Όταν ο Βιβάλντι έγραφε τις «Τέσσερις εποχές» στα 1723, φυσικά και δε θα μπορούσε να φανταστεί ότι τρεις αιώνες μετά αυτές θα είχαν συρρικνωθεί και… μεταλλαχθεί, μια που οι κλιματικές αλλαγές έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους και στη διάρκεια και τη μορφή τους και, κυρίως, στο καλοκαίρι. Στην πληθώρα των μελετών που εστιάζουν σε αυτό, έρχεται να προστεθεί μια ακόμα η οποία δημοσιεύτηκε στο “Geophysical Research Letters” και δείχνει ότι το καλοκαίρι έχει πάρει πλέον σταθερά… παράταση, με τη διάρκειά του διαρκώς να αυξάνεται.
Και αν δηλώνετε καλοκαιρινοί τύποι και τα νέα σάς φαντάζουν υπέροχα, σκεφτείτε ότι τα καλοκαίρια δεν είναι πλέον μόνο μεγαλύτερα σε διάρκεια, αλλά πολύ πιο θερμά και επικίνδυνα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, με επικεφαλής τον Jiamin Wang της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, η διάρκεια του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο αυξήθηκε από τις 78 ημέρες το 1952 στις 95 ημέρες το 2011. Στο ίδιο διάστημα, η διάρκεια του χειμώνα συρρικνώθηκε από τις 76 στις 73 ημέρες, η διάρκεια της άνοιξης περιορίστηκε από τις 124 στις 115 ημέρες, ενώ η διάρκεια του φθινοπώρου ελαττώθηκε από τις 87 στις 82 ημέρες.
Και τα κακά νέα συνεχίζονται… Η άνοιξη και το καλοκαίρι αρχίζουν όλο και νωρίτερα, ενώ το αντίθετο υπολογίστηκε για το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Σύμφωνα μάλιστα με τις εκτιμήσεις των επιστημόνων, αν η τάση της υπερθέρμανσης συνεχιστεί, ως το 2100 το καλοκαίρι θα μπορούσε να διαρκεί ούτε λίγο-ούτε πολύ για έξι ολόκληρους μήνες στο βόρειο ημισφαίριο της Γης, ήτοι για 166 ημέρες. Αυτή η διαπίστωση δεν παραπέμπει μόνο στο αυτονόητο, τον κίνδυνο για διαρκέστερα και ισχυρότερα κύματα καυσώνων και ταυτόχρονα δασικών πυρκαγιών, αλλά σε μια τεράστια αλυσίδα φαινομένων όπως δραματικές αλλαγές στις καλλιέργειες, στο οικοσύστημα και στις συμπεριφορές των ζώων, που απορρυθμίζονται με επακόλουθες επιπτώσεις σε όλο το φάσμα της ζωής σε αυτό τον πλανήτη. Για παράδειγμα, διαφορετικές ρότες και χρονικοί ορίζοντες μετανάστευσης των πτηνών θα σήμαιναν επιπτώσεις σε επικίνδυνα για την υγεία είδη εντόμων ή αλλαγές στη φυσιολογική γονιμοποίηση των φυτών. Ήδη πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει την τάση πρωιμότερης ανθοφορίας των φυτών, με τον κίνδυνο για την επιβίωσή τους λόγω του ψύχους ορατό, αλλά και του φυσιολογικού κύκλου της μετανάστευσης πτηνών που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, με τα στοιχεία συνεχώς να εμπλουτίζονται προς το χειρότερο.
Οι αλλαγές απειλούν, επίσης, να επηρεάσουν την τροφική αλυσίδα, καθώς πολλά ζώα που αναπαράγονται όταν η διαθεσιμότητα τροφής είναι υψηλή κινδυνεύουν να αποσυγχρονιστούν και να μείνουν χωρίς τροφή για τα μικρά τους. Επιπτώσεις θα βιώσει και ο άνθρωπος, όπως προειδοποιούν οι ερευνητές, καθώς οι συνθήκες θα ευνοούν για παράδειγμα τη διασπορά γύρης και τον πολλαπλασιασμό των κουνουπιών που μεταφέρουν ασθένειες.
Η συχνότητα της ακραιότητας
Ακόμα περισσότερες μελέτες, οι οποίες έγιναν πιο επίκαιρες με αφορμή τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τις κλιματικές αλλαγές στη Γλασκόβη της Σκοτίας, κατέδειξαν ότι οι τρομακτικοί καύσωνες και οι καταστρεπτικές πυρκαγιές του φετινού καλοκαιριού δε θα είχαν σημειωθεί αν δε βρισκόταν σε εξέλιξη η επιταχυνόμενη υπερθέρμανση του πλανήτη. Άλλωστε το φετινό θέρος κατατάχθηκε ως το πιο θερμό στην ιστορία της Ευρώπης, με τον μέσο όρο των θερμοκρασιών στη Γηραιά ήπειρο κατά τουλάχιστον 1 βαθμό Κελσίου πάνω από τα φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα, ενώ έσπασε και το ρεκόρ θερμοκρασίας όλων των εποχών στην Ευρώπη με 48,8 βαθμούς Κελσίου τον Αύγουστο στη Σικελία.
Όπως αναφέρει ο βρετανικός “Guardian”, οι επιστήμονες που ανέλυσαν τα δεδομένα από τότε που υπάρχουν μετεωρολογικά αρχεία κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στατιστικά για τα τελευταία 150 χρόνια οι πιθανότητες ενός τόσο θερμού καλοκαιριού δεν ξεπερνούσαν τη μία στα 10.000 χρόνια! Ωστόσο, αν ως σημείο αναφοράς δεν τεθεί ο ενάμιση αιώνας αλλά η δεκαετία του ’90, οπότε άρχισε η κινητοποίηση για την εκτίναξη των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την επακόλουθη άνοδο της θερμοκρασίας, οι σχετικές πιθανότητες αυξήθηκαν σε μία κάθε τρία χρόνια!
Και το «καμπανάκι» γίνεται «σειρήνα συναγερμού», καθώς οι ειδικοί ανέφεραν στη Σύνοδο του ΟΗΕ ότι, αν οι χώρες δεν επιτύχουν τον στόχο της μείωσης των εκπομπών αερίων ως το 2030 και δεν τις μηδενίσουν ως το 2050, το ρεκόρ του καλοκαιριού του 2021 θα είναι πλέον ο κανόνας και όχι η εξαίρεσή του, με ένα αντίστοιχο θέρος κάθε χρόνο ως τα τέλη του αιώνα.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν 14 κλιματικά μοντέλα για να υπολογίσουν την εκτιμώμενη συχνότητα καλοκαιριών σαν εκείνο του 2021, λαμβάνοντας υπόψη την ανθρωπογενή δράση στις κλιματικές αλλαγές σε σχέση με εκείνα τα καλοκαίρια που δε φέρουν το «αποτύπωμα» του ανθρώπου, καλύπτοντας μια περίοδο από τον Ιούλιο έως τον Αύγουστο και μια γεωγραφική ζώνη που περιλαμβάνει όλη την Ευρώπη ως το Εκατερίνεσμπουργκ της Ρωσίας.
Τα ευρήματα ήταν συγκλονιστικά… Η συχνότητα τόσο θερμών καλοκαιριών σε έναν πλανήτη χωρίς ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή ήταν μία στις 10.000, που αγγίζει τα όρια σχεδόν του απίθανου να μπορούσε να συμβεί. Παράλληλα έγινε σαφής η σχέση μεταξύ της παγκόσμιας υπερθέρμανσης και άλλων ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως οι απίστευτες θερμοκρασίες στη Σιβηρία και οι φονικές και καταστροφικές πλημμύρες του καλοκαιριού σε Γερμανία και Βέλγιο.
