Σε εποχές οικονομικής στενότητας, πάντα θυμούμαι τους… “πρεσβύτερούς” μου, σε μια ύστατη προσπάθειά τους, να εμπεδώσουν στους νεότερους την τάξη στα οικονομικά τους, χρησιμοποιώντας παράλληλα αποταμιευτικά επιχειρήματα. Επικαλούνταν, για παράδειγμα, τα πόσα σχέδια θα μπορούσαν να έχουν υλοποιήσει εάν δεν κάπνιζαν, εάν δε “γύριζαν”, εάν δεν έπιναν καφέ!
Η συλλογιστική αυτή μπορεί στην αρχική της ανάγνωση να φαίνεται υπερβολική, όμως στην πραγματικότητα η αλήθεια κρύβεται κάπου στην αποκωδικοποίηση αυτής της ανάγκης, κυρίως αυτής του καφέ, σε καθημερινή βάση.
Την ώρα μάλιστα που, παρά τις πολλές οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά νοικοκυριά, όπως η στασιμότητα των εισοδημάτων και οι αυξήσεις στα τιμολόγια του ρεύματος (που προσεχώς αλλάζει προς τα πάνω ξανά η τιμολογιακή πολιτική), η κατανάλωση καφέ παραμένει σταθερά υψηλή.
Για να δούμε όμως τι συμβαίνει στην πραγματικότητα σχετικά με την καθημερινή ιεροτελεστία των Κρητικών, που μπορεί να λειτουργεί ως μια προσιτή πολυτέλεια, μια μικρή καθημερινή απόλαυση και ως ένα μέσο κοινωνικοποίησής τους, ωστόσο η δαπάνη του καφέ φαίνεται στο τέλος του χρόνου να αποτελεί ένα διόλου ευκαταφρόνητο έξοδο για τον καταναλωτή.
Πόσοι τόνοι καφέ καταναλώνονται
Σύμφωνα με στοιχεία λοιπόν για το 2023, η συνολική κατανάλωση καφέ στην Ελλάδα φτάνει περίπου τους 3.000 τόνους ετησίως. Την ώρα που η Κρήτη, με τον πληθυσμό της να ξεπερνά τους 600.000 κατοίκους, συμβάλλει σημαντικά σε αυτήν την ποσότητα. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση καφέ στην Ελλάδα ανέρχεται σε περίπου 3 κιλά ετησίως, τοποθετώντας τη χώρα ανάμεσα στις κορυφαίες δέκα παγκοσμίως. Έτσι, περισσότεροι από 8 στους 10 Έλληνες πίνουν καφέ καθημερινά, με το 50% να καταναλώνει πάνω από έναν καφέ την ημέρα. Αυτό το ποσοστό είναι ελαφρώς υψηλότερο στην Κρήτη, όπου ο καφές αποτελεί μέρος της καθημερινής κοινωνικής ζωής και των συναναστροφών.
Η κατανάλωση καφέ ανά… άτομο στην Κρήτη
Η κατανάλωση καφέ στο νησί αντανακλά τις πανελλήνιες τάσεις, αλλά και τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Στην Κρήτη, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, η κατανάλωση καφέ είναι σημαντική. Κατά μέσο όρο, ο κάθε Κρητικός καταναλώνει περίπου 5,5 κιλά καφέ ετησίως, που αντιστοιχεί σε περίπου 1,5 φλιτζάνι καφέ την ημέρα… Αυτή η κατανάλωση ευθυγραμμίζεται με τον εθνικό μέσο όρο, καθιστώντας την Ελλάδα μία από τις χώρες με την υψηλότερη κατανάλωση καφέ στον κόσμο.
Οικονομικές δαπάνες και τζίροι για έναν… καφέ!
Οι Κρητικοί ξοδεύουν σημαντικά ποσά για τον καφέ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η ετήσια δαπάνη για καφέ ανά άτομο στην Κρήτη μπορεί να φτάσει έως και τα 300 ευρώ, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος κατανάλωσης τόσο στο σπίτι όσο και στις καφετέριες. Αυτός ο αριθμός περιλαμβάνει τις δαπάνες για τον ελληνικό καφέ, εσπρέσο, καπουτσίνο και άλλες ποικιλίες. Είναι ενδεικτικό πάντως πως η αγορά καφέ στην Κρήτη αποφέρει έσοδα που ξεπερνούν τα 50 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Η αύξηση των τιμών λόγω πληθωρισμού και φορολογίας έχει επηρεάσει αυτήν την κατανάλωση, αλλά φαίνεται διαχρονικά να μην την έχει μειώσει σημαντικά.
Την ίδια ώρα, το σύνολο των χρημάτων που ξοδεύονται για αγορά καφέ εκ μέρους των καταναλωτών στην Κρήτη υπολογίζεται σε αρκετά εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Υπολογίζεται ότι η συνολική δαπάνη για καφέ στην Κρήτη μπορεί να φτάνει τα 180 εκατομμύρια ευρώ, δεδομένου ότι οι Κρητικοί καταναλώνουν περίπου 600.000 κιλά καφέ ετησίως και η μέση τιμή ανά κιλό καφέ είναι γύρω στα 30 ευρώ.
Δαπάνες χονδρικής για καφέ
Από την άλλη, οι ιδιοκτήτες καταστημάτων εστίασης στην Κρήτη δαπανούν σημαντικά ποσά για την αγορά καφέ χονδρικής. Ενδεικτικά, η συνολική δαπάνη για αγορά καφέ από επιχειρήσεις εστίασης στην Κρήτη μπορεί να φτάσει τα 40 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, λαμβάνοντας υπόψη τις ποσότητες που αγοράζονται και τις τιμές χονδρικής, που κυμαίνονται ανάμεσα στα 10-15 ευρώ το κιλό.
Ετήσια έξοδα ενός μέσου νοικοκυριού στην Ελλάδα
Για να κατανοήσουμε το οικονομικό πλαίσιο στο οποίο οι Έλληνες συνεχίζουν να ξοδεύουν για καφέ, παραθέτω τα ετήσια έξοδα ενός μέσου νοικοκυριού στην Ελλάδα για βασικά αγαθά:
- Παιδικό γάλα: Περίπου 600 ευρώ.
- Πόσιμο νερό: 300 ευρώ.
- Ψωμί από φούρνο: 400 ευρώ.
- Αγορά κρέατος: 1.200 ευρώ.
- Κινητή τηλεφωνία: 600 ευρώ.
Παρά τις υψηλές δαπάνες για βασικές ανάγκες, η καθημερινή συνήθεια του καφέ παραμένει προτεραιότητα για πολλούς Έλληνες. Αυτό αντικατοπτρίζει όχι μόνο την οικονομική τους προτεραιότητα, αλλά και τη βαθιά πολιτιστική ρίζα που έχει ο καφές στην ελληνική κοινωνία.
** Πηγές: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Ελληνική Ένωση Καφέ, Κάπα Research.
