Τρία προγράμματα επιδότησης φωτοβολταϊκών συστημάτων για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και δήμους, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 460 εκατ. ευρώ, τα οποία θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης, προετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Παράλληλα, δρομολογείται ένα ακόμη για αγροτικές εκμεταλλεύσεις από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, το οποίο εκτιμάται ότι θα «τρέξει» εντός του 2023.
Το πρώτο φιλόδοξο πρόγραμμα για επιδότηση 250.000 φωτοβολταϊκών στέγης, που είχε ανακοινωθεί στο πλαίσιο της ΔΕΘ τον περασμένο Σεπτέμβριο, «προσγειώθηκε» στην… πραγματικότητα. Όπως αναφέρει στέλεχος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), τα διαθέσιμα κονδύλια για το πρόγραμμα θα είναι τελικά περί τα 200 εκατ. ευρώ, ποσό που φτάνει για περίπου 50.000 με 60.000 ηλιακά συστήματα, με ή χωρίς συσσωρευτές αποθήκευσης ενέργειας.
Με δεδομένη την οικονομική… στενότητα, πιθανώς θα διαφοροποιηθεί και ο αρχικός σχεδιασμός του προγράμματος, σύμφωνα με τον οποίο το 50% του προϋπολογισμού θα αφορά την επιδότηση εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σε νοικοκυριά, το 35% μικρές επιχειρήσεις και το 15% αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Άλλωστε για τους αγρότες ήδη «τρέχουν» δράσεις από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ενώ σχεδιάζεται ξεχωριστό πρόγραμμα.
Ο οδηγός
Ο σχετικός οδηγός για το πρόγραμμα φωτοβολταϊκών στέγης προετοιμάζεται και η προδημοσίευσή του τοποθετείται στα τέλη του μήνα. Όσο για την πλατφόρμα υποβολής των αιτήσεων, θα την αναλάβει ο ΔΕΔΔΗΕ. Οι πρώτες… προσομοιώσεις που έγιναν από το ΥΠΕΝ έδειξαν ότι τα απλά φωτοβολταϊκά θα μπορούσαν να επιδοτηθούν έως και 30% ενώ τα συστήματα φωτοβολταϊκών με μπαταρία έως και 60%.
Στόχος είναι να στηριχθούν περισσότερο τα συστήματα που συνοδεύονται και από συσσωρευτή για αποθήκευση ενέργειας ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα συμφόρησης στα ήδη κορεσμένα ηλεκτρικά δίκτυα. Πάντως, από το καλοκαίρι έχουν εξασφαλιστεί περιθώρια ισχύος – μόνο για την εξυπηρέτηση μικρών συστημάτων αυτοπαραγωγής ενέργειας – στους υποσταθμούς του δικτύου διανομής ρεύματος με τον νέο ηλεκτρικό χώρο να υπολογίζεται συνολικά σε περίπου 2,5 γιγαβάτ (GW).
Τα κριτήρια
Το νέο πρόγραμμα θα καλύπτει αυτά τα μικρά συστήματα έως 10 κιλοβάτ. Για ένα μέσο σπίτι ένα φωτοβολταϊκό των περίπου 3 με 3,5 κιλοβάτ θεωρείται αρκετό για την κάλυψη των αναγκών του, ενώ για ένα μεγαλύτερο νοικοκυριό απαιτείται μια εγκατάσταση γύρω στα 6,5 κιλοβάτ. Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ), για ένα μικρό οικιακό φωτοβολταϊκό πάνελ των 3 kwp που εγκαθίσταται χωρίς καμία επιδότηση ο χρόνος απόσβεσης της επένδυσης φτάνει σήμερα στα 8,9 χρόνια. Αντίθετα με μια επιδότηση της τάξης του 30% ο χρόνος αποπληρωμής μειώνεται στα 4,2 έτη.
Σχετικά με τις προϋποθέσεις υπαγωγής στο νέο πρόγραμμα ακόμη δεν έχει αποφασιστεί εάν θα τεθούν εισοδηματικά κριτήρια ή θα ισχύσει η χρονική προτεραιότητα στην υποβολή των αιτήσεων. Η αξιολόγηση βάσει εισοδηματικών και κοινωνικών κριτηρίων προκαλεί προβληματισμό στα στελέχη του ΥΠΕΝ, καθώς ενδέχεται στην πορεία πολλοί δικαιούχοι να διαπιστώσουν ότι τελικά δεν καταφέρνουν να συμπληρώσουν το υπόλοιπο ποσό με ίδια κεφάλαια, όπως συνέβη και με το «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Συσκευή». Αλλά και η… πρόκριση βάσει της χρονικής προτεραιότητας υποβολής των αιτήσεων έχει κακά προηγούμενα, όπως έδειξε η εμπειρία από προηγούμενα «Εξοικονομώ», οπότε είχε βγει εκτός λειτουργίας η ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Αυτοπαραγωγή
Εκτός από το πρόγραμμα επιδότησης φωτοβολταϊκών στις στέγες, θα ακολουθήσουν άλλα δύο προγράμματα. Το πρώτο, προϋπολογισμού 160 εκατ. ευρώ, θα αφορά την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών για αυτοπαραγωγή ενέργειας σε επιχειρήσεις και φορέας υλοποίησης θα είναι το ΤΑΙΠΕΔ. Επίσης, προετοιμάζεται άλλο ένα, με προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ, το οποίο θα αφορά τη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων από τους δήμους της χώρας, προκειμένου αφενός να περιορίσουν το ενεργειακό τους κόστος και αφετέρου να στηρίξουν τους ευάλωτους καταναλωτές στην περιοχή τους.
Η μαζική, ταχεία ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) βρίσκεται στον πυρήνα της νέας πολιτικής της ΕΕ, όπως αποτυπώνεται στο σχέδιο «RePower EU». Είναι αξιοσημείωτο ότι στον νέο προσωρινό Κανονισμό της ΕΕ, που δημοσιεύθηκε την περασμένη Τετάρτη, προβλέπονται μέτρα για την επίσπευση της ανάπτυξης έργων ΑΠΕ. Ετσι, φωτοβολταϊκά στη στέγη θα πρέπει πλέον να αδειοδοτούνται εντός ενός μήνα, ενώ για τα μικρά ηλιακά συστήματα αυτοκατανάλωσης ενέργειας έως 50 kW (κιλοβάτ) εισάγεται η έννοια της «θετικής διοικητικής σιωπής». Δηλαδή, εάν οι αρμόδιες αρχές δεν ανταποκριθούν εντός ενός μήνα από την υποβολή της αίτησης, η άδεια θα θεωρείται ότι έχει χορηγηθεί.
Το «RePower EU»
Σύμφωνα με το «RePower EU», θα είναι υποχρεωτική από το 2026 η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε όλα τα καινούργια δημόσια και εμπορικά κτίρια με εμβαδόν ορόφου άνω των 250 τ.μ., από το 2027 στα υφιστάμενα (δημόσια και εμπορικά) και από το 2029 στις νέες κατοικίες. Επιπλέον, με βάση τον εθνικό κλιματικό νόμο, από τον Ιανουάριο όλα τα νέα ειδικά κτίρια (πρόκειται για όσα η κύρια χρήση τους σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% της επιφάνειας δόμησης δεν είναι η κατοικία), εξαιρουμένων των τουριστικών καταλυμάτων και των ναών, με κάλυψη μεγαλύτερη των 500 τ.μ., υποχρεούνται να τοποθετούν φωτοβολταϊκά ή ηλιακά συστήματα θέρμανσης σε ποσοστό που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της κάλυψης.
Ενεργειακή αυτονομία των αγροτικών εγκαταστάσεων
Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης επιχειρεί να δώσει προτεραιότητα στην ενεργειακή αυτονομία των αγροτικών εγκαταστάσεων μέσω προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ – Β’ Πυλώνας της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής). Παράλληλα, ο υπουργός Γιώργος Γεωργαντάς βρίσκεται σε συνεννόηση με τον υπουργό Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, με τον οποίο θα συναντηθεί εντός της εβδομάδας, για ένα νέο πρόγραμμα επιδότησης φωτοβολταϊκών συστημάτων αποκλειστικά για αγρότες. Ειδικότερα, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται οικονομική ενίσχυση για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών για αγροτικές εκμεταλλεύσεις μέσω των υποέργων:
«Καινοτομία και Πράσινη Μετάβαση στη Μεταποίηση Αγροτικών Προϊόντων».
«Εκσυγχρονισμός του Πρωτογενούς Τομέα».
«Πράσινος Αγροτουρισμός».
Ωστόσο, ο εξοπλισμός για την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ δεν ενισχύεται ως μεμονωμένη δράση, αλλά ως τμήμα της συνολικής παραγωγικής επένδυσης και δεν πρέπει να υπερβαίνει το 30% του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου. Επίσης, οι επενδύσεις σε ΑΠΕ, περιλαμβανομένης της ηλιακής ενέργειας, θα πρέπει να στηρίζονται σε σχετική μελέτη ενεργειακών απαιτήσεων, στην οποία θα γίνεται ανάλυση του ποσοστού κάλυψης των αναγκών λειτουργίας της επιχείρησης.
Παράλληλα, μέσω του ΠΑΑ, υπό τις ίδιες προϋποθέσεις, χορηγούνται ανάλογες ενισχύσεις για υλοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα της εκμετάλλευσης (Δράση 4.1.1), στην εξοικονόμηση ύδατος (Δράση 4.1.2) και επενδύσεις στη μεταποίηση και εμπορία γεωργικών προϊόντων (Υπομέτρο 4.2).
