Φτωχότερο είναι από προχθές Σάββατο 10 Ιουνίου, το πολιτισμικό – και όχι μόνο – γίγνεσθαι της χώρας, λόγω του θανάτου του σπουδαίου Κρητικού μουσικοσυνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου, ο οποίος απεβίωσε – έχοντας δώσει τις προηγούμενες εβδομάδες μεγάλη “μάχη” με τον καρκίνο – σε ηλικία 84 ετών.
Ο εκλιπών, ο οποίος είχε εισαχθεί στις αρχές Μαΐου στη ΜΕΘ του Νοσοκομείου “Αλεξάνδρα”, άφησε την τελευταία του πνοή, βυθίζοντας στο πένθος την οικογένειά του, την Κρήτη, αλλά και ολόκληρη τη χώρα.
«Με θλίψη ανακοινώνουμε ότι απεβίωσε, μετά από σκληρή μάχη με τον καρκίνο, ο μεγάλος εθνικός μας συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος. Η μουσική ψυχή της Ελλάδας σίγησε. Όμως, θα μένει ζωντανή στη μνήμη μας, μέσα από τα τραγούδια του, που τραγουδήθηκαν και θα τραγουδιούνται από γενιές και γενιές Ελλήνων και Ελληνίδων», αναφέρεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε η οικογένεια του εκλιπόντος.
Την Πέμπτη το απόγευμα η κηδεία του
Στις 5 το απόγευμα της Πέμπτης 15 Ιουνίου, στη Μητρόπολη Αθηνών θα πραγματοποιηθεί η εξόδιος ακολουθία για τον μουσικοσυνθέτη, Γιάννη Μαρκόπουλο.
Λίγα λόγια για τον Γιάννη Μαρκόπουλο
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος γεννήθηκε το 1939 στο Ηράκλειο, ωστόσο καταγόταν από το Λασίθι και συγκεκριμένα από την Ιεράπετρα, όπου βρίσκεται το πατρικό του σπίτι. Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Μαρκόπουλος, δικηγόρος και μετέπειτα νομάρχης, ενώ μητέρα του ήταν η Ειρήνη Αεράκη, σητειακής καταγωγής. Αμφότεροι οι γονείς του ήταν γόνοι παλαιών οικογενειών του νησιού.
Πήρε τα πρώτα του μουσικά μαθήματα στη θεωρία και το βιολί στο τοπικό Ωδείο, ενώ άρχισε να παίζει κλαρίνο στην μπάντα του Δήμου. Σε ηλικία μόλις 12 ετών έμελλε να συνθέσει μελωδίες που θα γίνονταν αργότερα άσματα με πανελλήνια απήχηση (“Μαλαματένια λόγια”, “Γκρεμισμένα σπίτια” κ.ά.).
Όπως είναι λογικό, τα πρώτα του ακούσματα προήλθαν από την κρητική μουσική με τους γρήγορους χορούς και τα επαναλαμβανόμενα μικρά μοτίβα, καθώς κι από την κλασική μουσική, αλλά και τη μουσική της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου και ιδιαίτερα της κοντινής Αιγύπτου.
Το 1956 εισέρχεται στο Ωδείο Αθηνών για θεωρητικά στην τάξη του συνθέτη Γεωργίου Σκλάβου και βιολί στην τάξη του Joseph Bustidui. Την ίδια εποχή εισάγεται στο Πάντειο Πανεπιστήμιο για κοινωνικές και φιλοσοφικές σπουδές και παράλληλα ξεκινά να συνθέτει για το Εθνικό Θέατρο και τον κινηματογράφο. Σε ηλικία 24 χρονών βραβεύεται (από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης) για τη μουσική του στην ταινία “Μικρές Αφροδίτες” του Νίκου Κούνδουρου. Τον ίδιο χρόνο ανεβαίνουν τα μουσικά του έργα “Θησέας” (χορόδραμα) και “Χιροσίμα” (σουίτα μπαλέτου) από νέα χορευτικά σύνολα. Η επιτυχία που γνωρίζουν από νωρίς η μουσική και τα τραγούδια του οφείλεται στο φυσικό του χάρισμα να συνθέτει πρωτότυπες μελωδίες υψηλής ποιότητας και πρωτόγνωρα ρυθμικά σχήματα.
Το 1959 συνθέτει τα “Τρία σκίτσα για χορό” που ηχογραφούνται και μεταδίδονται από την τότε Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΙΡ.
Με την επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών, ο Μαρκόπουλος αφήνει τη χώρα για το Λονδίνο, όπου εμπλουτίζει τις μουσικές του γνώσεις με τη συνθέτρια Elisabeth Lutyens, ενώ η φιλία του με τον συνθέτη Γιάννη Χρήστου και η γνωριμία του με τον Ιάννη Ξενάκη θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη βαθύτερη γνωριμία του με τις πλέον πρωτοποριακές μουσικές μορφές. Στο Λονδίνο συνθέτει την κοσμική καντάτα “Ήλιος ο πρώτος” σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, τη μουσική για τη “Λυσιστράτη” του Αριστοφάνη (για το Θέατρο “Τέχνης”), ολοκληρώνει το “Χρονικό” και τη μουσική τελετή “Ιδού ο Νυμφίος”, έργο ανέκδοτο με εξαίρεση ενός τμήματος, με τίτλο “Ζάβαρα-κάτρα- νέμια” (ιδιαίτερη σύνθεση διονυσιακού χαρακτήρα), που αποτελεί ένα από τα διάσημα κομμάτια του.
Συνθέτει τα έργα: “Χρησμοί για συμφωνική ορχήστρα” και “Πυρρίχιοι χοροί Α, Β, Γ” (από τους 24 χορούς που ολοκλήρωσε το 2000), που παίζονται το 1968 από την ορχήστρα Concertante του Λονδίνου στο Queen Elizabeth Hall.
Το 1969 επιστρέφει στην Αθήνα, με στόχο να συνεισφέρει με την Τέχνη του στην αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος: Ξεκινά μουσικές παραστάσεις, συνεργαζόμενος με ποιητές και σκηνοθέτες, παρουσιάζοντας τα έργα του στο στούντιο “Λήδρα” με νέους τραγουδιστές και μουσικούς, στους οποίους δίδαξε τον τρόπο της ερμηνείας της μουσικής και των τραγουδιών του στην αισθητική κατεύθυνση που επιζητούσε. Διανοούμενοι και φοιτητές γεμίζουν καθημερινά τον χώρο της δραστηριότητάς του, παρά τα εμπόδια και τις επεμβάσεις της στρατιωτικής εξουσίας. Τα τραγούδια του τραγουδιούνται από τους περισσότερους Έλληνες και συμβάλλουν στο αίτημα για Δημοκρατία.
Μουσικά έργα-και κύκλοι τραγουδιών αυτής της περιόδου είναι τα “Ήλιος ο πρώτος”, “Χρονικό Ιθαγένεια”, “Θητεία”, “Ο Στράτης ο θαλασσινός ανάμεσα στους “Αγάπανθους”, “Ανεξάρτητα”, “Μετανάστες” και “Θεσσαλικός κύκλος”. Σημαντικό ρόλο παίζουν και τα Ριζίτικα σε διασκευή, ενορχήστρωση και αισθητική αναμόρφωση από τον Γιάννη Μαρκόπουλο, έργο με παραδοσιακά τραγούδια της Κρήτης συν δύο νέες οργανικές συνθέσεις του (βραβείο της Γαλλικής Ακαδημίας Σαρλ Κρος). Για το λιμπρέτο, ο συνθέτης επέλεξε 9 τραγούδια, έτσι ώστε να αποτελέσουν ενιαία μορφή διήγησης. Ιδιαίτερα το “Πότε θα κάνει ξαστεριά”, βάσει του σχεδίου του, ένωσε τις φωνές διαμαρτυρίας των φοιτητών.
Η δημοτικότητα την οποία απολαμβάνει η μουσική του και στο εξωτερικό εκφράζεται με πολλά καλέσματα για συναυλίες. Έτσι, ο Μαρκόπουλος ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο δίνοντας συναυλίες σε ΗΠΑ, Καναδά, Σουηδία, Ολλανδία, Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Αγγλία, Ρωσία και Αυστραλία.
Στην καλλιτεχνική του παραγωγή συμπεριλαμβάνεται μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, σε έργα, μεταξύ άλλων, του Ευριπίδη, του Αριστοφάνη, του Μενάνδρου, του Σαίξπηρ, του Τσέχοφ, του Μπέκετ και σύγχρονων Ελλήνων.
Συλλυπητήρια
«Τα λόγια δεν μπορούν παρά να είναι “παραπονεμένα” για την απώλεια του συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου. Ένα πλήγμα για τον πολιτισμό μας, που χάνει έναν πιστό υπηρέτη του. Αλλά και για την κοινωνία μας και την αγαπημένη του Κρήτη, που χάνει μία ευγενική μορφή της», αναφέρει σε δήλωσή του ο πρόεδρος της Ν.Δ., Κυριάκος Μητσοτάκης, συμπληρώνοντας ότι «επί δεκαετίες, ο Γιάννης Μαρκόπουλος συνόδευσε τη νεοελληνική ζωή με τις μελωδίες του. Μελοποιώντας αξεπέραστα ποιήματα. Συνθέτοντας πρωτοποριακά έργα για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Και ενώνοντας τους συμφωνικούς με τους παραδοσιακούς ήχους, σε ένα κίνημα που ο ίδιος όρισε ως “επιστροφή στις ρίζες για τον σχεδιασμό του μέλλοντος”».
«Δεν ήταν μόνο ένας μεγάλος συνθέτης. Ήταν ένας άνθρωπος της μουσικής μπροστά από την εποχή του. Όταν η ιδιοφυΐα του συνδύαζε τη συμφωνική ορχήστρα με τη λύρα, το σαντούρι και άλλα παραδοσιακά όργανα, αυτά ήταν πρωτόγνωρα, άγνωστα τοπία για τον κόσμο της διεθνούς μουσικής σκηνής. Από το “Χρονικό” και την “Ιθαγένεια” μέχρι τη “Θητεία” και τους “Ελεύθερους Πολιορκημένους”. Από τη “Λένγκω” και τα “Παραπονεμένα λόγια” μέχρι τα “Μαλαματένια λόγια” και “Τα λόγια και τα χρόνια”. Ο Γιάννης Μαρκόπουλος ήταν βαθιά ελληνικός και απέραντα παγκόσμιος. Και ταυτόχρονα, μία προσωπικότητα διαχρονικά ταγμένη στη δημοκρατία και την πρόοδο. Σήμερα, ξεριζώθηκε ένα κομμάτι από τις ρίζες μας. Τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στους δικούς του ανθρώπους», αναφέρει σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Αλέξης Τσίπρας.
«Αποχαιρετώ με μεγάλη θλίψη τον μεγάλο συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο, που σφράγισε με τη μουσική του τη νεότερη ελληνική ιστορία. Οι ρίζες μας και οι αγώνες του λαού μας ήταν πηγή έμπνευσης του κορυφαίου δημιουργού. Ξεκίνησε από την Ιεράπετρα της Κρήτης, όπου έκανε τα πρώτα του βήματα και κατέκτησε όλη την Ελλάδα και τον κόσμο με τη συμφωνική μουσική του, αλλά και μελοποιώντας τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές. Η πίστη του στη Δημοκρατία και την Ελευθερία χαρακτήριζε το έργο του και τη δράση του. Οι Έλληνες τον αποχαιρετούν με ευγνωμοσύνη», δήλωσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης.
«Ο Γιάννης Μαρκόπουλος δε μιμήθηκε τη μουσική μας παράδοση, ούτε επέστρεψε σ’ αυτή με αναπόληση και νοσταλγία. Τη μετουσίωσε σε ζωντανή πραγματικότητα του καιρού μας. Σ’ αυτή τη γόνιμη αξιοποίηση των εξελίξιμων στοιχείων της παράδοσης βρίσκεται η πεμπτουσία της τέχνης του, το μυστικό της ιδιαιτερότητας και της πρωτοτυπίας της. Με το έργο του μας έδειξε τον τρόπο να ερμηνεύουμε δημιουργικά της κληρονομημένες πνευματικές και αγωνιστικές αξίες μας, την ανάγκη να τις απαλλάσσουμε από τα νεκρά τους στοιχεία, να τις ανακατατάσσουμε, να τις αναγεννάμε και να τις βάζουμε να μιλούν στο σήμερα και για το σήμερα.
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος υπήρξε πάντα ευαίσθητος στα προστάγματα της εποχής, θερμαινόταν από τα ζωτικά ενδιαφέροντά της και είχε την ικανότητα να αγκαλιάζει το πνεύμα και τις ανάγκες των πλατιών λαϊκών στρωμάτων. Αυτά τα στοιχεία τον έκαναν να αγαπηθεί από το φοιτητικό κυρίως κοινό στα σκληρά χρόνια της δικτατορίας. Ένα κοινό που, αγνοώντας τις απαγορεύσεις της χούντας, δημιουργούσε το αδιαχώρητο στις μπουάτ, όπου νέοι ερμηνευτές, ανάμεσά τους και ο Νίκος Ξυλούρης, παρουσίαζαν τα έργα του συνθέτη (…).
Το έργο του Μαρκόπουλου – μακριά πάντα από τις σειρήνες της ευκολίας και τους πειθαναγκασμούς της εμπορευματοποίησης – δεν αποτελεί απλά παθητικό δέκτη των μηνυμάτων του καιρού. Είναι ένας ενεργητικός πομπός που μεταβάλλεται σε κοινωνική πράξη, που επενεργεί στη ζωή με τα ιδανικά που εκφράζει και εξυπηρετεί τα αιτήματα μιας φωτεινότερης κι ομορφότερης ζωής για τους όπου γης αδικημένους. Και γι’ αυτό είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσει με αμείωτη τη δύναμή του διαχρονικά να ζεσταίνει τις ανθρώπινες καρδιές. Κάθε νέα γενιά που θα έρχεται θα το ξανα-ανακαλύπτει, γιατί θα εκφράζει και τους δικούς της πόθους, ανάγκες και οράματα», αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στη μακροσκελέστατη συλλυπητήρια ανακοίνωση που εξέδωσε το ΚΚΕ.
«Η απώλεια του μεγάλου μουσικοσυνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου συγκινεί όλους τους Έλληνες και ιδιαίτερα εμάς τους Κρητικούς, αφού κρητικές ήταν οι ρίζες του. Αξιώθηκε να μας χαρίσει ένα ανεκτίμητο πνευματικό έργο, που τον κατέταξε μεταξύ των κορυφαίων μουσικοσυνθετών μας.
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος εμπνεόταν πάντα από την Κρήτη και πολλές δημιουργίες του οφείλονται στους ακατάβλητους δεσμούς του με το νησί και τον πολιτισμό του. Διέθετε τη μοναδική ικανότητα να συνδυάζει στο σπουδαίο έργο του την πολιτιστική διαδρομή του τόπου μας στους αιώνες, με τις σύγχρονες τάσεις και την ιδιαίτερη μουσική έκφραση του λαού μας. Το θαυμαστό έργο του μεγάλου αυτού δημιουργού καταξιώθηκε στις συνειδήσεις όλων. Ο Γιάννης Μαρκόπουλος ακούμπησε την ψυχή των Ελλήνων με τα δικά του μουσικά ηχοχρώματα και στίχους, όπως το “Ζαβαρακατρανέμια”, τα “Μαλαματένια λόγια”, κ.ά.
Σήμερα (σ.σ. προχθές Σάββατο), που περνά στην αιωνιότητα, τον συντροφεύει η γενική αναγνώριση του τεράστιου “μεγέθους” του», δήλωσε με αφορμή το φευγιό του Γιάννη Μαρκόπουλου ο πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης Γιάννης Κουράκης.
«Ο Γιάννης Μαρκόπουλος υπήρξε μια κορυφαία μορφή του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Το μουσικό του έργο σφράγισε εδώ και δεκαετίες την πορεία του τόπου μας, συντρόφευσε και εγκαρδίωσε τους Έλληνες στα δύσκολα χρόνια της επτάχρονης Δικτατορίας (1967-1974). Δίπλα σε άλλους κορυφαίους συνθέτες της χώρας μας: τον Μ. Χατζιδάκι, τον Μ. Θεοδωράκη, τον Ν. Μαμαγκάκη, τον Χρ. Λεοντή (όλοι κρητικής καταγωγής), τον Στ. Ξαρχάκο, τον Δ. Μούτση, τον Γ. Σπανό, τον Δ. Σαββόπουλο, τον Θ. Μικρούτσικο, ο Γιάννης Μαρκόπουλος δημιούργησε μια απαράμιλλης σημασίας μουσική περιοχή, συνδυάζοντας μοναδικά παραδοσιακά, έντεχνα, κλασικά και σύγχρονα στοιχεία.
Το πολυσχιδές έργο του θα μείνει ως διαρκής παρακαταθήκη στις επόμενες γενεές. Ο Δήμος Ηρακλείου, κάνοντας το χρέος του απέναντι στον κορυφαίο συνθέτη, που δόξασε την ελληνική μουσική και την ταξίδεψε κι έξω από τα σύνορα της χώρας, του απένειμε στις 3 Δεκεμβρίου του 2022 τη σημαντικότερη διάκριση που δίδεται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αυτήν του Επιτίμου Δημότη της πόλης», ανέφερε ο δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός.
«Η μοίρα κι ο καιρός το ’χαν ορίσει να γίνει ένας μύθος εν ζωή. Αυτός ήταν ο Γιάννης Μαρκόπουλος. Ένας εμβληματικός συνθέτης, αληθινός κολοσσός της τέχνης. Κινηματικός και ρηξικέλευθος, απόψε περνά για πάντα στην ιστορία μαζί με “Τα λόγια και τα χρόνια”, “Χίλια μύρια κύματα”, “Παραπονεμένα λόγια”, “Ζάβαρα-κάτρα-νέμια” και πόσα ακόμη δημιουργήματά του, που έγιναν σύμβολα γενιών. “Γίγαντα”, η Κρήτη, η Ελλάδα, ο κόσμος υποκλινόμαστε στο “αντίο” σου. Καλό ταξίδι στο φως…», δήλωσε για τον θάνατο του Γιάννη Μαρκόπουλου ο δήμαρχος Μαλεβιζίου Μενέλαος Μποκέας.
«Η Ελλάδα αποχαιρετά σήμερα (σ.σ. το Σάββατο) ένα μεγάλο δημιουργό. Η Κρήτη αποχαιρετά ένα δικό της άνθρωπο, που υπηρέτησε πιστά τον πολιτισμό και την ιστορία της, αναδεικνύοντας τα ριζίτικα τραγούδια με τη φωνή του Αρχαγγέλου της Κρήτης, Νίκου Ξυλούρη.
Ως Περιφέρεια Κρήτης αποχαιρετούμε τον δικό μας Γιάννη. Ένα σπουδαίο συντοπίτη μας. Τον ευχαριστούμε και τον τιμούμε για τη μεγάλη του προσφορά στην Ελλάδα, στην Κρήτη, στις τέχνες και τον πολιτισμό.
Με τα τραγούδια του σημάδεψε μια ολόκληρη γενιά και αφήνει μοναδικό μουσικό και καλλιτεχνικό έργο ως διακριτή παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές», δήλωσε ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης.
«Ο Γιάννης Μαρκόπουλος έδωσε νέα πνοή στην Τέχνη με το έργο του, προτείνοντας εμφατικά την “Επιστροφή στις ρίζες” και στοχεύοντας με αυτό τον τρόπο στην αναζήτηση της ενότητας του ανθρώπου με το φυσικό και το κοινωνικό του περιβάλλον. Δημιούργησε ένα τεράστιο έργο, που εκτείνεται από το έντεχνο τραγούδι έως τις συνθέσεις για συμφωνική ορχήστρα και από την κινηματογραφική και θεατρική μουσική έως την όπερα και τα ορατόρια, αφήνοντας ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην ελληνική μουσική σκηνή. Τα τραγούδια του θα συνεχίζουν να συγκινούν την τωρινή και τις επόμενες γενιές Ελλήνων, καταγεγραμμένα στο συλλογικό ασυνείδητο», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Παγκρήτιος Σύλλογος Φίλων Μίκη Θεοδωράκη.
“Παλίντονος Αρμονία” και επιστροφή στις μουσικές ρίζες
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος προέβη στην ίδρυση ενός ιδιόμορφου ορχηστρικού σχήματος, όπου συνδυάζονται τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας με τα ελληνικά παραδοσιακά όργανα. Το ονόμασε “Παλίντονος Αρμονία” (επωνυμία που προέρχεται από τη φράση του Ηράκλειτου: «παλίντονος γαρ αρμονίη κόσμου, όκωσπερ λύρης και τόξου») και πρότεινε την “Επιστροφή στις ρίζες”, εννοώντας τον «σχεδιασμό του μέλλοντος με ενδοσκόπηση, μελέτη και πλησίασμα των άφθαρτων πηγών της ζωντανής παράδοσης του κόσμου σε συνδυασμό με επιλεγμένες σύγχρονες πληροφορίες τέχνης». Η πρότασή του αυτή έλαβε τις διαστάσεις ενός κινήματος τέχνης, που ξεπέρασε τα όρια της Ελλάδας.
Το 1980 ενώνεται στη ζωή με την τραγουδίστρια και συνεργάτιδά του Βασιλική Λαβίνα. Γεννήθηκε η κόρη τους Ελένη. Για μια περίοδο ο συνθέτης αποζήτησε μία πιο ιδιωτική ζωή με την οικογένειά του, ενώ στη δεκαετία του ’80, στον “κορμό” των νέων συνθέσεών του εμφανίζονται μελωδικά ξεσπάσματα στηριγμένα στην εκτεταμένη πολυτονικότητα της αρμονικής του δομής, που ενισχύονται από το πάθος μιας ανεξάντλητης ζωτικότητας. Το 1983 του ανατίθεται ο σχεδιασμός του τελετουργικού της έναρξης των Πανευρωπαϊκών Αγώνων στην Αθήνα και συνθέτει τον ύμνο “Ειρήνη”, που μεταδίδεται τηλεοπτικά σε πολλές χώρες του κόσμου.
Το 1994 εκδίδεται ένα από τα πιο σημαντικά του έργα, η “Λειτουργία του Ορφέα”. Παρουσιάζεται στο Palais des Beaux-Arts των Βρυξελλών αφιερωμένη στον επαναπροσδιορισμό του ανθρώπου με τη φύση, εγκαινιάζοντας μια νέα σχέση κοινού και συναυλιακής παράστασης. Ανάμεσα στα έργα του, εξέχουσα θέση κατέχουν ακόμη το έργο σκηνής “Ανα-γέννηση: Κρήτη ανάμεσα σε Βενετιά και Πόλη” (μουσικό ταξίδι σε 4 ενότητες) παραγγελία του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, η όπερα “Ερωτόκριτος και Αρετή”, λιμπρέτο του συνθέτη βασισμένο σε επιλογή στίχων από το ερωτικό έπος του Βιτσέντζου Κορνάρου “Eρωτόκριτος” της Κρητικής Αναγέννησης, που ηχογραφήθηκε από τα συμφωνικά σύνολα της Ραδιοφωνίας των Βρυξελλών, το “Τρίπτυχο για φλάουτο, έγχορδα και άρπα” και τα “Ευήλια τοπία” (φαντασία για σόλο φλάουτο), που ηχογραφήθηκε από τους σολίστες των Βρυξελλών και τον βιρτουόζο φλαουτίστα Marc Grauwels (έκδοση από τη Naxos), οι “16 Πυρρίχιοι συμφωνικοί χοροί 1980-2001”, “Ο Νόμος της Θαλπωρής” ορατόριο-μουσικό θέαμα για φωνές, μικτή χορωδία, ορχήστρα ξύλινων και χάλκινων πνευστών, χορό και προβολή διαφανειών, με θέμα τον άνθρωπο.
Πηγή: neakriti.gr
