Συμπληρώνονται φέτος 42 χρόνια από τότε που συσπειρωμένος ο λαός δύο επαρχιών ξεσηκώθηκαν και απαίτησαν την επιστροφή του Ειρηναίου Γαλανάκη στη θέση του Μητροπολίτη Κισάμου & Σελίνου και μετά από μεγάλο αγώνα που διήρκησε οκτώ ολόκληρους μήνες κατάφεραν αυτό που έμοιαζε ακατόρθωτο.
Ετοιμάζοντας ένα αφιέρωμα σε εκείνη την ανεπανάληπτη -σε διάρκεια, σε μαζικότητα και πάθος- κινητοποίηση, προέκυψαν τα σημερινά σχόλια (το αφιέρωμα θα δημοσιευτεί σε επόμενα φύλλα μας).
Στο μικρό δώμα
Να πάρω όμως τα πράγματα από την αρχή. Όλα ξεκίνησαν στα τέλη Ιουνίου 1980 όταν η Ιερά Σύνοδος της Κρήτης, κόντρα στην λαϊκή απαίτηση του λαού των δύο Επαρχιών που με μια φωνή ζητούσε την επιστροφή του Ειρηναίου από την Γερμανία, εξέλεξε νέο Μητροπολίτη Κισάμου & Σελίνου τον Νεκτάριο Χατζημιχάλη, που έλαβε τέσσερις ψήφους, έναντι δύο του Ειρηναίου και μίας λευκής… Αυτό ήταν! Η απόφαση αυτή αποτέλεσε τη θρυαλλίδα που πυροδότησε τις εξελίξεις.
Μαθητής του Γυμνασίου εκείνη την εποχή, παρακολούθησα όλο το χρονικό εκείνου του αγώνα, μαζί όλα τα παιδιά της γενιάς μου. Ακόμη κι εμείς, που με βάση το νεαρό της ηλικίας μας θα ‘πρεπε να ασχολούμασταν με κάτι άλλο εκείνο το καλοκαίρι, δίναμε κάθε βράδυ (και όχι μόνο) το παρόν στην έδρα της Μητρόπολης. Μόνιμο στέκι μας το δώμα στο μικρό γκαράζ που φιλοξενούσε το αυτοκίνητο του Μητροπολίτη στα βορειοδυτικά του προαυλίου.
Φωνή λαού
Κατ’ αρχήν δεν θα ξεχάσω ποτέ το μεσημέρι της πρώτης μέρας όταν ανακοινώθηκε η απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Κρήτης, που εξόργισε τους Κισαμίτες. Θυμάμαι εκατοντάδες Καστελλιανούς να τρέχουν προς το Επισκοπείο και με μπροστάρη τον Μανώλη Σημαντηράκη να μπαίνουν μέσα και να ξεκινούν την κατάληψη. Μια κατάληψη που διήρκησε… μήνες. Δεν θα ξεχάσω ότι στις κινητοποιήσεις συμμετείχαν άτομα κάθε ηλικίας, αλλά ιδιαίτερα δύο από αυτές στις οποίες αποτυπώνονταν το πάθος και η αποφασιστικότητα των Κισαμιτών. Η πρώτη ήταν αυθόρμητη. Απλά κάποιος έριξε την ιδέα και τον ακολούθησαν πολλές εκατοντάδες άτομα! «Πάμε στα Χανιά να διαμαρτυρηθούμε;», ήταν η πρόταση κι αυτό ήταν. Εκατοντάδες αυτοκίνητα ξεκίνησαν μια πορεία διαμαρτυρίας μέσα σε λίγα λεπτά (δεν πρέπει να ξεχνάμε και πόσο δύσκολη και χρονοβόρα ήταν τότε η μετάβαση τόσο πολλών αυτοκινήτων από το Καστέλλι προς τα Χανιά και αντίστροφα).
Η δεύτερη κινητοποίηση έγινε αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1980, και καθώς ήταν προγραμματισμένη από καιρό (ομιλία – διαμαρτυρία στον κινηματογράφο «Απόλλων»), αυτή τη φορά συμμετείχαν χιλιάδες Κισαμίτες, Σελινιώτες και όχι μόνο.
Η Επιτροπή Αγώνα
Θυμάμαι πολλά ακόμη τα οποία θα μεταφέρω στο σχετικό αφιέρωμα στα επόμενα φύλλα, ωστόσο σήμερα θα αναφερθώ σε κάτι άλλο που με πικραίνει, όσο πιστεύω και πολλούς ακόμη συντοπίτες μου. Πριν προχωρήσω να αναφέρω ότι σχεδόν όλη η Επιτροπή Αγώνα για την επαναφορά του Μητροπολίτη Ειρηναίου πρωταγωνίστησε στην τοπική αλλά και στην κεντρική πολιτική σκηνή τα επόμενα χρόνια. Άλλος για μικρό, άλλος για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο Αντώνης Σχετάκης ήταν δήμαρχος Κισάμου εκείνη την εποχή και επανεξελέγη δύο ακόμη φορές (1986, 1994), ο Γιάννης Κουφάκης εξελέγη δήμαρχος δύο χρόνια μετά τις κινητοποιήσεις, ο Νίκος Κατζουράκης δύο φορές τη δεκαετία του ’90 και ο Μανώλης Σκουλάκης βουλευτής επί 40 συνεχόμενα χρόνια. Ο Μανώλης Σημαντηράκης διεκδίκησε δύο φορές την δημαρχεία (1982, 1986) αλλά δεν κατάφερε να εκλεγεί.
Και ο Κισαμικός
Πριν προχωρήσω να προσθέσω ότι εκείνη τη χρονιά ο Κισαμικός έκανε την πρώτη υπέρβαση της ιστορίας του φτάνοντας στην κορυφή της Α’ Κατηγορίας Χανίων, όμως λόγοι που δεν είναι της παρούσης να αναφέρω, του στέρησαν τον τίτλο και την άνοδο στη Δ’ Εθνική.
Έστω και με μικρότερη κλίμακα σε σχέση με τις κινητοποιήσεις για την επάνοδο του Ειρηναίου, η συστράτευση των Κισαμιτών και στην προσπάθεια του Κισαμικού ήταν απρόσμενα μεγάλη. Σε κάθε αγώνα έδιναν το παρών πολλές εκατοντάδες φίλοι της ομάδας. Κάθε ηλικίας. Αξέχαστη και φυσικά πρωτόγνωρη η κινητοποίηση στον τελευταίο -άτυχο- αγώνα απέναντι στον Κρητικό Αστέρα στο γήπεδο του Γαλατά, όταν από το Καστέλλι ξεκίνησαν τέσσερα (!) λεωφορεία και εκατοντάδες Ι.Χ. με φίλους του Κισαμικού.
Τόσο ωραία για να είναι αληθινή
Ήταν πρωτόγνωρη εκείνη η χρονιά για την Κίσαμο. Για πρώτη -και φοβάμαι τελευταία- φορά οι Κισαμίτες ενώθηκαν τόσο μαζικά, αυθόρμητα και αποτελεσματικά. Για δύο εντελώς διαφορετικά θέματα, τα οποία όμως αφορούσαν την περιοχή συνολικά και όχι το ατομικό συμφέρον. Εκείνη η χρονιά φάνταζε τόσο ωραία για να είναι αληθινή. Μόλις την επόμενη άρχισε η φαγωμάρα, που προήλθε (από πού αλλού;) από τα κομματικά «στρατηγεία». Ήταν η εποχή που ξεκινούσε για ολόκληρη την Ελλάδα ένας νέος διχασμός. Πιο ήπιος βέβαια από προηγούμενους (καταστρεπτικούς για τη χώρα), όμως αρκετός για να δημιουργήσει προβλήματα ακόμη και σε μικρά χωριά. Ήταν η εποχή των «πράσινων» και των «μπλε» καφενείων. Η εποχή που για να γίνεις Κοινοτάρχης ακόμη και σε μια σταλιά χωριό θα ‘πρεπε να έχεις κομματική ταυτότητα. Η εποχή που μέχρι πρότινος φίλοι αλλά και συγγενείς (ακόμη και αδέλφια) δεν αντάλλασσαν καλημέρα κ.ο.κ. Οι παλαιότεροι τα θυμούνται και ελπίζω να μην αναπολούν όλα τα τραγελαφικά εκείνης της εποχής.
Ένα ψηφοδέλτιο
Με τα χρόνια οι κομματικές αντιπαραθέσεις αμβλύνθηκαν, έστω κι αν κατά καιρούς όλο και κάποιος θα βρεθεί να ρίξει λάδι στη φωτιά, ωστόσο την σημερινή εποχή δεν συναντάμε τα μίση και τα πάθη του παρελθόντος.
Ωστόσο, καθώς πάντα πρέπει να βρίσκουμε έναν τρόπο να είμαστε διχασμένοι, άρα και χαμένοι, οι κόντρες πλέον που αποτελούν τροχοπέδη για τον τόπο μας, μεταφέρθηκαν κυρίως πέριξ του δημαρχιακού θώκου. Κι αυτές οι κόντρες κρατάνε εδώ και χρόνια. Μόνο τα πρόσωπα αλλάζουν.
Θα ‘τανε πριν από 12 και βάλε χρόνια όταν ο αείμνηστος γιατρός Σπύρος Καστανάκης, ένας αθεράπευτα ρομαντικός Κισαμίτης, είχε προτείνει να κατέβει ένα ψηφοδέλτιο στις δημοτικές εκλογές, έτσι ώστε να μην διασκορπίζονται σε 2-3 ψηφοδέλτια όσοι θέλουν και μπορούν να προσφέρουν στον τόπο. Η πρόταση του έπεσε -φυσικά- στο κενό. Για να μην πω ότι δεν ακούστηκε καν.
Αλήθεια, μήπως πρέπει κάποτε να δοκιμάσουμε (έστω και για μια τετραετία) την περίπτωση του ενός ψηφοδελτίου. Θα μου πείτε ότι πάντα είναι χρήσιμη η όποια αντιπολίτευση κ.α., όμως αυτό που διαπιστώνω είναι πως σχεδόν πάντα είναι αντιπαραγωγική. Ενώ στον αντίποδα η δημοτική αρχή σχεδόν ποτέ δεν λαμβάνει υπ’ όψη της μια πρόταση της αντιπολίτευσης ακόμη κι αν ενδέχεται να είναι σωστή. Για να την αξιολογήσει όμως θα πρέπει πρώτα να την επεξεργαστεί.
Πραγματική συνέχεια
Τα παραπάνω τα είχα συζητήσει πρόσφατα με συναδέλφους από άλλες περιοχές της χώρας, οι οποίοι μου επισήμαναν ότι τα ίδια, λίγο ή πολύ, συμβαίνει και σ’ αυτές. Ωστόσο, εμένα αυτό δεν με παρηγορεί, καθώς βλέπω τον τόπο μου, την Κίσαμο, να κάνει βήματα σημειωτόν εδώ και χρόνια κι αν δεν υπήρχαν κάποιοι φορείς και -κυρίως- η ιδιωτική πρωτοβουλία θα βρισκόμασταν ακόμα σε άλλες, παλιές εποχές.
Πόσο διαφορετική θα ήταν η Κίσαμος αν η κάθε δημοτική αρχή αποτελούσε πραγματική συνέχεια της προηγούμενης; Να κρατούσε δηλαδή τα καλά, να συνέχιζε και να εμπλούτιζε το -όποιο- έργο της; Όλες έχουν παραλάβει «καμένη γη» και όλες ασχολούνται με την προηγούμενη στηλιτεύοντας τα λάθη και τις παραλείψεις τους.
Είναι παραπάνω από βέβαιο πως αν δεν αλλάξουμε ρότα, τα βήματα σημειωτόν θα μετατραπούν με βήματα προς τα πίσω. Κι αυτό είναι πολύ εύκολο να συμβεί.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΟΥΝΤΑΚΗΣ
