Καθώς αδειάζει η κλεψύδρα για την πραγματοποίηση του “Κισαμίτικου Καρναβαλιού 2020” (μόλις 4 μέρες απέμειναν), η εφημερίδα μας γυρνά το ρολόι του χρόνου 31 χρόνια πίσω, στο… μακρινό 1989, στην πρώτη διοργάνωση που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του τότε Συλλόγου Νέων.
Από την πρώτη κιόλας διοργάνωση ο κόσμος της περιοχής στήριξε την προσπάθεια, βάζοντας τα θεμέλια για τις εννέα διοργανώσεις που θα ακολουθούσαν μέχρι το 1998 οπότε και, παρ’ ότι την προηγούμενη χρονιά η αποκριάτικη παρέλαση ήταν από τις λιγοστές αλλά και τις πιο επιτυχημένες διοργανώσεις στην Κρήτη, η τότε δημοτική αρχή σταμάτησε τη χρηματοδότηση προς την καρναβαλική επιτροπή και τους φορείς που συμμετείχαν κι έτσι κάπου εκεί “φρέναρε” η ανοδική πορεία της διοργάνωσης και παράλληλα χάθηκε η μεγάλη ευκαιρία να καθιερωθεί το “Κισαμίτικο Καρναβάλι” ως ένα από τα 1-2 μεγαλύτερα της Κρήτης και γιατί όχι το κορυφαίο…
Δέκα χρόνια αργότερα, επί δημαρχίας Φρόσως Σκουλάκη, ο θεσμός αναβίωσε, ωστόσο η διοργάνωση είχε χάσει ήδη πολλά… μέτρα στον ανταγωνισμό του νησιού αφού ξεπετάχτηκαν πολλές ακόμη καρναβαλικές εκδηλώσεις, με τον κόσμο να έχει πλέον πολλές επιλογές.
Καθώς λοιπόν δεν πρέπει να διαγράφουμε τη δεκαετία του ’90, οπότε και μπήκαν τα θεμέλια του “Κισαμίτικου Καρναβαλιού”, απαιτείται μια μικρή διόρθωση για ιστορικούς και μόνο λόγους: η φετινή δεν είναι η 11η αλλά η 21η διοργάνωση.
Για όλα τα παραπάνω ζητήσαμε τη γνώμη του πρώην αντιδημάρχου Μανώλη Ψωματάκη ο οποίος ήταν εκ των διοργανωτών στα πρώτα Κισαμίτικα Καρναβάλια είτε ως μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Νέων είτε ως δημοτικός σύμβουλος.
-Πως γεννήθηκε η ιδέα της διοργάνωσης του Κισαμίτικου Καρναβαλιού;
-Ο Σύλλογος Νέων πήρε το 1989 την απόφαση και την πρωτοβουλία υλοποίησης του πρώτου οργανωμένου καρναβαλιού. Την ευθύνη ανάλαβαν οι: Λένα Βερυκάκη, Ειρήνη Χριστοδουλάκη, Άννα Κοκκινάκη, Αικατερίνη Θωμαδάκη, Γιώργος Καλογεράκης, Γιάννης Φουντουλάκης, Λευτέρης Ανδρονικάκης, Ιωάννα Δαρατσιανού κ.α.
Το πρώτο καρναβάλι είχε κέφι, αρκετή συμμετοχή και η πορεία πραγματοποιήθηκε στην οδό Σκαλίδη όπου επιστρέφει φέτος.
Την επόμενη χρονιά στη διοργάνωση συνέβαλε και ο Δήμος Κισάμου πάντα με κεντρικό πυλώνα τον Σύλλογο Νέων. Η εισήγηση για την διοργάνωση από τον Δήμο ήταν δική μου και για το λόγο αυτό ανέλαβα και υπεύθυνος αν και ήμουν εκλεγμένος με την αντιπολίτευση. Δήμαρχος ήταν ο κ. Νίκος Κατζουράκης.
Από το πρώτο καρναβάλι μέχρι και το τελευταίο της δεκαετίας του ’90, η προετοιμασία γίνονταν στο υπόγειο του δημαρχείου, στο στέκι του Συλλόγου Νέων, όπου σήμερα στεγάζεται το αμφιθέατρο. Κέφι, χωρατά, έμπνευση, σάτιρα, εθελούσια προσφορά ήταν έντονα για τον 1,5 μήνα προετοιμασίας. Ήταν για όλους μας μια γιορτή που ξεκινούσε λίγο μετά τα Χριστούγεννα και τέλειωνε την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς.
-Πόσα άρματα συμμετείχαν εκείνη τη δεκαετία;
Τα άρματα ήταν πολλά κάθε χρόνο. Το 1993 ήταν 26 άρματα, από τα σχολεία της περιοχής, από τον Πλάτανο, την Ποταμίδα έως και τον Βατόλακο (!), με περισσότερους από 1.200 καρναβαλιστές. Να σημειωθεί ότι εκείνη τη χρονιά ήταν το μοναδικό καρναβάλι την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς στην Κρήτη και λόγω της επέμβασης των ΗΠΑ στο ΙΡΑΚ ο βασιλιάς καρνάβαλος είχε το αντίστοιχο αντιπολεμικό μήνυμα.
Σε όλα τα άρματα υπήρχε φαντασία, ποιότητα, σάτιρα, κέφι. Χαρακτηριστικά άρματα ήταν των σχολείων, του Γιώργου Καλογεράκη, της Ποταμίδας με την παραδοσιακή αυλή κλπ. Επίσης, κάθε χρόνο το τελευταίο άρμα στο καρναβάλι συμπεριλάμβανε τον Παναγιώτη Συντζουλάκη με τη σύζυγό του οι οποίοι κερνούσαν όλο τον κόσμο τσικουδιά. Τα έτη 1991, 1992, 1993 παρακολουθούσαν κάθε χρόνο το καρναβάλι περισσότεροι από 10.000 πολίτες από όλη τη Κρήτη. Ήταν το Καρναβάλι της Κρήτης!
Μάλιστα, το 1991έκανα πρόταση στο Δημοτικό Συμβούλιο για τη δημιουργία εταιρεία υπό τον Δήμο (δημοτική εταιρεία), η οποία θα αναλάβει το καρναβάλι και όλες τις πολιτιστικές δραστηριότητες του Δήμου. Η πρόταση μου μετά από δυο έτη προσπάθειας αποφασίστηκε από το Δ.Σ. αλλά χωρίς να υλοποιηθεί. Στη θέση του σήμερα είναι η αντίστοιχη δημοτική επιχείρηση. Η πρόταση μου είχε στόχο την καταξίωση του Κισαμίτικου Καρναβαλιού ως το μοναδικό της Κρήτης.
-Ποιοι στήριξαν την πρώτη και τις επόμενες διοργανώσεις.
Το πρώτο καρναβάλι στηρίχθηκε αποκλειστικά από τη διάθεση των συμμετεχόντων. Την επόμενη χρονιά υπήρχαν και ορισμένοι μικροί ιδιώτες χορηγοί, το 1992 και το 1993, ο Δήμος συμμετείχε με το ποσό των 2.000.000 δραχμών κάθε χρόνο για να ράψουν τις στολές τα παιδιά και για να κατασκευαστούν τα άρματα. Επίσης, κάθε χρόνο πραγματοποιούνταν, μετά την ολοκλήρωση της πορείας, γλέντι είτε στον “Στημαδώρη” είτε στη “Γαλήνη” από όπου και μαζεύονταν χρήματα για την κάλυψη των εξόδων που είχαν δημιουργηθεί.
-Ποια χρονιά σταμάτησε και γιατί;
Το έτος 1994 ανάλαβε δήμαρχος ο κ. Αντώνης Σχετάκης και -μετά από φθίνουσα πορεία- το 1997 ήταν το τελευταίο.
Το 2007, επί δημαρχίας κ. Φρόσω Σκουλάκη, ξαναζωντάνεψε και η πορεία του κρατάει μέχρι σήμερα. Έστω κι αν πλέον οι επιλογές είναι πολλές, θεωρώ ότι το “Κισαμίτικο Καρναβάλι” έχει ένα διαφορετικό χρώμα και με τις κατάλληλες κινήσεις μπορεί να αναβαθμιστεί κι άλλο.
-Ποιο ήταν το πιο επιτυχημένο εκείνης της δεκαετίας.
Προφανώς το πλέον πετυχημένο ήταν αυτό του 1993. Από τότε έχουν γίνει πολλές και φιλότιμες προσπάθειες αλλά οι επιλογές των πολιτών είναι πολλές με αποτέλεσμα το στοίχημα να γίνει το καρναβάλι της Κισάμου, καρναβάλι της Κρήτης, δεν υφίσταται πια. Όταν σου δίνεται η ευκαιρία, είτε την αξιοποιείς, είτε μένεις δεύτερος, τρίτος ή και τελευταίος.
-Συγκρίνετε τις τότε διοργανώσεις με τις νέες.
Όλες έχουν τη διάθεση και αρκετό κόσμο που συμμετέχει. Οι συνθήκες αλλάζουν και για το λόγο αυτό αλλάζουν και οι απαιτήσεις.
-Εκτός από την παρέλαση πραγματοποιούνταν κι άλλες εκδηλώσεις;
Το κυνήγι του θησαυρού ήταν πάντοτε στο πρόγραμμα των αποκριάτικων εκδηλώσεων, με κύριο διοργανωτή τον Φιλολογικό Σύλλογο Κισάμου. Ακόμα θυμάμαι παράλληλες εκδηλώσεις όπως διαγωνισμό αποκριάτικης αφίσας, θεατρικά δρώμενα, παιδικά πάρτι μασκέ κ.α.
Το σημαντικό ήταν ότι για αρκετές ημέρες η πόλη ζούσε στα ακούσματα και τα δρώμενα του καρναβαλιού ( προετοιμασία, μουσική, πορείες, γλέντια σε καταστήματα και σπίτια).
*Η παραπάνω συνέντευξη είχε δημοσιευθεί στην εφημερίδα ΝΕΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ το 2017.
