Τα σκανδιναβικά κράτη έχουν αγκαλιάσει την ευέλικτη εργασία εδώ και χρόνια. Είναι ένα στυλ εργασίας που ταιριάζει με την βαθιά ριζωμένη κουλτούρα της εμπιστοσύνης, της ισότητας και του ρεαλισμού. Και η Φινλανδία είναι πρωτοπόρα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC.
Ένα παράδειγμα είναι ο Miika Härkönen. Η γυναίκα του μόλις είχε κάνει παιδί και είχε πάρει την άδεια μητρότητας, και είχαν βαρεθεί τον μουντό καιρό του Ελσίνκι. Έτσι ζήτησε από τον προϊστάμενό του να δουλέψει για έξι μήνες απομακρυσμένα από την Ισπανία. Η ιδέα ήταν να εργάζεται από το σπίτι που θα νοίκιαζε στη Μάλαγα, κάνοντας κανονικά τη δουλειά του που ήταν team manager για μια εταιρεία τεχνολογίας, και ταυτόχρονα να απολαμβάνει περισσότερο χρόνο με την οικογένειά του.
Ο προϊστάμενος του πείστηκε όταν είδε ότι είχε συντάξει μια λίστα με τις βασικές αρμοδιότητές του –οι οποίες περιλάμβαναν να διοικεί μια ομάδα 20 ατόμων- και ο τρόπος που θα το έκανε αυτό πραγματικότητα από το νέο του «γραφείο» στη Μάλαγα.
«Δούλεψε απίστευτα καλά, ίσως καλύτερα από ότι θα περίμενα και εγώ», λέει ο Härkönen στο BBC.
Όπως είπε, ήταν σε καθημερινή επαφή με την ομάδα του μέσω του ονλάιν Slack (μια υπηρεσία που χρησιμοποιούν πολλές εταιρείες για να μπορούν να επικοινωνούν όλοι οι εργαζόμενοι μεταξύ τους μηνύματα), με βιντεοκλήσεις και κάποια ταξίδια στην Φινλανδία όταν αυτό ήταν απαραίτητο. Παράλληλα, δούλευε ευέλικτα όταν χρειαζόταν να κάνει σημαντικές τηλεφωνικές επαφές στο Ελσίνκι (με διαφορά ώρας από την Μάλαγα μιας ώρας), ενώ παράλληλα μετά τη δουλειά απολάμβανε τον υπέροχο καιρό και τα αξιοθέατα της προσωρινής του κατοικίας.
Αν και ο Härkönen ήταν ο πρώτος εργαζόμενος στην εταιρεία του που έκανε ποτέ κάτι τέτοιο, δεν του προκάλεσε μεγάλη έκπληξη που η εταιρεία του, η Ambientia, είχε δεχτεί κάτι τέτοιο. Με προσωπικό περίπου 200 άτομα, εδώ και 15 χρόνια ανοίγει μικρά περιφερειακά γραφεία για να μην χρειάζεται πολλοί εργαζόμενοι να κάνουν 5 ώρες ταξίδι για να δουλέψουν στα κεντρικά της γραφεία.
«Κανείς δεν θέλει να ζει σε μια μεγάλη φασαριόζικη πόλη. Γιατί να χάσεις ένα ταλέντο ειδή απλά μένει 5 ώρες μακριά», λέει Jenni Fredriksson-Bass, υπεύθυνος προσωπικού της εταιρείας.
Λίγες εταιρείες στη Φινλανδία το πάνε ένα βήμα παραπέρα όπως η Ambientia όταν πρόκειται για τον τόπο κατοικίας των εργαζομένων. Αλλά η ευέλικτη εργασία -η οποία εξακολουθεί να θεωρείται πλεονέκτημα και όχι δικαίωμα σε ορισμένες χώρες- έχει ενσωματωθεί στην εργασιακή κουλτούρα της Φινλανδίας για περισσότερο από δύο δεκαετίες.
Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον νόμο για τις ώρες εργασίας που ψηφίστηκε το 1996, ο οποίος δίνει στο μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού στο δικαίωμα να προσαρμόζει τις ώρες εργασίας, ξεκινώντας ή τελειώνοντας μέχρι τρεις ώρες νωρίτερα ή αργότερα.
Μέχρι το 2011, η Φινλανδία προσέφερε τις πιο ευέλικτες συνθήκες εργασίας στον κόσμο, σύμφωνα με έρευνα της Grant Thornton, με το 92% των εταιρειών να επιτρέπουν στους εργαζομένους να προσαρμόσουν τις ώρες εργασίας τους ανάλογα με τις ανάγκες τους, ενώ στη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ αυτό συμβαίνει σε ποσοστό 76%, στη Ρωσία 50 % και μόλις 18% στην Ιαπωνία.
Από τότε η συζήτηση για τα οφέλη της ευέλικτης εργασίας εντάθηκε σε όλο τον κόσμο, ενώ πολλές εταιρείες υιοθέτησαν την πρακτική, όπως η Virgin, η PwC και η Dixons Carphone. Παράλληλα, κάποιες χώρες ενέταξαν το δικαίωμα στην ευέλικτη εργασία και στη νομοθεσία τους, όπως η Αυστραλία και η Μεγάλη Βρετανία.
Νέος νόμος, περισσότερη ευελιξία
Ωστόσο η Φινλανδία θα συνεχίσει να πρωτοπορεί όπως φαίνεται, χάρη στον νέο νόμο για τις ώρες εργασίας, που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 2020. Με αυτόν τον νέο νόμο, η πλειοψηφία των εργαζόμενων, θα μπορεί να επιλέγει πότε και από πού θα εργαστεί, για το ήμισυ των ωρών εργασίας τους.
«Προσαρμοζόμαστε στον σύγχρονο κόσμο», λέει στο BBC η Tarja Kröger, σύμβουλος του υπουργείου Εργασίας της Φινλανδίας, που βοήθησε στο προσχέδιο του νόμου. Εξήγησε, ότι με τον νέο νόμο, οι εργαζόμενοι θα συνεχίζουν να εργάζονται 40 ώρες την εβδομάδα, αλλά αυτό θα περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές εκδοχές. Από το «σήμερα θα δουλέψω από το εξοχικό μου ή την αγαπημένη μου καφετέρια», μέχρι το να επιλέγει ο εργαζόμενος να ξεκινήσει (και να τελειώσει) νωρίτερα την εργασία του, γιατί μετά θα θέλει να περάσει χρόνο με τα παιδιά του ή τους φίλους του. Επίσης, ορισμένοι νέοι εργαζόμενοι, ίσως επιλέγουν να εργάζονται περισσότερες από 8 ώρες την ημέρα, για να μπορέσουν να έχουν κάποιες άλλες ημέρες ρεπό για ταξίδια.
Βάσει το νόμου, εργαζόμενοι και εργοδότες θα πρέπει να συζητάνε εκ των προτέρων για τη μορφή που θα λάβει η ευέλικτη εργασία, και να αναγράφεται σε σύμβαση.
Το πιο προφανές που μπορεί να προωθήσει ακόμη περισσότερο ο νέος νόμος, είναι ότι για τα επαγγέλματα που στηρίζονται ως επί το πλείστον στο ίντερνετ, θα μπορούν όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι που το επιθυμούν να εργάζονται απομακρυσμένα με τον ίδιο τρόπο που θα εργαζόντουσαν εάν ήταν στο γραφείο.
Αύξηση παραγωγικότητας
«Οι άνθρωποι είναι πιο παραγωγικοί όταν μπορούν να προσαρμόσουν την εργασία τους με την προσωπική τους ζωή», λέει η Tarja Kröger.
Και είναι κάτι που φαίνεται και από σχετικές έρευνες. Έρευνα της HSBC έδειξε ότι το 89% των ερωτηθέντων βλέπει την ευέλικτη εργασία ως κίνητρο για την αύξηση της παραγωγικότητας.
Ο καθηγητής Οικονομικών του πανεπιστημίου του Stanford, Nicholas Bloom, βρήκε παρόμοια αποτελέσματα σε μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν 16.000 υπάλληλοι σε ένα κινεζικό τηλεφωνικό κέντρο. Παρατηρήθηκε ότι σε όσους δόθηκε η δυνατότητα να εργάζονται από το σπίτι, ήταν πιο παραγωγικοί κατά 13%, ενώ έπαιρναν και λιγότερη αναρρωτική άδεια.
Άλλη έρευνα από την TINYpulse το 2016 έδειξε ότι όσοι εργάζονται απομακρυσμένα, αισθάνονται πιο ευτυχισμένοι και ότι εκτιμάται η δουλειά τους περισσότερο, από όσους εργάζονταν σε παραδοσιακές θέσεις εργασίας στο γραφείο.
Η εμπιστοσύνη
Ένας βασικός λόγος που όλο αυτό έχει δουλέψει τόσο καλά στην Φινλανδία είναι η έννοια της εμπιστοσύνης. Είναι στην φύση των Φινλανδών να εμπιστεύονται τον διπλανό τους, ενώ στα θέματα εργασίας αυτό μεταφράζεται ότι δεν θα θεωρήσει ο εργοδότης ότι ο εργαζόμενος που θα δουλέψει απομακρυσμένα, θα περνάει τον χρόνο τους λουφάροντας, όπως λέει ο Eero Vaara, καθηγητής στο Aalto University School of Business.
«Οι άνθρωποι απολαμβάνουν μεγάλο βαθμό ασφάλειας. Αν κάνεις κάτι καλά, το πιο πιθανό είναι ότι θα σου συμπεριφερθούν καλά και αν υπάρχουν προβλήματα υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες», λέει.
