Το ελαιόλαδο αποτελεί βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής και κουλτούρας εδώ και χρόνια. Η αγορά του ελαιόλαδου εκτιμάται σε 22,3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 και αναμένεται να αυξηθεί κατά την επόμενη δεκαετία.
Ωστόσο πίσω από τα πιο δημοφιλή εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα στον κόσμο, που παράγονται στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιταλία, υπάρχουν κυκλώματα που πουλάνε νοθευμένο λάδι και βγάζουν εκατομμύρια ευρώ. Αυτά τα κυκλώματα χρησιμοποιούν ηλιέλαιο, λάδι κανόλα, ακόμα και παραφινέλαιο, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το αμερικανικό πρακτορείο ειδήσεων CNN.
Στα τέλη Νοεμβρίου οι αρχές της Ισπανίας και της Ιταλίας, σε συνεργασία με την Europol, ανακοίνωσαν ότι συνέλαβαν 11 άτομα που συνδέονται με τέτοια κυκλώματα, κατάσχοντας 12 βαρέλια που περιείχαν περίπου 260.00 λίτρα νοθευμένου, ή μη παρθένου ή εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου. Οι αρχές κατάσχεσαν επίσης 5.200 λίτρα λαδιού που ήταν έτοιμο για εξαγωγή δηλώνοντας ότι ήταν «ακατάλληλο για κατανάλωση», παρά την ψευδή επισήμανση ότι ήταν 100% ιταλικό ή ισπανικό.
Οι αρχές εντόπισαν επίσης 91.000 ευρώ σε μετρητά, 4 πολυτελή οχήματα, παραποιημένες ετικέτες και έγγραφα που ανέφεραν ότι το λάδι ήταν ιταλικής και ισπανικής παραγωγής. Οι έλεγχοι που έγιναν στα δείγματα αποκάλυψαν ότι ήταν πιθανό να είχε παρασκευαστεί από την ανάμειξη υποπροϊόντων ελαιόλαδου με άλλα είδη λαδιού.
Η αύξηση της ζήτησης δίνει πάτημα στους απατεώνες
«Ένα μείγμα διαφόρων παραγόντων, όπως ο πληθωρισμός των τιμών, η μειωμένη παραγωγή ελαιόλαδου και η αυξανόμενη ζήτηση, δημιούργησαν το τέλειο έδαφος για τους δόλιου παραγωγούς», σύμφωνα με την ανακοίνωση της Europol.
«Δυστυχώς, η νόθευση του έξτρα παρθένου ελαιόλαδου είναι μια συνήθης πρακτική, γι’ αυτό και η καταπολέμησή της αποτελεί προτεραιότητα για την επιβολή του νόμου, ιδίως στις χώρες παραγωγής», πρόσθεσε η υπηρεσία επιβολής του νόμου στην ΕΕ.
Η πρόσμιξη ελαιόλαδου υψηλής ποιότητας με προϊόντα χαμηλότερης ποιότητας έχει γίνει κοινή πρακτική, καθώς η αυξανόμενη ζήτηση για εξαγωγές από τη Μεσόγειο αντισταθμίζεται από τα χαμηλότερα ποσοστά παραγωγής που οφείλονται στις πιο δύσκολες καιρικές συνθήκες, αναφέρει η Coldiretti, η κύρια αγροτική οργάνωση της Ιταλίας.
Οι απατεώνες χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο χλωροφύλλη ή β καροτίνη για να δώσουν στο λάδι ένα χρώμα που να θυμίζει το ελαιόλαδο.
Το 2023 η παραγωγή ελαιόλαδου στη Μεσόγειο μειώθηκε κατά 41%, σύμφωνα με την Coldiretti. Μια άνοιξη με πολλές βροχές σε συνδυασμό με την ακραία ζέστη το καλοκαίρι έπαιξαν σημαντικό ρόλο για τη μείωση της παραγωγής. Αυτό οδήγησε τους παραγωγούς να μην μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση. Κάπως έτσι η λεγόμενη «αγροτική μαφία» στις περιοχές της Μεσογείου που παράγου ελαιόλαδο, βρήκαν πρόσφορο έδαφος για να δράσουν.
«Σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια υγεία»
«Η ανάμειξη ελαιόλαδου ποιότητας με υποδεέστερα προϊόντα επέτρεψε στους εγκληματίες να προσφέρουν ανταγωνιστές τιμές, ενώ εισέρχονταν σε νόμιμες αλυσίδες εφοδιασμού», ανέφερε η Europol.
Σε άλλο σημείο της ανακοίνωσης γίνεται ειδική αναφορά στους κινδύνους που προκύπτουν από την κατανάλωση νοθευμένων λαδιών. «Αυτή η παράνομη τακτική μπορεί όχι μόνο να προκαλέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, αλλά και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και να έχει έτσι περαιτέρω οικονομικές επιπτώσεις», τονίζει η ανακοίνωση.
Κλέβουν ολόκληρα ελαιόδεντρα
Τα νοθευμένα προϊόντα απέχουν πολύ από τα αυθεντικά, αλλά οι συμμορίες χρειάζονται ελαιόλαδο σαν πρώτη ύλη, Αυτό έχει οδηγήσει σε έξαρση κλοπών ολόκληρων ελαιόδεντρων ή κλαδιών. Στην Ελλάδα και την Ιταλία, οι κλέφτες δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν μέχρι και αλυσοπρίονα για αποσπάσουν μεγάλα κλαδιά με ελιές.
Οι αρχές στη χώρα μας, την Ισπανία και την Ιταλία ανέφεραν επίσης αυξημένα περιστατικά διαρρήξεων στις αποθήκες που φυλάσσονται οι ελιές ή ακόμα και καταστροφές στους εξοπλισμούς συγκομιδής σε μια προσπάθεια να καθυστερήσει η παραγωγή.
Σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν το 2022 το ελαιόλαδο είναι ένα από τα τρόφιμα με τις περισσότερες προσπάθειες νοθείας και ένα από αυτά που εφαρμόζονται οι πιο συχνοί έλεγχοι.
Έρχονται νέες αυξήσεις
Οι τιμές του έξτρα παρθένου ελαιόλαδου δεν είναι πιθανό να πέσουν σύντομα. Μετά την ισπανική ξηρασία το 2022 οι τιμές στη χώρα αυξήθηκαν πάνω από 80%, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η τιμή του ιταλικού ελαιόλαδου αυξήθηκε κατά 66%.
Φέτος και οι δύο χώρες υπέστησαν σοβαρές ελλείψεις στην παραγωγή, γεγονός που σημαίνει ότι οι τιμές για την εξαγωγική περίοδο του 2024 αναμένεται να αυξηθούν ακόμη περισσότερο, δίνοντας πάτημα στους εγκληματίες να συνεχίζουν τη δράση τους.
