε αλλά δεν σ’ το είπαμε”. Και τους είπα: “Η ρωμαίικη αδυναμία. Τι μου το λες εκ των υστέρων;” Έκανα λάθος με τον Αντώνη τον Σαμαρά. Βεβαίως, τον υποστήριζε και ο Κώστας ο Σπυρόπουλος. Ήταν το αγαπημένο παιδί του μακαρίτη του Αβέρωφ. Εγώ με τον Αβέρωφ είχα στενή φιλία και υποχρέωση.
”Και ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, ο Χανς Ντίτριχ Γκένσερ, δεν τον συμπαθούσε. Δεν τα κατάφερε καλά ο Αντώνης ο Σαμαράς. Και ως υπουργός Εξωτερικών ήταν πολύ μέτριος, αλλά το χειρότερο από όλα ήταν ότι υπήρξε ανέντιμος απέναντί μου και υπονόμευσε την κυβέρνηση και την ανέτρεψε.
”Τον επέλεξα γιατί νόμιζα ότι θα έχω έναν άνθρωπο ο οποίος θα είναι το εκτελεστικό μου όργανο, έναν άνθρωπο που ήξερε αγγλικά καλά, που είχε σπουδάσει στην Αμερική, που θα μπορούσε να εφαρμόσει τη δική μου πολιτική. Ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό μου η ιδέα ότι ένα παιδί τόσο νέο, που τον προώθησα τόσο πολύ, θα σήκωνε κεφάλι και θα δημιουργούσε θέμα. Λάθος μου μέγα. Πολλοί μου το είπαν και ο Καραμανλής μού το είχε πει”.
Πολλοί έχουν πει ότι ο Μητσοτάκης έβλεπε τον Σαμαρά ως διάδοχό του. “Όχι, ποτέ. Ποτέ. Ποτέ δεν τον είχα σε εκτίμηση. Και θα σου πω και κάτι άλλο, ότι ο Σαμαράς είναι ένας άνθρωπος που δεν ξέρει να κάνει καμία διαπραγμάτευση. Πικρή εμπειρία έχει αποκτήσει η Ελλάς και τώρα με την τρόικα. Δεν είναι σε θέση να διαπραγματευτεί ο Σαμαράς. Ποτέ δεν διαπραγματεύτηκε. Όταν απελύθη κατά προτροπή του Καραμανλή, πήρα εγώ το Υπουργείο Εξωτερικών και θεώρησα χρέος μου να κάνω μια περιοδεία στις δώδεκα τότε πρωτεύουσες των ευρωπαϊκών χωρών. Δώδεκα ήμασταν τότε, έντεκα χωρίς την Ελλάδα. Και το έκανα μέσα σε δυο ημέρες. Πέρασα από όλες τις πρωτεύουσες. Το πιστεύεις ότι πουθενά δεν ήξεραν ότι η γραμμή της Ελλάδας είναι να μην υπάρξει η λέξη ¨Μακεδονία¨ στην ονομασία των Σκοπίων; Ο Σαμαράς όχι μόνο δεν το είχε υποστηρίξει, δεν είχε τολμήσει να το πει, να το εκφράσει. Ο Σαμαράς δεν είναι σε θέση να κάνει και την πιο στοιχειώδη διαπραγμάτευση. Γι’ αυτό είναι και τραγωδία σήμερα στην Ελλάδα, που είναι πρωθυπουργός. Αυτός θα διαπραγματευθεί; Ευτυχώς δεν θα διαπραγματευθεί τίποτα βέβαια ο ίδιος, αλλά ο ίδιος για διαπραγμάτευση είναι για κλάματα”.
ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΕΚΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ
Ο Μητσοτάκης παραδέχεται ότι ένιωθε ότι η ιστορία του Σκοπιανού τού έφευγε από τα χέρια.
“Εγώ αν το ένιωθα λέει; Κατεξοχήν στο πετσί μου το αισθανόμουνα εγώ. Εγώ έβλεπα τη ζημιά που υφιστάμεθα και προσπαθούσα στο μέτρο του δυνατού να τη μειώσω. Αν είναι ποτέ δυνατόν το πρόβλημα της Ελλάδος να είναι, να στέλνω τον ατυχή τον Βύρωνα Πολύδωρα, τον οποίο είχα τότε υφυπουργό Εξωτερικών, ανά τα πέρατα του κόσμου, στα πιο απίθανα κράτη της γης, που δεν ξέραμε καν την ύπαρξή τους, για να κοιτάξουμε να πάρουμε μια ψήφο στα Ηνωμένα Έθνη. Το κάναμε μεγάλο θέμα, το πρώτο θέμα της Ελλάδος. Έβλεπα ότι είναι μια ανοησία, αλλά δεν μπορούσα να κάνω κάτι άλλο, γιατί δυστυχώς λιποψύχησε ο Καραμανλής. Το ‘χω πει πολλές φορές, είναι απόλυτα βέβαιο. Ο Καραμανλής θα μπορούσε να είχε αλλάξει τα πράγματα και θα σου εξηγήσω γιατί θα μπορούσε να τα αλλάξει. Όχι γιατί εγώ χρειαζόμουν τον Καραμανλή για να πάρω την ευθύνη. Και χωρίς τον Καραμανλή θα την έπαιρνα την ευθύνη, αλλά χωρίς τον Καραμανλή δεν είχα την πλειοψηφία. Είναι μια μεγάλη ιστορία το πώς εγώ αντιμετώπισα το πρόβλημα της ηγεσίας του κόμματος και της σχέσης με τον Καραμανλή ή αν θέλεις τη σχέση μεταξύ των δύο τάσεων που υπάρχουν στη ΝΔ, της τάσης της παλαιάς Δεξιάς που εκφράζει ο καραμανλισμός και της φιλελεύθερης τάσης που εξέφραζε η δική μου παρουσία. Πώς τότε και γιατί δέχθηκα κατά κάποιον τρόπο μερισμό της εξουσίας. Εγώ δεν αγνοούσα τι εσήμαινε αυτό. Διότι ο Καραμανλής ουσιαστικά ήταν ο αρχηγός της [εσωκομματικής] αντιπολίτευσης. Εάν του Έβερτ τού έκανε ο Καραμανλής ένα νεύμα, ο Έβερτ θα ‘λεγε ότι τη δέχεται τη λύση. Υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Έβερτ δεν θα άκουγε τον Καραμανλή; Εγώ δεν διηύθυνα την εσωτερική μου αντιπολίτευση και αναγκάστηκα να κάνω συμβιβασμό επίσημο.
”Ο Καραμανλής ήταν η αιτία που εγώ δεν είχα τη δυνατότητα να έχω πλειοψηφία και αφού δεν είχα πλειοψηφία, έπρεπε να κάνω ακροβασίες. Να κοιτάξω πώς θα σώσουμε τα πράγματα, να κοιτάξουμε πώς θα φτάσουμε σε εκλογές που να μη χαντακώσουν και πάλι το θέμα για το μέλλον. Αυτό ήταν η αγωνία μου. Όχι ότι θα πέσουμε και θα έρθει μια άλλη κυβέρνηση. Να μην πέσουμε απάνω στο Σκοπιανό. Η μεγάλη μου αγωνία ήταν αυτή όταν πέσαμε.
”Γιατί τα διαπλεκόμενα μας έριξαν και μας επρόδωσε ο Σαμαράς. Από αυτή την πλευρά τουλάχιστον είχα την ικανοποίηση. Ο Σαμαράς δεν έπεισε κανέναν ότι μας έριξε λόγω του Σκοπιανού. Μπορεί να το είπε, αλλά κανένας δεν επείσθη. Ήταν σαφές ότι αποφάσισε να βρεθεί στην ίδια πλευρά με τα διαπλεκόμενα και μας έριξε. Και είχα τουλάχιστον αυτή την ικανοποίηση, ότι δεν είχα την αγωνία ότι οι εκλογές που έγιναν θα γίνονταν απάνω Σκοπιανό, όπως και δεν έγιναν. Και μετά ήρθε ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Σημίτης στη συνέχεια. Είχαν όλη τη δυνατότητα να χειριστούν το θέμα αν το αποφάσιζαν. Αλλά …”
Όταν ερωτάται κατά πόσο ήταν λάθος η περίφημη δήλωσή του ότι το ζήτημα θα ξεχαστεί σε μερικά χρόνια, σκέφτηκε λίγο και απάντησε: “Το νόημά μου ήταν ότι αυτή η ψυχολογία, αυτή η τρέλα που μας κατέλαβε, θα απορούμε σε δέκα χρόνια τι μας είχε πιάσει τότε. Και πράγματι απορούμε, δηλαδή σήμερα δεν υπάρχει αυτή η ψυχολογία που υπήρχε τότε. Δες όμως πώς η έλλειψη ηγεσίας στην Ελλάδα, δηλαδή η αδυναμία της ηγεσίας να κάνει το σωστό, πληρώθηκε πολύ ακριβά. Γιατί στη συνέχεια η Ενδιάμεση Συμφωνία υπεγράφη όπως υπεγράφη γιατί ο Ανδρέας δεν ήταν διατεθειμένος ακόμη και τότε να δεχθεί το σύνθετο όνομα με τη λέξη Μακεδονία. Ενώ θα μπορούσε εκείνη την εποχή πιθανότατα να πετύχει λύση. Μόνο σήμερα η Ελλάδα αποφάσισε χάρις στον σημερινό πρωθυπουργό [Κώστα Καραμανλή] και την υπουργό Εξωτερικών [Ντόρα Μπακογιάννη] να πάρει καθαρή θέση. Υπάρχουν όμως ακόμη και τώρα ανόητες μουρμούρες και στο κόμμα μας μέσα από υπερπατριώτες, ας πούμε του στυλ του νομάρχη Θεσσαλονίκης [Παναγιώτη Ψωμιάδη] ή του Μητροπολίτη Άνθιμου ή όποιου άλλου”. Ο Μητσοτάκης ξεκαθαρίζει πάντως ότι ποτέ δεν σκέφτηκε να πάει σε εκλογές με διακύβευμα τα Σκόπια ή σε ένα δημοψήφισμα για το ίδιο θέμα: “Όχι βέβαια, θα ήμουν τρελός να το σκεφτόμουν. Ήταν το μόνο πράγμα που δεν ήθελα να γίνει. Αντίθετα εγώ ήθελα να πέφταμε, αλλά όχι γι’ αυτό. Γιατί αν χάναμε πάνω σε αυτό το ζήτημα, θα δέσμευα και την επόμενη κυβέρνηση. Να πέσουμε εκατό φορές, αλλά να πέσουμε για άλλους λόγους”.
ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ Ο ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ
Ο Μητσοτάκης είχε μιλήσει πολλές φορές για την έντονη συζήτηση που είχε με τον Καραμανλή για το Σκοπιανό σε κατ’ ιδίαν συνάντηση στο Προεδρικό Μέγαρο, στην οποία ο Καραμανλής υπαναχώρησε και ζήτησε να μην προχωρήσει σε συμφωνία. Συζητήσεις, όμως, είχαν και στην αρχή όταν ανέκυψε το πρόβλημα, στις οποίες ο Καραμανλής ήταν υπέρ μιας ρεαλιστικής λύσης σαν αυτή που επιδίωκε ο Μητσοτάκης.
“Ήταν απόλυτα σύμφωνος ο Καραμανλής, απόλυτα σύμφωνος, πλειοδοτούσε. Ο Καραμανλής, σ’ το έχω πει πολλές φορές, ήξερε από εξωτερική πολιτική και ο Καραμανλής ήταν και καλός συνομιλητής. Εγώ ποτέ δεν είχα πρόβλημα όταν πήγαινα με τον Καραμανλή σε διεθνή συνάντηση. Ο Καραμανλής ήταν τέλειος. Ήξερε, ήξερε να κάνει εξωτερική πολιτική. Και γι’ αυτό το Σκοπιανό το καταλάβαινε. Καταλάβαινε τι θα πάθουμε. Μα εγώ δεν ξεχνώ ποτέ τις δραματικές εκκλήσεις που μου έκανε: “Κοίτα να εμποδίσεις το συλλαλητήριο. Κοίτα να μη γίνει συλλαλητήριο”.
”Ο Καραμανλής όταν επρόκειτο να γίνει το συλλαλητήριο της Βορείου Ελλάδος, που φούντωσε τότε την κοινή γνώμη στη Βόρειο Ελλάδα και στη συνέχεια στη Νότια Ελλάδα, ήταν απόλυτα αντίθετος, ήταν αλαρμέ, ήταν αναστατωμένος. Μου τηλεφωνούσε, τι θα κάνουμε, τι δεν θα κάνουμε και με κανέναν τρόπο δεν ήθελε να δημιουργηθεί αυτό το πρόβλημα. Δεν πίστευε ότι το πρόβλημα του ονόματος είχε αυτή τη σημασία. Έβλεπε, ήταν ρεαλιστής. Απ’ όσους έχω γνωρίσει εγώ, ο Καραμανλής και ο Σοφοκλής Βενιζέλος ήταν οι πολιτικοί που έκαναν ρεαλιστική πολιτική.
”Ο Καραμανλής ήταν 100% μαζί μου. Ο Μολυβιάτης. Πιο φανατικός από μένα. Όλο το περιβάλλον του Καραμανλή, το προσωπικό. Του είπα: “Αν εσύ είσαι σύμφωνος μαζί μου, εγώ θα προχωρήσω. Δεν με ενδιαφέρει τι λένε όλοι οι άλλοι, θέλω να έχω τη δική σου συμφωνία”. Ο Καραμανλής είχε συμφωνήσει και μίαν ωραίαν πρωίαν όταν τον επισκέφτηκα μου αναγγέλλει: “Δεν μπορώ να πάμε άλλο, διότι η κοινή γνώμη είναι αντίθετη”. Και είχα μια συζήτηση μαζί του τόσο οξεία και άγρια, που οι φωνές ακούγονταν απ’ έξω. Η [Λένα] Τριανταφύλλη όταν βγήκα με ρώτησε: “Τσακωνόσαστε;”. “΄Οχι” λέω “μιλούσα δυνατά γιατί δεν άκουγε”. Του είπα: “Είναι ντροπή αυτό, δεν είναι δυνατόν, θα με αναγκάσεις να παραιτηθώ”. Ο Καραμανλής ήταν ανένδοτος. Μου είπε: “Δεν μπορώ να πάω ίσαμε εκεί”. Και δεν πήγε. Έτσι δεν λύθηκε το πρόβλημα των Σκοπίων.
”Για δες τώρα όλη την πορεία της μεταπολιτευτικής διαδρομής Καραμανλή. Γιατί ο Καραμανλής έφυγε από το ΝΑΤΟ; Ήταν η πιο δύσκολη στιγμή της ζωής του. Δεν έπρεπε να φύγει, αλλά δεν το ‘χε το κουράγιο, κι έφυγε. Γιατί ο Καραμανλής δεν υπέγραψε τη συμφωνία των βάσεων; [σ.σ. Όταν ακόμα ήταν πρωθυπουργός, ως το 1980.] Γιατί ο Καραμανλής δεν ξαναγύρισε την Ελλάδα πίσω στο ΝΑΤΟ; [σ.σ. Ταχύτερα από το 1980, που τελικά έγινε.] Γιατί ο Καραμανλής δεν με εστήριξε εμένα στο θέμα των Σκοπίων;”
Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ
Παραδέχεται ότι δεν είχε υποψιαστεί ότι ο Σαμαράς θα έφτανε μέχρι το σημείο να προκαλέσει την πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
“Να με ρίξει δεν το είχα υποψιαστεί ποτέ. Ο Σαμαράς όταν έφυγε δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα μείνει 4 χρόνια και ότι αυτός δεν επρόκειτο να συντελέσει στην πτώση της κυβερνήσεως. Αλλά, η πολιτική του αυτή άλλαξε στην πορεία και τελικά επεδίωξε ανοιχτά την ανατροπή της κυβερνήσεως. Ο Σαμαράς μοναχός δεν είχε επαρκείς δυνάμεις για να ανατρέψει την κυβέρνηση. Αλλά βρέθηκε στην ίδια πλευρά με πολλές δυνάμεις, κυρίως με τους διαπλεκόμενους. Όλοι οι διαπλεκόμενοι, όλοι χωρίς σχεδόν καμία εξαίρεση, συμμάχησαν. Διότι η δική μου κυβέρνηση είχε ένα χαρακτηριστικό, το οποίο βέβαια στην Ελλάδα δεν αρέσει. Κανείς δεν αισθανόταν ότι μας διευθύνει, ότι μας έχει στο χέρι. Είχα φίλους, στήριξα φίλους στα σωστά, εκεί που είχαν δίκιο. Ποτέ δεν το αρνήθηκα αυτό, αλλά ποτέ δεν έγινα δούλος κανενός. Ήμουν ανεξάρτητος και ασυμβίβαστος. Και παρά ταύτα, δεν θα πέφταμε. Διότι πέσαμε σε μία στιγμή που ουσιαστικά βουλιάξαμε στο λιμάνι. Οι μεγάλες μεταρρυθμιστικές τομές που αποτολμήσαμε εμείς τότε, που ήταν κυρίως ο ΟΤΕ και οι αστικές συγκοινωνίες, είχαν ολοκληρωθεί με επιτυχία. Ο ΟΤΕ είχε τελειώσει”.
Η ΛΟΓΟΜΑΧΙΑ ΜΕ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ
“Όταν χάσαμε τις εκλογές πήγα να δω τον πρόεδρο, τον Καραμανλή, για να του υποβάλλω την παραίτησή μου. Είχα συνταγματική υποχρέωση. Είχα χάσει τις εκλογές, είχε έρθει ο Ανδρέας. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν μπήκα μέσα ο Καραμανλής, που υποτίθεται ότι είναι ο ιδρυτής (της ΝΔ), υποτίθεται ότι είναι ο ιδρυτής της παράταξης και υποτίθεται ότι την παράταξη αυτή τη στηρίζει, αντί να μου πει έστω μια κουβέντα, ότι λυπάται για το αποτέλεσμα κλπ, το πρώτο πράγμα που βρήκε να μου πει ήταν ότι: “Ο πολιτικός πρέπει να ξέρει πότε να φεύγει”. Εγώ αγρίεψα και του είπα: “Δεν μου χρειάζονται οι συμβουλές σου. Κράτα τες για τον εαυτό σου. Εγώ έχω πει τι θα κάνω”. Ήταν απίστευτη η λύσσα όλων εκείνη την εποχή να πέσει η κυβέρνηση”.
