Με την απλή αναλογική οι έδρες που λαμβάνει κάθε κόμμα υπολογίζονται βάσει του ποσοστού που συγκεντρώνει στην επικράτεια. Για παράδειγμα, με την απλή αναλογική στην καθαρή μορφή της, αν ένα κόμμα στην Ελλάδα λάμβανε 10%, τότε θα έπαιρνε 30 έδρες -δηλαδή το 10% των 300 εδρών. Η βασική αρχή είναι ότι με την απλή αναλογική το πρώτο κόμμα -ή ένας συνασπισμός κομμάτων- θα πρέπει να πλησιάσει το 50% του συνόλου των έγκυρων ψήφων για να είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; «Κυβέρνηση θα μπορεί να σχηματιστεί εάν τα κόμματα τα οποία την απαρτίζουν έχουν ένα ποσοστό το οποίο ξεκινάει από 45% αν το 10% περίπου μείνει εκτός Βουλής. Και μπορεί να φτάσει μέχρι το 47%-48% εάν είναι μικρότερο το ποσοστό που θα μείνει εκτός Βουλής» σημείωσε, μιλώντας στην ΕΡΤ για την πρώτη Κυριακή των εκλογών, ο κ. Ευτύχης Βαρδουλάκης, σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας.
Παρά ταύτα, η πιο ακριβής περιγραφή του συστήματος των προσεχών εθνικών εκλογών είναι «απλή αναλογική με όριο». Αυτό σημαίνει ότι θα εξακολουθήσει να ισχύει το όριο του 3% για την είσοδο των κομμάτων στη Βουλή, ενώ αυτό που έπαυσε να ισχύει με τον εκλογικό νόμο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι το μπόνους των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα.
Το παράδειγμα με τις προηγούμενες εκλογές
Αν οι εκλογές του 2019 είχαν γίνει με το σύστημα της απλής αναλογικής που πέρασε το 2016, τότε οι βουλευτικές έδρες θα είχαν κατανεμηθεί ως εξής (σε παρένθεση οι έδρες που έλαβαν με την ενισχυμένη αναλογική):
- ΝΔ 130 (158)
- ΣΥΡΙΖΑ 103 (86)
- ΚΙΝΑΛ 27 (22)
- ΚΚΕ 17 (15)
- Ελληνική Λύση 12 (10)
Εκλογές 2023: Τι είναι η ενισχυμένη αναλογική
Μπορεί τα βλέμματα να είναι στραμμένα στις εκλογές της 21ης Μαϊου ωστόσο «κλεφτές ματιές» ρίχνουν όλοι και στην επαναληπτική εκλογική αναμέτρηση, η οποία πιθανότατα θα χρειαστεί, και θα διεξαχθεί με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής..
Καταρχάς θα πρέπει να είναι σε γνώση των ψηφοφόρων πως αναλογικό ονομάζεται το σύστημα κατά το οποίο οι έδρες κάθε εκλογικής περιφέρειας κατανέμονται μεταξύ των συνδυασμών οι οποίοι συμμετέχουν στις εκλογές ανάλογα με τις ψήφους που έλαβε ο καθένας από αυτούς.
Η ενισχυμένη αναλογική πιο συγκεκριμένα είναι ένα σύστημα που χρησιμοποιούσε σε εκλογές η Ελλάδα κατά κόρον από τη δεκαετία του 1970 και του 1980, αλλά και αργότερα.
Σύμφωνα με την ενισχυμένη αναλογική:
–τα κόμματα στις εκλογές για να μετάσχουν στην δεύτερη κατανομή των αδιάθετων εδρών έπρεπε να διαθέτουν υψηλό ποσοστό ψήφων και
– η κατανομή των αδιάθετων εδρών γινόταν βάσει όχι των υπολοίπων ενός συνδυασμού, αλλά βάσει όλων των ψήφων του εκ νέου.
Στις 20 Ιανουαρίου 2020 ψηφίστηκε ο νέος εκλογικός νόμος περί ενισχυμένης αναλογικής με κλιμακωτό μπόνους 50 κοινοβουλευτικών εδρών. Επειδή δεν συγκέντρωσε την πλειοψηφία των 2/3 της Βουλής με βάση όσα προβλέπονται στο Σύνταγμα θα ισχύσει από τις μεθεπόμενες εκλογές, δηλαδή μετά από αυτές της 21ης Μαϊου.
Τα προβλήματα της ενισχυμένης αναλογικής και η ρύθμιση των εδρών
Με την ενισχυμένη αναλογική, εάν το πρώτο κόμμα, λάβει στις εκλογές ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 25% των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε λαμβάνει μπόνους 20 έδρες. Οι υπόλοιπες 280 έδρες του κοινοβουλίου κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των εδρών που δικαιούνται τα κόμματα.
Το μπόνους που λαμβάνει το πρώτο κόμμα είναι κλιμακωτό, δηλαδή από το ποσοστό 25% και μετά, για κάθε 0,5% θα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα, ενώ το μάξιμουμ των 50 εδρών θα το λαμβάνει εάν το ποσοστό του είναι στο 40%.
Η ίδια πρόβλεψη ισχύει και για περίπτωση συνασπισμού κομμάτων.
Αυτό το σύστημα πρακτικά σημαίνει ότι ένα κόμμα του οποίου το ποσοστό θα κυμανθεί περί το 37% θα μπορέσει να επιτύχει αυτοδυναμία, αν και αυτό εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως για παράδειγμα τον αριθμό των κομμάτων που θα μπουν στη Βουλή.
Οι επικριτές του νέου εκλογικού νόμου εστιάζουν στο γεγονός πως αυτός προβλέπει εκλογή σχεδόν του συνόλου των 288 βουλευτών περιφερειών σε πολυεδρικές περιφέρειες, κάτι που οδηγεί σε αντιπαλότητες ακόμη και στους κόλπους των ίδιων των κομματικών σχηματισμών ή σε διαφορετική περίπτωση σε βραχύβιες πολιτικές συμμαχίες.
