Δεκάδες χιλιάδες διαμερίσματα πολυκατοικιών, αλλά και γραφεία και καταστήματα, εξακολουθούν τρεις μήνες πριν από το τέλος του χρόνου, να παραμένουν εκτός συναλλαγής, εξαιτίας τεσσάρων προβλημάτων που παραμένουν άλυτα εδώ και χρόνια.
Αποτέλεσμα της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί, είναι, όπως λέει ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ, Στράτος Παραδιάς, να έχουν μπλοκάρει οι εμπράγματες συναλλαγές, οι γονικές παροχές / δωρεές και να έχουν δημιουργηθεί προβλήματα στην ολοκλήρωση του κτηματολογίου.
Το 1ο πρόβλημα αφορά την αδυναμία των ιδιοκτητών να προχωρούν σε μονομερή τροποποίηση της οριζοντίου ιδιοκτησίας όταν υπάρχει διαφορά στην επιφάνεια, υπέρ ή σε βάρος όμορης οριζοντίου ιδιοκτησίας, η οποία δεν θίγει άλλους συνιδιοκτήτες άλλων ορόφων, ούτε κοινόχρηστους χώρους της οικοδομής.
Ενδεικτικά: αγόρασε κάποιος με συμβόλαιο το 1990 ένα διαμέρισμα σε πενταώροφη πολυκατοικία με δυο διαμερίσματα ανά όροφο, εμβαδού 100 τ.μ. και σήμερα θέλει να το πουλήσει (ή να το κάνει γονική παροχή στα παιδιά του). Μαθαίνει για πρώτη φορά από τον μηχανικό που κάλεσε για να το μετρήσει προκειμένου να φτιάξει την «ταυτότητα διηρημένης ιδιοκτησίας», ότι το διαμέρισμά του δεν είναι 100 αλλά 102 τ.μ., δηλαδή δυο τετραγωνικά μέτρα μεγαλύτερο σε βάρος του διπλανού διαμερίσματος. Από αυτόν μαθαίνει και ο εμβρόντητος γείτονάς του, πως το διαμέρισμά του είναι εκ κατασκευής δυο τετραγωνικά μικρότερο από τα σχέδια και το συμβόλαιό του.
Με τη σημερινή νομοθεσία ουδείς από τους δύο μπορεί να προβεί σε αγοραπωλησία ή γονική παροχή των διαμερισμάτων τους. Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή όπως εξηγεί ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ Στράτος Παραδιάς «για να συνταχθεί έγκυρο μεταβιβαστικό συμβόλαιο, πρέπει πρώτα να υπογραφεί από όλους τους ιδιοκτήτες όλων των υπολοίπων διαμερισμάτων της πολυκατοικίας συμβολαιογραφική πράξη τροποποίησης της σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας του κτιρίου, κάτι αδύνατον στην πράξη, που θα πρέπει να μεταγραφεί στο αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο ή το Υποθηκοφυλακείο, ανάλογα στην περιοχή που βρίσκεται το ακίνητο».
Αυτό το μπλοκάρισμα των αγοραπωλησιών αλλά και των γονικών παροχών, κατά τον πρόεδρο του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών – Αττικής Λευτέρη Ποταμιάνο έχει φέρει στα όρια …νευρικής κρίσης πάνω από 50.000 ιδιοκτήτες και επαγγελματίες σε όλη τη χώρα. Και αυτός είναι ο λόγος που η ΠΟΜΙΔΑ αλλά και οι συμβολαιογράφοι ζητούν να μπορούν οι ιδιοκτήτες που επηρεάζονται από τη διαφοροποίηση αυτή να προβούν μονομερώς σε τροποποίηση της πράξης σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας, αφού οι υπόλοιποι ιδιοκτήτες ουδόλως επηρεάζονται από αυτήν.
Το 2ο πρόβλημα αφορά τις άκυρες θέσεις στάθμευσης με χιλιοστά στην πιλοτή των παλαιών πολυκατοικιών. Οπως είναι γνωστό, με απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου κρίθηκαν ως άκυρες και αντισυνταγματικές πολλές χιλιάδες θέσεις στάθμευσης που είχαν συσταθεί ως ανεξάρτητες οριζόντιες ιδιοκτησίες στον ανοιχτό χώρο πιλοτής πολυκατοικίας, με αποτέλεσμα να παραμένει «στον αέρα» και το ποσοστό εξ’ αδιαιρέτου συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου.
Το πρόβλημα έχει μικρότερη πρακτική σημασία στην περίπτωση που ο χρήστης της θέσης στάθμευσης έχει κι άλλη οριζόντια ιδιοκτησία κύριας χρήσης εντός της ίδιας πολυκατοικίας, είναι όμως πολύ οξύτερο, όταν ο χρήστης δεν έχει, και κατά συνέπεια, δεν δικαιούται να έχει ούτε δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης της θέσης στάθμευσης αυτής.
Γι’ αυτό, από την ΠΟΜΙΔΑ, υποστηρίζουν πως πρέπει να επιτραπεί στον ιδιοκτήτη χώρου κύριας χρήσης στην πολυκατοικία να προβεί σε μονομερή τροποποίηση της οριζοντίου ιδιοκτησίας του, ενσωματώνοντας τα χιλιοστά της θέσης στάθμευσης στην ιδιοκτησία του και καθιστώντας τη θέση ως παράτημα αποκλειστικής χρήσης του εκάστοτε ιδιοκτήτη της. Κι αν δεν έχει, να μπορεί να μεταβιβάσει τη θέση αυτή ως παράρτημα αποκλειστικής χρήσης σε οποιονδήποτε ιδιοκτήτη χώρου κύριας χρήσης στο ίδιο και μόνο κτίριο. 
Το 3ο πρόβλημα αφορά το «δικαίωμα υψούν» σε δεκάδες χιλιάδες πολυκατοικίες της χώρας, που κατασκευάστηκαν κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, όπου ο κατασκευαστής ή ο οικοπεδούχος συνηθέστατα διατηρούσαν ως ιδιαίτερη οριζόντια ιδιοκτησία ένα ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου προκειμένου να το αποδώσουν σε μελλοντικούς ορόφους (δικαίωμα υψούν), με δικαίωμα μονομερούς ανακατανομής των ποσοστών συγκυριότητας του δικαιώματος αυτού το οικόπεδο.
Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων αυτών, οι συντελεστές δόμησης εξαντλήθηκαν εξαρχής ή μειώθηκαν αργότερα, με συνέπεια να μην υπάρχει πλέον οποιαδήποτε δυνατότητα επέκταση της οικοδομής καθ’ ύψος.
Ωστόσο, το προαναφερόμενο – και άνευ αξίας – ποσοστό συνιδιοκτησίας, φορολογείται στον ΕΝΦΙΑ και στις λοιπές φορολογίες κεφαλαίου ως αυτοτελές περιουσιακό στοιχείο. Γι’ αυτό, οι περισσότεροι ιδιοκτήτες δεν τα έχουν δηλώσει στο Κτηματολόγιο με συνέπεια αυτά να φαίνονται σήμερα ως «αγνώστου ιδιοκτήτη». Αυτός είναι και ο λόγος που η ΠΟΜΙΔΑ ζητάει να δοθεί στους ιδιοκτήτες αυτούς η δυνατότητα μονομερούς κατάργησης του δικαιώματος «υψούν» στις υφιστάμενες πολυκατοικίες.
Το 4ο πρόβλημα αφορά την απόκλιση των διαστάσεων οριζόντιας ιδιοκτησίας έως 2% από την κάτοψη της σχετικής πράξης σύστασης. Κατά τη σύνταξη των συμβολαιογραφικών πράξεων μεταβίβασης ακινήτων, διαπιστώνονται συχνά μικρές αποκλίσεις στις διαστάσεις των οριζόντιων ιδιοκτησιών από τη μέτρηση που έχει καταγραφεί στη σύσταση οριζοντίων ιδιοκτησιών, σε σχέση με τη σημερινή μέτρηση, που οφείλεται είτε στη μεθοδολογία της μέτρησης, είτε σε μη προσμέτρηση των τοίχων.
Στις περιπτώσεις αυτές, οι εν λόγω μικρές αποκλίσεις, θέτουν κυριολεκτικά τις ιδιοκτησίες αυτές «εκτός συναλλαγής» καθώς για τη διόρθωση του εμβαδού τους στο πραγματικό, απαιτείται τροποποίηση της σύστασης με τη σύμπραξη όλων των συνιδιοκτητών, πράγμα αδύνατο στις παλαιότερες πολυκατοικίες. Αυτός είναι και ο λόγος που από την ΠΟΜΙΔΑ ζητούν η απόκλιση έως 2% να μη λαμβάνεται υπόψη και να μην απαιτείται τροποποίηση της σχετικής πράξης σύστασης.
