Η πολιτεία αναγνωρίζοντας την σημασία των ειδικών επιστημόνων στην υγεία, χρησιμοποίησε τις συμβουλές τους και έγινε το μικρό θαύμα. Η έγκαιρη έναρξη των μέτρων κατά της επιδημίας, η αυτοθυσία των ιατρών και του υγειονομικού προσωπικού, αλλά και των σωμάτων ασφαλείας και της πολιτικής προστασίας, εξασφάλισαν υποδειγματική αντιμετώπιση της επιδημίας και μείωσαν τον χρόνο της διάρκειας της επιδημίας σώζοντας ταυτόχρονα πολλές ζωές. Η δύναμη της συνέργειας δημιούργησε ένα μικρό θαύμα από την μικρή Ελλάδα που θαυμάζει όλη η ανθρωπότητα.
Σήμερα η σκυτάλη πρέπει να περάσει σε μια ειδική ομάδα οικονομολόγων σε συνεργασία με τους επιδημιολόγους, οι οποίοι, σταθμίζοντας την ασφάλεια των πολιτών και το κόστος από το κλείσιμο της οικονομίας θα συμβουλεύουν την πολιτεία για τα επόμενα βήματα της επανεκκίνησης της οικονομίας. Στην οικονομία χρειάζεται περισσότερες συνέργειες και ένα μεγαλύτερο θαύμα.
Ακόμα και η μικρή διάρκεια της επιδημίας δημιούργησε απώλειες στην οικονομία μας, οι οποίες τώρα αρχίζουν να γίνονται αισθητές. Περισσότερο αισθητές θα γίνουν το φθινόπωρο.
Η σύντομη διάρκεια της επιδημίας βοηθάει να ξαναλειτουργήσει η οικονομία νωρίτερα σε σχέση με τις άλλες χώρες. Αυτό θα βοηθήσει για παράδειγμα τις εξαγωγές διότι αποκαθίσταται νωρίτερα η εμπιστοσύνη για παραδόσεις προϊόντων, σε αντίθεση με άλλες χώρες που καθυστερούν να ανοίξουν την οικονομία τους.
Η καθυστέρηση της επαναλειτουργίας των οικονομιών των χωρών, από τις οποίες αντλούμε τουρισμό, δεν ωφελεί όμως τον τουριστικό μας κλάδο. Βέβαια, αυτό μας δίνει το πλεονέκτημα εξοικονόμησης χρόνου, ώστε να οργανωθούμε κατάλληλα και να αξιοποιήσουμε την θετική εικόνα της χώρας, μέχρι να αρχίσουν οι αφίξεις τουριστών.
Οι υπηρεσίες των τουριστικών επιχειρήσεων δεν είναι υπηρεσίες που μπορούν να «αγοραστούν» αργότερα. Κάθε μέρα με κλειστή την οικονομία χάνονται κατά μέσο όρο 100.000.000 έμμεσα και άμεσα από τον τουρισμό για το δεύτερο τρίμηνο του 2020 (Το 2019 το 25% των εσόδων από τον τουρισμό πραγματοποιήθηκε το β’ τρίμηνο). Το τρίτο τρίμηνο μπορούν να χαθούν 220.000.000 κατά μέσο όρο ανά ημέρα (Το 2019 το 55% των εσόδων από τον τουρισμό πραγματοποιήθηκε το γ’ τρίμηνο).
Πληθαίνουν οι φωνές για δεύτερο κύμα επιδημίας είτε μετά την έξοδα από το πρώτο κύμα είτε το φθινόπωρο. Η οικονομία μας δεν φαίνεται να αντέχει το πρώτο πλήγμα, οπότε δύσκολα θα αντέξει ένα δεύτερο. Όσο το φάρμακο και το εμβόλιο αργούν τόσο θα αυξάνεται η πιθανότητα οι κοινωνίες να ξαναζήσουν τον εφιάλτη της επιδημίας και οι οικονομίες να πληγούν καταστροφικά. Επίσης όσο υπάρχει η απειλή της επανεμφάνισης της επιδημίας είναι δύσκολο οι επιχειρήσεις να επενδύσουν και να προσλάβουν προσωπικό.
Για να λειτουργήσει άμεσα με ασφάλεια η οικονομία, ως ιδανική λύση είναι η μαζική χρήση τεστ. Η επιστημονική κοινότητα έχει την τεχνολογική δυνατότητα να δημιουργήσει και να εφαρμόσει τεστ για κάθε ένα που θέλει να πάει στην δουλειά του με ασφάλεια, πολύ πιο σύντομα από την εύρεση του φαρμάκου ή του εμβολίου. Υπάρχουν ήδη αρκετές καινοτομίες που μπορούν να βελτιωθούν, δίνοντας προτεραιότητα στην έρευνα για γρήγορα, αξιόπιστα και φθηνά τεστ για μαζική χρήση. Θα πρέπει αυτά τα τεστ να επικεντρώνονται στην έγκαιρη ανίχνευση του ιού στο αρχικό στάδιο, πάρα να επικεντρώνονται εάν υπάρχει ανοσία στον οργανισμό. Στην συνέχεια θα πρέπει να εφαρμοστούν σε μεγάλη έκταση, να απομονωθούν τα κρούσματα και να γίνουν οι ανιχνεύσεις των επαφών. Η χρήση των τεστ θα πρέπει να εξαπλωθεί, ώστε να μπορεί να γίνουν ακόμα και στα ιατρεία των γιατρών.
Η Πολιτεία θα πρέπει να επικεντρωθεί σε μια μαζική ανίχνευση φορέων του ιού, μόλις τα παραπάνω τεστ γίνουν διαθέσιμα, ώστε να σώσει ζωές, και να επαναφέρει τους ανθρώπους στις δουλειές στους, με τρόπο διαφορετικό από αυτόν των κλινικών τεστ. Οι κατάλληλες υποδομές πρέπει να ετοιμαστούν από τώρα: συνεργασίες με φορείς που θα κάνουν τα γρήγορα τεστ, διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας, παρακολούθηση των τεστ, συλλογή αποτελεσμάτων, πιστοποίηση αποτελεσμάτων, κλπ. Ίσως τα τεστ να είναι ανώνυμα και ένα “barcode” να τα συνδέει με το κινητό τηλέφωνο. Όλες οι νομοθεσίες για τις υποδομές αυτές θα πρέπει να δημιουργηθούν το ταχύτερο δυνατό.
Ίσως η παραπάνω λύση να μην είναι η βέλτιστη και να διαφέρει από μια ολοκληρωμένη συμβατική λύση με κλινικά τεστ. Όμως κάτω από έκτακτες συνθήκες και τις συνέπειες από το κλείσιμο της οικονομίας, ίσως θα πρέπει να εξεταστούν λιγότερες συμβατικές λύσεις, καθώς οι περιστάσεις απαιτούν έκτακτες και γρήγορες λύσεις. Η λύση αυτή θα είναι ανεξάρτητη από τον χρόνο που θα βρεθεί το φάρμακο ή το εμβόλιο, τον οποίο χρόνο, δεν τον γνωρίζουμε.
Η λύση των γρήγορων τεστ θα επιτρέψει την μείωση του φόβου στους πολίτες, οι οποίοι, θα αρχίσουν να βγαίνουν στις αγορές και να καταναλώνουν, θα αρθεί η αβεβαιότητα στις επιχειρήσεις, οπότε θα επενδύουν και θα προσλαμβάνουν προσωπικό. Επίσης θα βοηθήσει και τον τουρισμό και την υπόλοιπη οικονομία και κύριος στην αντιμετώπιση ενδεχόμενου δεύτερου κύματος και θα σώσει ζωές. Ακόμα και όταν έρθει το φάρμακο και το εμβόλιο τα τεστ θα είναι απαραίτητα. Οπότε άμεση προτεραιότητα μας πρέπει να είναι η οργάνωση ενός συστήματος γρήγορων τεστ.
Γιώργος Ατσαλάκης, Οικονομολόγος, Επίκουρος Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης
