Όλοι έχουμε δει κάποιον άνθρωπο μεγαλύτερης ηλικίας στο δρόμο και λέμε από μέσα μας ότι πρόκειται για «ηλικιωμένο». Η χρήση του όρου ηλικιωμένος όμως είναι σωστη; Από ποια ηλικία και μετά θεωρείται κάποιος ηλικιωμένος;
Σίγουρα η υγεία επιδεινώνεται σε διαφορετικό βαθμό όταν ξεπερνάμε κάποια συγκεκριμένη ηλικία. Είμαστε πιο εύθραυστοι και η λειτουργικότητά μας φθείνει χρόνο με τον χρόνο, όταν περάσουμε τα 50.
Η διαδικασία της γήρανσης έχει πολλαπλές διαστάσεις – φυσιολογική, ψυχολογική και κοινωνική. Ενώ η ηλικία ορίζεται ημερολογιακά, η εμπειρία της γήρανσης διαφέρει ανάλογα με τις συνθήκες του ατόμου.
Στο παρελθόν, η συνταξιοδότηση σήμαινε μια απότομη μετάβαση στη γήρανση. Σήμερα, αυτό δεν ισχύει πλέον.
«Αν το ερώτημα είναι αν μπορούμε να ορίσουμε με ακρίβεια μια “ηλικία γήρανσης”, η απάντηση δεν μπορεί να είναι απόλυτη», αναφέρει ο Benoît Schneider, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Λωρραίνης και επίτιμος πρόεδρος της Γαλλικής Ομοσπονδίας Ψυχολόγων και Ψυχολογίας. Η γήρανση αποτελεί μια σταδιακή διαδικασία, ένα ταξίδι που οδηγεί στην κατάσταση του γήρατος.
Σύμφωνα με την Ανώτατη Αρχή Υγείας της Γαλλίας, «ο προσδιορισμός ενός ηλικιωμένου ατόμου εξαρτάται από το πλαίσιο. Η ευθραυστότητα είναι ένας σημαντικός δείκτης για την αναγνώριση όσων ανήκουν στη γηριατρική ομάδα. Η είσοδος στη γήρανση δεν συνδέεται με συγκεκριμένη ηλικία, αλλά με τη σταδιακή απώλεια λειτουργικών ικανοτήτων, είτε αυτή γίνεται αισθητή υποκειμενικά είτε διαπιστώνεται αντικειμενικά».
Οι παράγοντες κινδύνου αρχίζουν να εμφανίζονται από τα 50
Μεταξύ 50 και 75 ετών, παρά το γεγονός ότι πολλοί παραμένουν σε καλή υγεία, αρχίζει μια φάση σταδιακής ευαλωτότητας. Αν και τα 50 δεν σηματοδοτούν την είσοδο στην τρίτη ηλικία, είναι αποδεκτό ότι από αυτή την ηλικία αρχίζουν να διαφαίνονται παράγοντες κινδύνου.
Πρακτικά, το ηλικιακό όριο για τον χαρακτηρισμό ενός ατόμου ως «ηλικιωμένου» τοποθετείται στα 75 έτη, σύμφωνα με την Ανώτατη Αρχή Υγείας της Γαλλίας. Από αυτό το σημείο, η υγεία αρχίζει να επιδεινώνεται σταδιακά, συνοδευόμενη από μεγαλύτερη ή μικρότερη ευαλωτότητα και συχνά περιορισμένη κοινωνική δραστηριότητα.
Οι όροι που χρησιμοποιούνται για κάθε ηλικιακή ομάδα
Οι κοινωνικές και επαγγελματικές δομές χρησιμοποιούν διαφορετικούς όρους για να περιγράψουν τα στάδια της ζωής:
- Στον εργασιακό χώρο, το άτομο θεωρείται «ηλικιωμένο» από τα 55.
- Στον ιατρικό τομέα, αυτός ο χαρακτηρισμός ισχύει από τα 70.
- Ο όρος «ηλικιωμένος» χρησιμοποιείται κυρίως από τα 75 και μετά.
- Η φάση της «τρίτης ηλικίας» εκτείνεται από τα 75 έως τα 85.
- Μετά τα 85, γίνεται αναφορά στη «μεγαλύτερη ηλικία».
Η γήρανση αποτελεί μια υποκειμενική και μοναδική εμπειρία για κάθε άτομο. Μπορεί να επιταχυνθεί λόγω ψυχολογικών δυσκολιών, ασθενειών ή της απώλειας αγαπημένων προσώπων. Παρόλο που η διαδικασία είναι αναπόφευκτη, ο τρόπος που βιώνουμε και διαχειριζόμαστε τις αλλαγές – ιδιαίτερα τις προκλήσεις και τις κρίσεις – παίζει καθοριστικό ρόλο στη μετάβαση από την ενήλικη ζωή στην τρίτη ηλικία.
