«Βγείτε στα αμπέλια να αρχίστε το κλάδεμα όχι πριν το τέλος Φεβρουαρίου»… Τη συμβουλή αυτή δίνει στους αμπελουργούς της Κρήτης μέσω της “Ν.Κ.” ο παλαίμαχος επιστήμονας-γεωπόνος και πρώην ερευνητής Αμπέλου στο πρώην ΕΘΙΑΓΕ (νυν ΕΛΓΟ “Δήμητρα”) Βαγγέλης Βαρδάκης.
Στο μεταξύ, από το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου εκδόθηκαν γεωργικές συμβουλές για τις ασθένειες του ξύλου του αμπελιού και όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι αμπελουργοί, για να ξεκινήσουν σιγά-σιγά τα κλαδέματά τους!
«Αν ο αμπελουργός κλαδέψει τώρα το αμπέλι του, μπορεί να “ανοίξει” νωρίτερα κατά 15 μέρες και ο καιρός να μην έχει αποκατασταθεί και να έχουμε κάποιον παγετό που να το κάψει. Γι’ αυτό, ας καθυστερήσει ακόμα λίγο και από το τέλος του Φεβρουαρίου να αρχίσει να κλαδεύει», συνιστά στους αμπελουργούς της Κρήτης ο Βαγγέλης Βαρδάκης.
Όπως εξηγεί ο ίδιος, αυτή η συμβουλή προς τους αμπελουργούς συμπεριλαμβάνει όλες τις ποικιλίες αμπελιών. Δηλαδή τόσο τα σταφιδάμπελα και τα οινάμπελα ,όσο και τις ποικιλίες των επιτραπέζιων σταφυλιών.
Και επειδή πέρυσι η χρονιά ήταν κακή από άποψη ασθενειών για τα αμπέλια, ρωτήσαμε τον Βαγγέλη Βαρδάκη αν θα πρέπει ένας καλλιεργητής που πέρυσι αντιμετώπισε χολέρα να προχωρήσει σε ψέκασμα με χαλκούχο ή με χημικό φάρμακο πριν ή μετά από το κλάδεμα.
«Δεν πειράζει αν υπήρχε πέρυσι χολέρα. Αν έχεις χολέρα θα φανεί μόλις αρχίσει να βλασταίνει το αμπέλι. Και τότε θα του κάνεις ένα ψέκασμα με εντομοκτόνο και θα αντιμετωπίσεις τη χολέρα. Θα πρέπει όμως ο βλαστός να έχει φτάσει τους πέντε πόντους τουλάχιστον».
Οι ασθένειες του ξύλου
Από το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου εκδόθηκε σχετική ανακοίνωση. Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις που δόθηκαν στη δημοσιότητα: «Στην Κρήτη, οι ασθένειες του ξύλου εμφανίζονται σε πολλά αμπέλια. Σύμφωνα με πρόσφατο ερωτηματολόγιο, ποσοστό 40,9% των αμπελουργών τις αξιολογούν στα σοβαρά προβλήματα φυτοπροστασίας. Η συχνότητα εμφάνισής τους (ίσκα, ευτυπίωση) έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και η περυσινή άνοιξη ευνόησε δυναμικές μολύνσεις από τη φόμοψη».
Οι ζημιές
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, «πρόκειται συνήθως για ένα σύμπλοκο μυκήτων, που καταστρέφουν τα αγγεία του ξύλου προκαλώντας σταδιακά ή και απότομα καχεκτική βλάστηση, μαρασμό και τελικά ξήρανση μέρους ή ολόκληρων πρέμνων του αμπελώνα. Σταδιακά, η παραγωγή συνεχώς μειώνεται.
Συμπτώματα κατά το κλάδεμα:
* Ίσκα-ευτυπίωση: Σε τομές του κλαδέματος εμφανίζονται μη φυσιολογικοί μεταχρωματισμοί του ξύλου.
* Φόμοψη: Οι προσβεβλημένες κληματίδες έχουν γκριζόλευκη όψη με σχισίματα συνήθως προς τη βάση τους και φέρουν πολλά μικρά μαύρα στίγματα (πυκνίδια)».
Στις αρχές της άνοιξης το δεύτερο
Στην ίδια ανακοίνωση γίνεται λόγος για την ανάγκη διπλού κλαδέματος: το πρώτο μέσα στον χειμώνα και το δεύτερο αρχές της άνοιξης.
«Εφαρμογή πρώιμου κλαδέματος μέσα στον χειμώνα: οι κληματίδες αφαιρούνται μέχρι ένα μήκος τους (όχι το τελικό), ενώ ταυτόχρονα λύνονται και απομακρύνονται από τα σύρματα. Αυτό επιτρέπει τη γρήγορη και εύκολη διαμόρφωση των πρέμνων με το δεύτερο και τελικό κλάδεμα που ακολουθεί προς τα τέλη του χειμώνα-αρχές της άνοιξης. Εφαρμόζεται σε ποικιλίες που δέχονται βραχύ κλάδεμα και συνιστάται σε αμπελουργούς με μεγάλη έκταση εκμετάλλευσης.
Όψιμο κλάδεμα και με ξερό καιρό (τέλος χειμώνα-αρχές άνοιξης): Το τελικό κλάδεμα (είτε μονό είτε διπλό) συνιστάται να γίνεται αργά, από τέλη του χειμώνα. Θεωρείται από τα πιο αποτελεσματικά μέτρα. Την εποχή αυτή: οι πληγές επουλώνονται συντομότερα (λόγω αύξησης της θερμοκρασίας), τα αερομεταφερόμενα μολύσματα σταδιακά μειώνονται, όπως και οι πιθανότητες μόλυνσης (λόγω μείωσης των βροχοπτώσεων και της σχετικής υγρασίας), ενώ επιπρόσθετα η δακρύρροια εμποδίζει την εγκατάσταση σπορίων των μυκήτων.
Προστασία των μεγάλων κλαδοτομών: Οι μολύνσεις ευνοούνται στις πρόσφατες και μεγάλες κλαδοτομές και είναι ιδιαίτερα σοβαρές όταν γίνονται σε τομές που βρίσκονται κοντά στον κορμό. Οι τομές πρέπει να προστατεύονται προληπτικά, το συντομότερο δυνατό.
Εγκεκριμένα σκευάσματα για ασθένειες ξύλου: “Remedier WP” με δραστική Trichoderma asperellum+gamsii, “Vintec WG” με δραστική Trichoderma atroviride strain και “Tessior SD” με δραστική boscalid + pyraclostrobin.
Τα προσβεβλημένα ή ύποπτα πρέμνα κλαδεύονται τελευταία και τα εργαλεία απολυμαίνονται τακτικά. Αποφεύγεται η μετάδοση του μολύσματος με τα εργαλεία. Η σήμανση των ύποπτων πρέμνων γίνεται με ταινίες ή σπρέι βαφής, την άνοιξη για την ευτυπίωση και το καλοκαίρι για την ίσκα.
Απομάκρυνση των υπολειμμάτων του κλαδέματος: Τα μολυσμένα και τα χοντρά υπολείμματα του κλαδέματος πρέπει να απομακρύνονται και να καταστρέφονται. Τα λεπτά στοιχεία του κλαδέματος μπορεί να θρυμματίζονται και να ενσωματώνονται στο έδαφος.
Ανασύσταση-εξυγίανση πρέμνων: Επιχειρείται για τις ασθένειες ξύλου με αφαίρεση και απομάκρυνση των προσβεβλημένων βραχιόνων μαζί με 10-20 εκ. τμήμα υγιούς ιστού, εφόσον η ασθένεια δεν έχει επεκταθεί στον κορμό, διαφορετικά γίνεται εκρίζωση και καταστροφή ολόκληρου του πρέμνου. Οι παραπάνω πρακτικές είναι πιο αποτελεσματικές όταν εφαρμόζονται απ’ όλους τους αμπελουργούς.
Διαχείριση της αυτοφυούς βλάστησης των αμπελιών: Μην καταστρέφετε την ξινήθρα, δεν είναι επιζήμιο ζιζάνιο. Προστατεύει τα εδάφη από τη διάβρωση (κυρίως τα επικλινή), συγκρατεί τα νερά της βροχής και ανταγωνίζεται τα άλλα ζιζάνια».
