Σήμερα η ΕΑΣ πιάνει όλο το ποσό με 9 κλίμακες, που ξεκινούν από τα 1.400 ευρώ και άνω με ποσοστά 3%, 6%, 7%, 9%, 10%, 12%, 13% και 14%. Το νέο σύστημα μπορεί να έχει 4 κλίμακες με ποσοστά (ενδεικτικά) 12%, 15%, 25%, και 28% επί της διαφοράς σύνταξης της κάθε κλίμακας.
Αυτό σημαίνει ότι η αναμόρφωση της εισφοράς (πρόκειται για μια κρυφή φορολόγηση) θα οδηγήσει σε αυξήσεις στην κατηγορία αυτή των συνταξιούχων.
Σύμφωνα με πληροφορίες με την νέα χρονιά θα συσταθεί επιτροπή με αρμόδιους από το υπουργείο Εργασίας και Οικονομικών, προκειμένου να εξετασθούν όλα τα πιθανά σενάρια αναμόρφωσης της κλίμακας με ουδέτερο δημοσιονομικά αποτέλεσμα.
Στόχος των παρεμβάσεων θα αποτελέσει, σύμφωνα με τον υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνο Τσακλόγλου, η εκ νέου αναμόρφωση των κλάσεων που έχουν θεσπιστεί από το 2010 και να γίνουν δικαιότερες και πιο αναλογικές σε σχέση με το εισόδημα των συνταξιούχων.
Πρόκειται για ένα μέτρο που τέθηκε σε ισχύ το 2010, με τους εκπροσώπους των συνταξιούχων να εκτιμούν πως τα έσοδα στον «κουμπαρά» έχουν φθάσει τα επίπεδα των 9 δισ. ευρώ.
Να σημειωθεί ότι η ΕΑΣ αφορά περισσότερους από 750.000 συνταξιούχους, οι οποίοι αναμένεται να αυξηθούν από την 1.1.2024 και μετά, καθώς κάποιοι θα αλλάξουν κλιμάκιο λόγω της αύξησης 3% που έχει προγραμματιστεί να δοθεί στις συντάξεις.
Κάθε χρόνο εκτιμάται ότι υψηλοσυνταξιούχοι και ΕΦΚΑ εισφέρουν στον «κουμπαρά» αλληλεγγύης των γενεών (ΑΚΑΓΕ) περισσότερα από 700 εκατ. ευρώ, τα μισά είναι απευθείας από τις «τσέπες» των συνταξιούχων και τα υπόλοιπα τα εισφέρει ο ΕΦΚΑ.
Στόχος είναι η δημιουργία και διατήρηση ενός κεφαλαίου που θα βοηθήσει σε δύσκολες εποχές στην προστασία των συνταξιοδοτικών παροχών. Να σημειωθεί ότι και από την αντίστοιχη εισφορά στις επικουρικές προστίθενται περί τα 120 εκατ. ευρώ ετησίως. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στο ΑΚΑΓΕ, τον «κουμπαρά» αλληλεγγύης των γενεών, έχουν πλέον σωρευτεί κεφάλαια ύψους 12-14 δισ. ευρώ. Πρόκειται για σημαντικό ποσό, το οποίο δεν «αντέχει» να καλύψει ετησίως ο προϋπολογισμός.
Τα σενάρια
Στο τραπέζι των συζητήσεων των αρμοδίων αναμένεται να εξετασθούν διαφορετικές προτάσεις αναμόρφωση της ΕΑΣ, με εκείνη της οριζόντιας μείωσης στο μισό της εισφοράς να απομακρύνεται ωστόσο, καθώς δεν γνωρίζουν στο υπουργείο Εργασίας την οικονομική επίπτωση για τον ΕΦΚΑ.
Για όλα τα σενάρια θα πρέπει να εκπονηθούν αναλογιστικές μελέτες για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα των παρεμβάσεων.
Το δεύτερο σενάριο αφορά, στην υπάρχουσα κλίμακα, την επιβολή εισφοράς ανά κλίμακα μόνο όμως για το υπερβάλον ποσό της σύνταξης κι όχι για το σύνολο της. Να μην επιβάλλεται η ΕΑΣ από το «πρώτο ευρώ», αλλά μόνο στο ποσό που υπερβαίνει το πλαφόν κάθε κλιμακίου. Δηλαδή, σε μια σύνταξη 1.500 ευρώ, για παράδειγμα, επιβάλλεται σήμερα παρακράτηση (ΕΑΣ) 3%, που ισούται με 45 ευρώ.
Αν, όμως, αυτή επιβληθεί μόνο στο ποσό που υπερβαίνει τα 1.400 ευρώ, δηλαδή στα 100 ευρώ, με μεγαλύτερο όμως συντελεστή, η εισφορά μειώνεται αισθητά.
Το τρίτο σενάριο αφορά τη δημιουργία νέων διαφορετικών κλιμακίων με μεγαλύτερα ποσοστά παρακράτησης, αλλά μόνο στο επιπλέον ποσό της σύνταξης και όχι στο σύνολο της.
Η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων που θεσπίστηκε από το 2010 είναι η μόνη μνημονιακή κράτηση που διατηρήθηκε και μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου. Ανέρχεται στις μεν κύριες συντάξεις που υπερβαίνουν μηνιαίως τα 1.400 ευρώ από 3% έως 14%, στις δε επικουρικές που υπερβαίνουν τα 300 ευρώ από 3% έως 10%, ανάλογα με το ύψος της σύνταξης.
Έτσι, λοιπόν, η εισφορά αλληλεγγύης επιβάλλεται τόσο στις προ νόμου Κατρούγκαλου απονεμηθείσες συντάξεις που έχουν επανυπολογισθεί, όσο και σε αυτές που χορηγήθηκαν με τον νέο υπολογισμό.
Σήμερα, η ΕΑΣ επιβάλλεται κυρίως σε συνταξιούχους του Δημοσίου του ΙΚΑ, ταμείων ΔΕΚΟ και Τραπεζών, του ΕΤΑΑ και ΝΑΤ με κύρια σύνταξη ή άθροισμα κύριων συντάξεων άνω των 1.400 ευρώ.
Οι κρατήσεις ξεκινούν από 3% και αλλάζουν ανά 300 ευρώ σύνταξης, ενώ επιβάλλονται στο σύνολο της σύνταξης, δηλαδή από 1.400 ευρώ ως 1.700 ευρώ κράτηση 3%, σε όλο το ποσό., από 1.700,01 ευρώ ως 2.000 ευρώ κράτηση 6%, σε όλο το ποσό, από 2.000,01 ευρώ ως 2.300 ευρώ κράτηση 7%, από 2.300,01 έως 2.600 ευρώ κράτηση 9%, από 2.600,01- 2.900 ευρώ κράτηση 10%, από 2.900,01 έως 3.200 ευρώ κράτηση 12%, από 3.200,01 έως 3.500 ευρώ 13%, από 3.500,01 και άνω κράτηση 14%.
Το πρόβλημα που δημιουργεί η ΕΑΣ είναι ότι η κράτηση μηδενίζει σε πολλές περιπτώσεις την αύξηση των συντάξεων. Αυτό διαπιστώθηκε από αρμόδια κυβερνητικά στελέχη και ήδη συζητούνται προτάσεις για δικαιότερη κατανομή και πάντως για μείωση της ΕΑΣ σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα.
Για παράδειγμα νέος συνταξιούχος με σύνταξη 1.395 ευρώ δεν έχει κράτηση ΕΑΣ γιατί είναι κάτω από τα 1.400 ευρώ. Με την αύξηση κατά 3% που θα πάρει όμως για το 2024 η σύνταξή του θα φτάσει στα 1.436,85 ευρώ και θα έχει την κράτηση ΕΑΣ της πρώτης κλίμακας με 3%. Πρακτικά η αύξηση μηδενίζεται λόγω ΕΑΣ.
Η αύξηση που θα πάρει είναι 41,85 ευρώ, αλλά λόγω της ΕΑΣ η σύνταξή του θα γυρίσει στα 1.400 ευρώ, και το όφελος του θα είναι μόλις 5 ευρώ.
