Στην είσοδο του χωριού Αγία Βαρβάρα, δίπλα στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί από το Ηράκλειο στη Μεσσαρά, βρίσκεται χτισμένος πάνω στον βράχο ο ναός του Προφήτη Ηλία. Ο βράχος αυτός ήταν διπλάσιος αλλά χωρίστηκε στη μέση πριν από εκατό περίπου χρόνια. Βρίσκεται στη μέση της Κρήτης κατά μήκος και κατά πλάτος και οι ντόπιοι το λένε το «Φάλι της Κρήτης».
Η τοπική παράδοση λέει ότι κάποτε δυο παπάδες ξεκίνησαν ο ένας από την Σητεία και ο άλλος από τα Χανιά για να μοιράσουνε την Κρήτη. Αφού περπάτησαν αρκετά συναντήθηκαν στην Αγία Βαρβάρα. Κατάκοποι και ιδρωμένοι όπως ήταν από την πεζοπορία κάθισαν να ξεκουραστούν. Τότε ο ένας από τους δυο έβγαλε το καλυμμαύχι του, το πέταξε καταγής και είπε, «Έπαε είναι το Φάλι της Κρήτης, έπαε βάνω και εγώ το σύνορο». Τότε το καλυμμαύχι του παπά έγινε βράχος μεγάλος, σύνορο σταθερό που ορίζει το κέντρο της Κρήτης. Εκεί πάνω χτίστηκε και ο ναός του προφήτη Ηλία, για να μην μπορέσει κανείς να τον χαλάσει.
Το ναό τον ανοικοδόμησε το 1933 Ο Αλεξ. Σακλαμπάνης και από τότε κάθε 20 Ιουλίου γίνεται λειτουργία και πανηγύρι στην χάρη του.
Η ιστορία του Προφήτη Ηλία
Ένας από τους μεγαλύτερους προφήτες του Ισραήλ. Ο Ηλίας (Ελιγιαχού στα Εβραϊκά) καταγόταν από τη Θέσβη της περιοχής Γαλαάδ και έζησε τον 9ο π.Χ. Ήταν γιος του Σωβάκ. Όταν γεννήθηκε, ο πατέρας του είδε μία θεία οπτασία. Δύο άνδρες λευκοφορεμένοι τον ονόμαζαν Ηλία, τον σπαργάνωναν με φωτιά και του έδιναν φλόγα να φάει. Τότε, ο πατέρας του πήγε στα Ιεροσόλυμα και περιέγραψε την οπτασία στους ιερείς. Εκείνοι του είπαν ότι ο γιος του θα γίνει προφήτης και θα κρίνει το Ισραήλ με δίκοπο μαχαίρι και φωτιά.
Ο Ηλίας άσκησε το προφητικό του χάρισμα επί 25 έτη. Προικισμένος με θαυματουργή δύναμη, αγωνίστηκε με ζήλο και αυταπάρνηση για την εξύψωση της λατρείας του Θεού, καταπολέμησε με πάθος την ειδωλολατρία και προσπάθησε με τον λόγο του να εξυγιάνει τον ηθικό βίο του λαού του. Ήταν τόσο μεγάλη η πίστη του, που κατέβασε τρεις φορές φωτιά από τον ουρανό, σταμάτησε τη βροχή και ανάστησε νεκρούς. Με τη φωτιά, μάλιστα, έκαψε τους στρατιώτες που είχε στείλει ο βασιλιάς Οχοζίας για να τον συλάβουν. Επίσης, παρέστη στη Μεταμόρφωση του Χριστού μαζί με τον Μωυσή.
Στις 20 Ιουλίου που εορτάζεται η μνήμη του προφήτη, δεν εορτάζουμε την κοίμηση, -γιατί ο προφήτης δεν πέθανε ποτέ– αλλά την ανάληψή του. Συγκεκριμένα ο απόστολος Παύλος αναφέρει ότι ο Προφήτης Ηλίας δεν ανελήφθη όπως ο Κύριος, εις τον ουρανό, αλλά άφησε ο Θεός να φανεί ότι ανελήφθη και ζει κάτω εις την γη με το φθαρτό του σώμα, χιλιάδες χρόνια τώρα.
Σύμφωνα με τους λαογράφους, η λατρεία του προφήτη Ηλία στις κορυφές των βουνών θεωρείται κατάλοιπο της αρχαίας ελληνικής θρησκείας. Ο σημαντικός αυτός προφήτης της Παλαιάς Διαθήκης και άγιος του Χριστιανισμού ταυτίστηκε με τον Ήλιο, με τον οποίο έχει ηχητική ομοιότητα στο όνομα, και ο Ήλιος ταυτιζόταν εν μέρει με τον Δία, ο οποίος ως θεός των μετεωρολογικών φαινομένων, λατρευόταν σε κορυφές βουνών, γι’ αυτό οι αγρότες σχετίζουν τον Προφήτη Ηλία, με τα μετεωρολογικά φαινόμενα. Σχετική η παροιμία «Ο Αηλιάς κόβει σταφύλια και η Αγιά Μαρίνα σύκα».
