Το ολοκαύτωμα της Καντάνου, όπως και η σφαγή στο Κοντομαρί, ήταν απάντηση των Γερμανών εισβολέων στην ηρωική αντίσταση του λαού της Κρήτης, στο έπος που γράφτηκε στην Ιστορία ως “Μάχη της Κρήτης”.
Η Κάντανος, το μικρό χωριό στο Νομό Χανίων, έμελλε να γίνει ένα από τα μνημεία της ναζιστικής θηριωδίας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Οι κάτοικοί του αν και γνώριζαν ότι θα πλήρωναν ακριβά την αντίσταση, πάλεψαν λυσσαλέα κατά των κατακτητών.
Αμύνονται μαχόμενοι στις 23 Μαΐου 1941 στα Φλώρια και στις 24 και 25 Μαΐου 1941 πιο οργανωμένα και με περισσότερες δυνάμεις στο Φαράγγι της Καντάνου, όπου μετά από σφοδρή μάχη, σκοτώνονται πολλοί Γερμανοί. Τη Δευτέρα 2 Ιουνίου αρχίζει ο ανελέητος βομβαρδισμός του χωριού, ενώ στη συνέχεια τα τμήματα που μπήκαν στο χωριό, έκαψαν και ισοπέδωσαν όλα τα σπίτια.
Στις 23 Μαΐου ένα μηχανοκίνητο απόσπασμα προσπάθησε να την καταλάβει αλλά οι ντόπιοι κατόρθωσαν να τους απωθήσουν. Την επόμενη ημέρα οι Γερμανοί επανήλθαν με ενισχύσεις καταλαμβάνοντας τελικά το χωριό στις 25 του μήνα με πολλούς Κρητικούς μαχητές να φεύγουν στα βουνά.
Στις 3 Ιουνίου δύναμη του 3ου τάγματος αλεξιπτωτιστών υπό τον υπολοχαγό Χορστ Τρέμπες, έφτασε στο χωριό με σκοπό να προβεί σε αντίποινα για τις Γερμανικές απώλειες.
Οι γερμανοί αλεξιπτωτιστές εκτελούσαν διαταγές του αρχηγού τους, στρατηγού Κουρτ Στούντεντ και την προηγουμένη ημέρα είχαν ξεκινήσει τα αντίποινα στη Κρήτη, εκτελώντας αμάχους στο χωριό Κοντομαρί Χανίων.
Όσοι κάτοικοι είχαν απομείνει, 180 στον αριθμό, δολοφονήθηκαν. Οι Γερμανοί πυρπόλησαν το χωριό, καταστρέφοντάς το ολοσχερώς και απαγόρευσαν με ποινή θανάτου οποιαδήποτε ανοικοδόμησή του.
Μετά τη συνθηκολόγηση της Γερμανίας, ο Κουρτ Στούντεντ δικάστηκε στη Βρετανία για τα εγκλήματα πολέμου στη Κρήτη σε φυλάκιση 5 ετών με τους συμμάχους να μη δέχονται την έκδοση του στην Ελλάδα όπως είχε αιτηθεί.
Στις δύο πινακίδες – επιγραφές που τοποθέτησαν οι ναζί στις εισόδους της Καντάνου από Χανιά και από Παλαιόχωρα, η πρώτη αναφέρει «Δια την κτηνώδη δολοφονίαν Γερμανών αλεξιπτωτιστών, αλπινιστών και του μηχανικού από άνδρας, γυναίκας και παιδιά και παπάδες μαζύ και διότι ετόλμησαν να αντισταθούν κατά του μεγάλου Ράιχ κατεστράφη την 3-6-1941 κ Κάνδανος εκ θεμελίων, δια να μην επαναοικοδομηθεί πλέον ποτέ» ενώ η δεύτερη αναφέρει «ως αντίποινων των από οπλισμένων ανδρών και γυναικών εκ των όπισθεν δολοφονηθέντων Γερμανών στρατιοτόν κατεστράφη η Κάνδανος».
Το περιεχόμενο στην τρίτη μαρμάρινη πλάκα που έφεραν οι κατακτητές το 1943 προοριζόμενη προφανώς για το μνημείο που θα κατασκεύαζαν αναφέρει «Εδώ υπήρχε η κάνδανος κατεστράφη προς εξιλασμόν της δολοφονίας 25 Γερμανών στρατιωτικών»
