Ο κύβος ερρίφθη για την πολυσυζητημένη εδώ και μήνες αναδιαμόρφωση του χάρτη των ΔΕΥΑ, με τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης-Αποχέτευσης να μειώνονται δραστικά σε αριθμό, οδεύοντας προς μαζικές συγχωνεύσεις σε ένα νέο σχήμα που θα έχει ως βασικό του δόγμα μια ενιαία ΔΕΥΑ ανά περιφερειακή ενότητα.
Τη σχετική ανακοίνωση, δίχως πάντως να αποκαλύπτει περαιτέρω λεπτομέρειες για τις οποίες παρέπεμψε σε επόμενο χρόνο, έκανε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θοδωρής Σκυλακάκης, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου, όπου έκανε λόγο επίσης για την ενεργοποίηση ΔΕΑΥΠ νήσων και Κρήτης, με στόχο την εκτέλεση μεγαλύτερων έργων όπου είναι αδύναμοι οι σημερινοί πάροχοι και ανεπαρκής η εισπραξιμότητα. Παράλληλα, προανήγγειλε σημαντικές αλλαγές στο κομμάτι της τιμολόγησης του νερού, μέσω έκδοσης σχετικής ΚΥΑ. Στην ίδια συνέντευξη Τύπου, ο υπουργός δεν παρέλειψε να χτυπήσει “καμπανάκι” για τη λειψυδρία, κατονομάζοντας την Κρήτη, για την ακρίβεια την ανατολική Κρήτη, στις περιοχές της χώρας που βρίσκονται, όπως περιέγραψε, αυτή τη στιγμή στο… “κόκκινο”.
Βεβαίως μένει να δούμε ποιες θα είναι οι αντιδράσεις των αιρετών εδώ στο νησί μας, με φόντο τις μεγάλες αλλαγές που προανήγγειλε ο υπουργός.
Αναλυτικότερα, 7 βασικές πρωτοβουλίες που περιλαμβάνει η στρατηγική της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας παρουσίασε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, σε ειδική συνέντευξη Τύπου.
Στην εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, συμμετείχαν επίσης: ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΥΔΑΠ, κ. Γεώργιος Στεργίου, ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, κ. Χαράλαμπος Σαχίνης, και ο γενικός γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, κ. Πέτρος Βαρελίδης.
Ο κ. Σκυλακάκης αναφέρθηκε σε μία σειρά από ενέργειες στις οποίες έχει προβεί το υπουργείο σε σχέση με το θέμα της λειψυδρίας, όπως είναι: η εξασφάλιση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών, από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών και από το Πράσινο Ταμείο, η έγκριση επικαιροποιημένων Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής, η ίδρυση Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) για τον έλεγχο των παρόχων υπηρεσιών ύδατος (Ν. 5037/2023), η υποχρέωση όλοι οι πάροχοι να καταθέτουν ποσοτικά στοιχεία για την ύδρευση και την τιμολόγηση σε πληροφοριακό σύστημα και η αξιολόγησή τους με βάση δείκτες, κ.ά.
Έργα 200 εκατ. ευρώ
Ο Θοδωρής Σκυλακάκης παρέθεσε μια δέσμη έργων, ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ, με “άρωμα” Κρήτης, αφού αφορούν και στο Ρέθυμνο. Ειδικότερα, όπως ανέφερε, σε συνεργασία με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, μέσω ΕΣΠΑ, παρέχεται χρηματοδότηση:
Α) ύψους περίπου 150 εκατ. ευρώ, σε Κορινθία, Σαρωνικό, Αλεξανδρούπολη, Κασσάνδρα και Ρέθυμνο για ολιστικά έργα ύδρευσης και λυμάτων,
Β) περίπου 50 εκατ. ευρώ κατευθύνονται σε άνυδρα νησιά, κυρίως για έργα αφαλάτωσης.
Στο “κόκκινο” η λειψυδρία
Αναφερόμενος στο πρόβλημα της λειψυδρίας, ο υπουργός σημείωσε ότι επικεντρώνεται στην παρούσα φάση, στο νότιο Αιγαίο, σε κάποιες περιοχές της Πελοποννήσου και της ανατολικής Κρήτης. Σε ό,τι αφορά την Αττική, επεσήμανε ότι υδροδοτείται από την κεντρική Ελλάδα και έχει επηρεαστεί μεσοπρόθεσμα από τους ξηρούς χειμώνες τα δύο προηγούμενα έτη.
Ο ίδιος τόνισε ότι έχουμε υψηλή εξάρτηση από τα υπόγεια νερά. Όπως είπε, πρόκειται για “δεξαμενές” με συγκεκριμένες ποσότητες νερού. «Αν υπάρξει έλλειψη βροχής, οι δεξαμενές αυτές θα αδειάσουν», είπε.
Σημείωσε, δε, ότι είναι διαφορετική η κατάσταση και αναγκών ανά περιοχή, προσθέτοντας ότι ο τουρισμός επηρεάζει, αλλά είναι σημειακή η επιρροή του. «Δεν ανατρέπει την κατάσταση, αλλά συνεισφέρει στην κατανάλωση ένα αξιόλογο ποσοστό», εξήγησε και στάθηκε και στο γεγονός ότι οι εταιρείες ύδρευσης δεν έχουν πρόσβαση σε δανεισμό και αδυνατούν να κάνουν επενδύσεις σε υποδομές.
Ο υπουργός Ενέργειας-Περιβάλλοντος επεσήμανε ότι στα νησιά γίνονται ενεργειακά έργα και αυτά εξυπηρετούν την αφαλάτωση που, όπως πρόσθεσε, είναι η μοναδική ασφαλής λύση για τα μικρά νησιά του νότιου Αιγαίου.
Σε αυτή τη φάση ζητάμε κατανάλωση με μέτρο. Αν έχουμε κακή περίοδο, μπορεί να εξετάσουμε και άλλα μέτρα που να περιορίζουν την κατανάλωση για να έχουμε ασφάλεια στην πιθανότητα ακραίων φαινομένων», υπογράμμισε ο κ. Σκυλακάκης για τη λειψυδρία.
Μειώνονται στο 1/4 οι ΔΕΥΑ
Επιβεβαιώνοντας τα σενάρια που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, ο υπουργός Ενέργειας-Περιβάλλοντος περιέγραψε πολύ χοντρικά μια μεταρρύθμιση στον χώρο της ΔΕΥΑ, με δραστική μείωση του σημερινού αριθμού τους και μετεξέλιξη των σημερινών επιχειρήσεων σε μεγαλύτερα σχήματα μέσω συγχωνεύσεων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο ΥΠ.ΕΝ., σε σύνολο 249 παρόχων, πολλοί εκ των οποίων είναι μικροί και αδύναμοι, παρατηρούνται μεγάλες διαρροές στα δίκτυα.
«Το νερό χάνεται και κανείς δεν έχει πλήρη εικόνα για το πού χάνεται και πώς χάνεται σε ποσοστό πάνω από 35,6%», ανέφερε ο κ. Σκυλακάκης. Μόλις το 42% των παρόχων υποβάλλει συστηματικά στοιχεία, γεγονός που αποδεικνύει αδυναμίες στον μέχρι σήμερα υφιστάμενο μηχανισμό παρακολούθησης και ελέγχου, ενώ δυσκολίες παρατηρούνται λόγω έλλειψης δεδομένων και στην προτεραιοποίηση των απαιτούμενων έργων από πλευράς κεντρικής διοίκησης.
Στο πλαίσιο της σχεδιαζόμενης μεταρρύθμισης, ο υπουργός προανήγγειλε ότι οι υφιστάμενες Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης-Αποχέτευσης θα συνενωθούν ανά περιφερειακή ενότητα, για να έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό.
Βασικός άξονας του σχεδιασμού είναι η μείωση του αριθμού των ΔΕΥΑ στο 1/4 απ’ ό,τι είναι σήμερα. Όπως υποστήριξε, αυτού του είδους οι συνενώσεις-συγχωνεύσεις, που δεν έχουν ακόμα αποσαφηνιστεί στις λεπτομέρειές τους, θα βοηθήσουν στη δημιουργία ισχυρότερων παρόχων.
Σημαντική ήταν η ανακοίνωση για την ενεργοποίηση ΕΥΔΑΠ Νήσων, για υποστήριξη των νησιών και της Κρήτης για εκτέλεση μεγαλύτερων έργων, όπου είναι αδύναμος ο πάροχος και ανεπαρκής η εισπραξιμότητα (<85%). Ειδική πρωτοβουλία λαμβάνεται σε περιοχές που υφίσταται οξεία κρίση λειψυδρίας (π.χ. Κυκλάδες), με ανάληψη της συνολικής ευθύνης από την ΕΥΔΑΠ Νήσων, υπό την οποία θα τεθούν οι επιμέρους ΔΕΥΑ, με την εύλογη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Επιπλέον, προβλέπεται ευνοϊκός διακανονισμός του 75% των χρεών των ΔΕΥΑ για δαπάνες ηλεκτρικού ρεύματος.
Ρύθμιση για την τιμολόγηση του νερού
Στο πλαίσιο της χθεσινής συνέντευξης Τύπου, ο κ. Σκυλακάκης προανήγγειλε ρύθμιση με υπό έκδοση ΚΥΑ για τα τιμολόγια του νερού, τα οποία δε θα μπορούν να αυξηθούν περισσότερο από το όριο του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Επιπλέον, θα προβλέπεται δυνατότητα κλιμακωτής χρέωσης από τον πάροχο ανάλογα με την κατανάλωση, με την υποχρέωση η πρώτη κλίμακα να είναι προσιτή οικονομικά.
Η εν λόγω Κοινή Απόφαση (ΚΥΑ) των υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων περιλαμβάνει σαφείς και διαφανείς κανόνες, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60 που απαιτεί πλήρη ανάκτηση κόστους υπηρεσιών ύδατος.
Προβλέπει πως τα τιμολόγια καθορίζονται από τον πάροχο και ελέγχονται από τη ΡΑΑΕΥ και δεν μπορούν (γενικός κανόνας) να αυξηθούν περισσότερο από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ενώ δίνεται η δυνατότητα να καθοριστούν από τον ίδιο πάροχο διαφορετικές τιμές ανά περιοχή.
Στο πλαίσιο της απόφασης παρέχεται, επίσης, η δυνατότητα καθορισμού διαφορετικών τιμών ανά περιοχή, η κλιμακωτή χρέωση ανάλογα με τα επίπεδα κατανάλωσης, με υποχρέωση η πρώτη κλίμακα κατανάλωσης να είναι οικονομικά προσιτή και να καλύπτει τις ανάγκες διαβίωσης του πληθυσμού.
Υπάρχει μέριμνα για: ειδικό τιμολόγιο για συγκεκριμένους χρήστες, όπως είναι οι δημόσιες κοινωνικές υποδομές, τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι πολύτεκνες ή τρίτεκνες οικογένειες, για υποχρέωση καταμέτρησης της κατανάλωσης τρεις φορές ετησίως κ.ά.
