Καθώς η έναρξη των εμβολιασμών σε ΗΠΑ, Ευρώπη και άλλες περιοχές της υφηλίου μοιάζει να είναι πλέον προ των πυλών, και εν αναμονή της έναρξης του προγράμματος εμβολιασμού και στη χώρα μας (το πιθανότερο μέσα στον Ιανουάριο, αρχής γενομένης φυσικά με το υγειονομικό προσωπικό), έχουν πάρει “φωτιά” οι συζητήσεις μεταξύ των πολιτών κι εδώ στην Κρήτη για τα εμβόλια. Θα είναι αποτελεσματικά τα εμβόλια που έρχονται; Θα είναι ασφαλή; Ενέχουν κινδύνους;
Πώς γίνεται να ετοιμάστηκαν εμβόλια για τον COVID-19 μέσα σε μερικούς μόλις μήνες, ενώ παραδοσιακά τα εμβόλια χρειάζονται κάποια χρόνια για να παραχθούν; Μήπως δεν πρέπει να βιαστώ να κάνω ένα εμβόλιο που φτιάχτηκε σε μερικούς μήνες; Κι αν το κάνω, τι ακριβώς θα μου προσφέρει; Προστασία στο να μην κολλήσω κορωνοϊό; Να μη νοσήσω; Να περάσω ελαφριά τη νόσο;
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που απασχολούν έντονα, για να μην πούμε βασανιστικά, πολύ κόσμο και εδώ στο νησί μας. Δεδομένου λοιπόν ότι έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση και κυκλοφορούν, η αλήθεια είναι, πολλοί μύθοι, η εφημερίδα «Νέα Κρήτη» παρουσιάζει σήμερα έναν πολύτιμο οδηγό προς ναυτιλλομένους.
-Πότε θα μπορώ να εμβολιαστώ;
Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Οι εταιρείες έχουν ήδη ξεκινήσει να παράγουν εμβόλια, θέλοντας να είναι πανέτοιμες μόλις οι αρμόδιες Αρχές σε ΗΠΑ, Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο δώσουν την έγκριση κυκλοφορίας, κάτι που αναμένεται μέσα στον Δεκέμβριο.
Βεβαίως, στην αρχή οι δόσεις εμβολίων που θα παραχθούν θα είναι περιορισμένες και θα διατεθούν για όσους διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο μόλυνσης, όπως είναι δηλαδή γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό και τα σώματα ασφαλείας. Μόλις οι εταιρείες ανεβάσουν τους ρυθμούς παραγωγής και διάθεσης, θα αρχίσουν να εμβολιάζονται περισσότεροι άνθρωποι, με προτεραιότητα σε όσους αντιμετωπίζουν χρόνιες παθήσεις και στους ηλικιωμένους.
Ο δρ. Άντονι Φάουτσι, επικεφαλής λοιμωξιολόγος στις ΗΠΑ, έχει επισημάνει ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί δε θα αρχίσουν να εμβολιάζονται πριν την άνοιξη.
-Ποιος εγκρίνει τα εμβόλια;
Για να κυκλοφορήσει ένα εμβόλιο προς χρήση στις ΗΠΑ πρέπει υποχρεωτικά να εγκριθεί από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων. Βεβαίως, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι περισσότερες εταιρείες δεν υποβάλλουν αρχικώς αίτηση για την κλασική άδεια έγκρισης, η οποία τυπικώς απαιτεί μια περίοδο περαιτέρω μελετών διάρκειας 6 ή και παραπάνω μηνών.
Αντί για την τυπική έγκριση, οι εταιρείες ζητούν τη λεγόμενη κατεπείγουσα έγκριση, επικαλούμενες έκτακτες ανάγκες δημόσιας υγείας. Για μια τέτοια έγκριση, απαιτείται μια μόνιμη παρακολούθηση των εθελοντών που δοκιμάζονται σε μια περίοδο 2 μηνών, ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή και δεν έχουν σοβαρές παρενέργειες. Από εκεί και πέρα, όλα τα τεστ και οι διαδικασίες αξιολόγησης της ασφάλειας και αποτελεσματικότητας των εμβολίων έχουν ακριβώς τα ίδια στάνταρντ και στη διαδικασία της κατεπείγουσας έγκρισης, όπως ισχύει με την τυπική έγκριση.
-Οι εταιρείες έκοψαν τεχνολογικά δρόμο, κι αν ναι με ποιο τρόπο, για να φτάσουν τόσο γρήγορα στην παραγωγή των εμβολίων για τον COVID-19;
Σύμφωνα με τους ειδικούς που ηγούνται του συστήματος δημόσιας υγείας αλλά και τους κατασκευαστές των εμβολίων, για τα εμβόλια αυτά τηρήθηκε η ίδια αυστηρή επιστημονική διαδικασία που ακολουθείται στην ανάπτυξη κάθε εμβολίου.
Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, νέες τεχνολογικές μέθοδοι, όπως η τεχνική βασισμένη στο M-RNA που χρησιμοποιήθηκε από τις εταιρείες Moderna και Pfizer αντίστοιχα, συνέβαλλαν στο να επιταχυνθούν άρδην οι ρυθμοί ανάπτυξης του εμβολίου.
Γιατί αυτό; Η μέθοδος του M-RNA δεν απαιτεί από τους ερευνητές να αναπτύξουν τον ιό που είναι υπεύθυνος για τον COVID-19. Οι ερευνητές χρειάζονται μόνο τη γενετική ακολουθία, την οποία αποκάλυψαν οι Κινέζοι επιστήμονες τον Ιανουάριο.
Η μέθοδος αυτή είναι και γρήγορη και ευέλικτη, επιτρέποντας στις εταιρείες να αναπτύξουν και να αρχίσουν τις δοκιμές εμβολίων μέσα σε λίγους μόλις μήνες.
-Φτιάχνονται όλα τα εμβόλια με τον ίδιο τρόπο;
Η απάντηση είναι όχι. Οι εταιρείες χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους και πρακτικές.
Η Moderna και η Pfizer χρησιμοποιούν την τεχνολογία M-RNA, που βασίζεται στον γενετικό κώδικα του ιού. Η Astrazeneca, που συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπως ομοίως η Johnson and Johnson, βασίζονται σε άλλη μέθοδο. Περιέχουν αδρανοποιημένους κοινούς ιούς γρίπης φορτωμένους με κομβικά γονίδια COVID-19. Όταν κάνουμε το εμβόλιο, αυτοί οι ιοί θα φτιάξουν την πρωτεΐνη ακίδα την οποία χρησιμοποιεί ο κορωνοϊός για να προσδεθεί στα υγιή ανθρώπινα κύτταρα και έτσι ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Άλλες εταιρείες πάλι, όπως η Novanax και η σύμπραξη Sanofi/GlaxosSmithKline, ενεργοποιούν αντίδραση του ανοσοποιητικού, εισάγοντας πρωτεΐνες από αυτόν καθαυτόν τον ιό.
-Αν εμβολιαστώ, αυτό σημαίνει πως δε θα μπορώ πια να μολυνθώ με τον ιό;
Όχι απαραίτητα. Δεν αποκλείεται η μόλυνση, όμως αυτό που θα επιτύχει όποιος εμβολιαστεί είναι να περιορίσει τις πιθανότητες να αρρωστήσει.
Τα ποσοστά αποτελεσματικότητας που ανακοίνωσαν οι 2 εταιρείες (95% η Pfizer και 94,5% αντίστοιχα η Moderna) σηματοδοτούν πόσο προστατεύουν τον κόσμο από το να ασθενήσει.
Οι δοκιμαστικές μελέτες που έκαναν στους εθελοντές, οι οποίοι μοιράστηκαν τυχαία να λάβουν το κανονικό εμβόλιο ή ένα εικονικό εμβόλιο, δεν επικεντρώθηκαν στο να ελέγξουν άπαντες για μόλυνση και να κρίνουν δηλαδή το τι ποσοστό απ’ όσους έλαβαν το κανονικό εμβόλιο μολύνθηκαν συγκριτικά με όσους έλαβαν εικονικό εμβόλιο.
Αυτό που έκαναν ήταν να πάρουν όσους βρέθηκαν θετικοί στον COVID και στα 2 γκρουπ και να συγκρίνουν πόσοι εκ των θετικών που εμβολιάστηκαν κανονικά νόσησαν και πόσοι εκ των θετικών του γκρουπ με το εικονικό εμβόλιο νόσησαν αντίστοιχα.
Βεβαίως, οι εταιρείες συνεχίζουν τις έρευνες, αναζητώντας στοιχεία και απαντήσεις στο ερώτημα κατά πόσον τα εμβόλια μπορούν να προστατεύσουν κάποιον όχι μόνο από το να νοσήσει, αλλά και από το να μολυνθεί με τον ιό.
-Γιατί χρειάζεται κανείς δύο δόσεις εμβολιασμού;
Όλα τα προς δοκιμή εμβόλια (πλην αυτού της Johnson and Johnson) χρειάζονται δύο δόσεις εμβολιασμού. Αυτό γίνεται επειδή οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, αν και ο οργανισμός παρουσιάζει ανοσολογική απόκριση μετά τον πρώτο εμβολιασμό, η άμυνα του οργανισμού αυξάνεται δραστικά όταν μεγαλώσει η αρχική έκθεση στον ιό.
-Θα πρέπει να συνεχίσω να φοράω μάσκα και μετά τον εμβολιασμό μου;
Οι μέχρι στιγμής επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι τα εμβόλια θα προστατεύουν απέναντι στην ασθένεια και όχι στη μόλυνση. Για τον λόγο ακριβώς αυτό είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσουμε να τηρούμε τα σημερινά μέτρα, με σημείο αναφοράς τη χρήση μάσκας. Ακόμα κι αν εμβολιαστείς, θα μπορείς να κολλήσεις με COVID και να τον μεταδόσεις σε άλλους, άσχετα από το ότι εσύ δε θα νοσήσεις.
