Η Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε) σε χθεσινή ανακοίνωσή της παρουσίασε τις θέσεις των επιστημόνων της για την πρωτοφανή πτώση στις τιμές παραγωγού του ελαιολάδου, που παρατηρείται αυτές τις μέρες σε όλα τα εμπορικά κέντρα του κόσμου, από τις χώρες της Μεσογείου, την Πορτογαλία μέχρι και την Τουρκία.
Η επανεμφάνιση της Ισπανίας στο παιχνίδι του υγρού “χρυσού”, στη φετινή εμπορική περίοδο 2024/25, αποκατέστησε το φυσιολογικό status quo της αγοράς του ελαιολάδου και με τη σειρά τους οι “φουσκωμένες” τιμές των προηγούμενων ετών έκαναν αμέσως “βουτιά”. Η χώρα που έχει αναγνωριστεί ως η μεγαλύτερη ελαιοπαραγωγός χώρα παγκοσμίως πλήγηκε από συνεχή ξηρασία και ακραίους καύσωνες, που το κατέστησαν αδύνατο να ανταγωνιστεί στην παγκόσμια οικονομία για δύο ολόκληρα χρόνια, με αποτέλεσμα να λείψουν 1,5 εκατομμύρια τόνοι ελαιολάδου από την αγορά. Αυτή η τεράστια έλλειψη συντέλεσε στην απογείωση των τιμών του προϊόντος στα επίπεδα των 8,0-9,0 €/κιλό. Προφανώς αυτό το φαινόμενο είχε συνέπειες και στην κατανάλωση, η οποία μειώθηκε κατά 30-40% το 2023.
Η 4Ε υποστηρίζει ότι τα παραπάνω γεγονότα ευθύνονται για την αναπροσαρμογή των τιμών. Σε σχετικό δελτίο Τύπου από τις 28 Μαΐου, η 4Ε προέβλεψε τις εξελίξεις που παρατηρούνται τώρα, ότι δηλαδή οι τιμές θα πέσουν στα 5,0-5,5 €/κιλό τον Ιανουάριο του 2025, αν και ήρθαν πολύ πιο νωρίς απ’ ό,τι τις περίμεναν. Στην ανακοίνωσή τους δηλώνουν ότι για τις συνήθεις ποιότητες, οι τιμές κυμαίνονται στα 5,0-5,40€/κιλό σε όλα τα εμπορικά κέντρα (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα), ενώ στην Τυνησία μεταξύ 4,80-5,20 €/κιλό, στην Τουρκία 4,25 €/κιλό, ενώ στην Ιταλία ήδη βρίσκονται στο 7,8 €/κιλό. Επισημαίνεται ότι αυτές οι τιμές παρουσιάζονται με κάθε επιφύλαξη, διότι γίνονται συνέχεια ανατιμήσεις.
Ο πρόεδρος της 4Ε, κ. Βασίλης Ζαμπούνης, ζητάει σε δήλωσή του από το κράτος να συνεργαστεί με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και να υποστηρίζει τους ελαιοπαραγωγούς.
«Είναι περισσότερο αναγκαίο και επείγον από ποτέ, η Πολιτεία σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να αναλάβουν δραστηριότητες τόνωσης της κατανάλωσης ελαιολάδου στην εσωτερική αγορά, αλλά και των εξαγωγών (…). Το ελαιόλαδο πρέπει να ξαναβρεί την ανταγωνιστικότητά του απέναντι στα πολύ φτηνότερα σπορέλαια και το ελληνικό ελαιόλαδο να αυξήσει τα μερίδιά του στις διεθνείς αγορές. Επίσης, η Πολιτεία θα πρέπει να εξαντλήσει κάθε δυνατότητα ενίσχυσης των ελαιοπαραγωγών μέσω της επανεξέτασης του κανονισμού λειτουργίας των Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ), ώστε να αποζημιώνονται οι ελαιοπαραγωγοί που πλήττονται από τα ακραία φαινόμενα ανομβρίας και ξηρασίας».
Οι επιστήμονες της εταιρείας ελπίζουν πως θα βρεθεί ένα νέο επίπεδο ισορροπίας, που να καλύπτει τις ανάγκες των ελαιοπαραγωγών, της βιομηχανίας και των καταναλωτών. Μέχρι να βρεθεί όμως αυτή η “χρυσή τομή”, πώς θα επηρεαστεί η κρητική παραγωγή και οι αγρότες της σε αυτή τη νέα, δύσβατη ελαιοπαραγωγική περίοδο;
Ο κ. Μύρων Χιλετζάκης, πρόεδρος των Μικρών Συνεταιρισμών της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), μίλησε στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr για τις εκτιμήσεις του και δήλωσε πως δε θα επηρεάζουν μόνο οι ανατιμήσεις την εντόπια παραγωγή. Υποστηρίζει πως το νησί και οι παραγωγοί του ήδη καλούνται να επιβιώσουν κάτω από την ανομβρία που έχει ταλανίσει την Κρήτη. Από μόνες τους οι ακραίες καιρικές συνθήκες κατάφεραν να μειώσουν δραματικά την παραγωγή. Ο κ. Χιλετζάκης δείχνει αυτή τη μείωση με τις εκτιμήσεις του για την παραγωγή των Κρητικών: «Εκτιμούμε πως από τους 80 χιλιάδες τόνους θα καταφέρουμε να βγάλουμε μόνο 35 χιλιάδες».
Ιδιαίτερα επιβαρυμένο είναι και το κόστος παραγωγής του ελαιολάδου. Οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί για τα φυτοφάρμακα έχουν ανεβάσει την τιμή του ραντίσματος ακόμη περισσότερο. Αυτό το φαινόμενο έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με τις χώρες εκτός Ε.Ε., όπου δεν υπάρχει κανένας έλεγχος στα φυτοφάρμακα και έτσι κρατάνε το κόστος παράγωγης εξαιρετικά χαμηλό. Αυτό φέρνει τον Κρητικό παραγωγό σε δύσκολη θέση, διότι οι ανταγωνιστές του καταφέρνουν να εξάγουν τη διπλάσια ποσότητα λαδιού, το οποίο βέβαια είναι αμφιβόλου ποιότητας, στη μισή τιμή. «Είναι μια άνιση μάχη», σχολίασε χαρακτηριστικά ο κ. Χιλετζάκης.
Στο παιχνίδι η γείτονα χώρα
Ζωντανό παράδειγμα “τρίτης χώρας” που τώρα εισάγει και στην Ευρώπη είναι η Τουρκία. Ο κ. Χιλετζάκης τονίζει πως η Τουρκία είχε θέσει εμπάργκο στους εντόπιους αγρότες τον Αύγουστο από το να εξάγουν τουρκικό λάδι. Το υπουργείο Εμπορίου της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι το εμπάργκο που έπρεπε να μείνει σε ισχύ μέχρι τον Νοέμβριο έγινε «με απώτερο σκοπό να μην αυξηθεί η τιμή στην εγχώρια αγορά». Το εμπάργκο φαίνεται πως έγινε άφαντο ξαφνικά στις 25 Οκτωβρίου. Οι εισαγωγές, όχι μόνο από την Τουρκία αλλά και από άλλες χώρες εκτός της Ε.Ε., όπως η Τυνησία, είναι ο παράγοντας που ανησυχεί περισσότερο τον κ. Χιλετζάκη.
«Φέτος θα εισάγουν στην Ευρώπη 650 χιλιάδες τόνους. Αυτό θα δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα για τους Ευρωπαίους αγρότες και βεβαίως τους καταναλωτές», ανέφερε.
Η άνιση μάχη συνεχίζεται, αφού η Ε.Ε. θα εισάγει τόσους τόνους λάδι πριν καν καταφέρει το ελληνικό ελαιόλαδο να μπει στην αγορά. «Δεν είναι μόνο θέμα κόστους, είναι θέμα ασφάλειας για τα τρόφιμα που τρώμε», τόνισε ο κ. Χιλετζάκης, δίνοντας έμφαση στον αντίκτυπο που θα φέρει αυτή η ελαιοπαραγωγική σεζόν όχι μόνο στους παραγωγούς, αλλά και στους καταναλωτές.
