Ο χαλκός αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα “εργαλεία” για την προστασία και την ανάπτυξη της ελιάς. Από την αρχαιότητα έως σήμερα, η χρήση του στη γεωργία παραμένει αδιαμφισβήτητη, χάρη στις μυκητοκτόνες και βακτηριοκτόνες ιδιότητές του, καθώς και στον ρόλο του ως θρεπτικό στοιχείο. Στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε τα βασικά χαρακτηριστικά του, τις μορφές του, καθώς και τον σωστό τρόπο και χρόνο εφαρμογής του.
Ο ρόλος του χαλκού στην ελιά
Ο χαλκός δεν είναι μόνο ένα αποτελεσματικό μέσο προστασίας κατά των ασθενειών, αλλά και ένα απαραίτητο θρεπτικό στοιχείο για την ελιά. Συμβάλλει στην αναπνοή και τη φωτοσύνθεση του φυτού, ενώ η έλλειψή του μπορεί να προκαλέσει επιβράδυνση στην ανάπτυξη, μείωση της ανθοφορίας και καρποφορίας, καθώς και αυξημένη ευαισθησία στις ασθένειες.
Ασθένειες που καταπολεμά ο χαλκός
Η χρήση χαλκούχων σκευασμάτων στις ελιές προστατεύει από πληθώρα ασθενειών, όπως:
Γλοιοσπόριο: Μια από τις σημαντικότερες μυκητολογικές ασθένειες, η οποία προκαλεί σήψη και μουμιοποίηση των καρπών, απειλώντας την παραγωγή λίγο πριν τη συγκομιδή.
Κυκλοκόνιο: Ο μύκητας που δημιουργεί κηλίδες στα φύλλα, προκαλώντας έντονη φυλλόπτωση.
Καρκίνωση: Βακτηριολογική ασθένεια που εκδηλώνεται με εξογκώματα στον κορμό και τα κλαδιά της ελιάς.
Κερκόσπορα: Ασθένεια που προκαλεί την εμφάνιση γκριζοπράσινων κηλίδων στα φύλλα, οδηγώντας σε αποδυνάμωση του δέντρου.
Μορφές χαλκού και η χρήση τους
Υπάρχουν διάφορες μορφές χαλκού που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην ελαιοκαλλιέργεια:
Βορδιγάλειος πολτός: Είναι η πιο ισχυρή αλλά και φυτοτοξική μορφή, κατάλληλη για χρήση μόνο τον χειμώνα και μετά τη συγκομιδή.
Οξυχλωριούχος χαλκός: Η λιγότερο τοξική μορφή, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχεδόν όλο το χρόνο.
Υδροξείδιο του χαλκού: Παρουσιάζει καλή διαλυτότητα και μπορεί να συνδυαστεί με άλλα φυτοπροστατευτικά προϊόντα και λιπάσματα.
Υγρά λιπάσματα χαλκού: Έχουν χαμηλότερη συγκέντρωση χαλκού αλλά υψηλή αποτελεσματικότητα ως μυκητοκτόνα και βακτηριοκτόνα.
Πότε και πώς εφαρμόζουμε τον χαλκό στην ελιά
Σημαντικό: Ο ψεκασμός με χαλκό πρέπει να σταματά μόλις ξεκινήσει η άνθιση, καθώς μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη διαδικασία της ,ο βορδιγάλειος πολτός είναι η πιο τοξική μορφή και πρέπει να αποφεύγεται κατά την ανθοφορία της ελιάς
Η σωστή εφαρμογή του χαλκού εξαρτάται από τα βλαστικά στάδια της ελιάς και τις κλιματολογικές συνθήκες. Τα βασικότερα ψεκάσματα είναι:
*Μετά τη συγκομιδή (χειμώνας): Εφαρμόζεται βορδιγάλειος χαλκός για την προστασία από μύκητες και βακτήρια.
*Πριν την ανθοφορία (άνοιξη, συνήθως Μάρτιο): Ψεκασμός με υγρό χαλκό σε συνδυασμό με διαφυλλικό λίπασμα για ενίσχυση της ανθοφορίας.
*Στην καρπόδεση: Επανάληψη του προηγούμενου ψεκασμού για καλύτερη καρποφορία.
*Από την καρπόδεση έως τη συγκομιδή: Ανά 20-40 ημέρες, ψεκασμός με εναλλαγές υγρού, οξυχλωριούχου και υδροξειδίου του χαλκού, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες.
Σημεία προσοχής κατά τον ψεκασμό
Η εφαρμογή του χαλκού απαιτεί προσοχή για την αποφυγή ανεπιθύμητων επιπτώσεων:
*Επιλέγουμε ημέρες χωρίς βροχή και ισχυρούς ανέμους για τον ψεκασμό.
*Διαβάζουμε προσεκτικά την ετικέτα του σκευάσματος και ακολουθούμε τις οδηγίες του γεωπόνου.
*Χρησιμοποιούμε κατάλληλο εξοπλισμό (ψεκαστήρες υψηλής πίεσης) ώστε να διασφαλίσουμε πλήρη κάλυψη του φυλλώματος.
*Προστατεύουμε τον εαυτό μας με γάντια, μάσκες και γυαλιά, καθώς ο χαλκός μπορεί να είναι ερεθιστικός για το δέρμα και τα μάτια.
*Αποφεύγουμε την υπερβολική χρήση, καθώς ο χαλκός μπορεί να είναι τοξικός για το περιβάλλον, ιδιαίτερα για τα ψάρια και το υδάτινο οικοσύστημα.
Συμπέρασμα
Ο χαλκός είναι ένα από τα πιο πολύτιμα εργαλεία στη διαχείριση των ελαιώνων, συμβάλλοντας τόσο στην προστασία όσο και στη θρέψη των δέντρων. Η σωστή εφαρμογή του, σε συνδυασμό με την τήρηση των οδηγιών των ειδικών, μπορεί να εξασφαλίσει υγιή δέντρα και υψηλή παραγωγή, είτε πρόκειται για συμβατική είτε για βιολογική καλλιέργεια. Οπλισμένοι με γνώση και υπευθυνότητα, μπορούμε να αξιοποιήσουμε πλήρως τις δυνατότητές του, μεγιστοποιώντας την απόδοση της ελαιοπαραγωγής μας.
