Καθώς διανύουμε τη Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών, ο νους και η καρδιά του πιστού στρέφεται στον Γολγοθά. Εκεί όπου ο Χριστός, Θεάνθρωπος και Λυτρωτής, βιώνει την απόλυτη αγωνία, τη σωματική εξάντληση και τη θυσία από αγάπη για τον άνθρωπο. Ωστόσο, για την ιατρική, αυτή η πορεία δεν είναι μόνο πνευματική εμπειρία, αλλά ένα παράδειγμα σωματικού μαρτυρίου, που επιστημονικά μπορεί να ερμηνευτεί με θαυμαστό σεβασμό.
Η αγωνία στη Γεσθημανή και η αιματιδρωσία
Ο Ιησούς δεν ξεκινά το μαρτύριό Του στον Σταυρό, αλλά ήδη από τη Γεσθημανή. Η σκηνή της προσευχής στον Κήπο της Γεσθημανής είναι από τις πλέον ανθρώπινες, αλλά και θεολογικά συγκλονιστικές. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς -που ήταν και ιατρός- περιγράφει με ακρίβεια: «Και γενόμενος εν αγωνία, εκτενέστερον προσηύχετο· και εγένετο ο ιδρως αυτού ωσεί θρόμβοι αίματος καταβαίνοντες επί την γην» (Λουκ. 22, 44).
Το φαινόμενο αυτό αναφέρεται στην ιατρική ως αιματιδρωσία (hematidrosis) — μια εξαιρετικά σπάνια κλινική κατάσταση, κατά την οποία το άτομο εξιδρώνει αίμα, συνήθως κάτω από συνθήκες ακραίου ψυχοσωματικού στρες. Η αιτιολογία περιλαμβάνει τη ρήξη των τριχοειδών αγγείων που περιβάλλουν τους ιδρωτοποιούς αδένες, με αποτέλεσμα το αίμα να διαρρέει στους ιδρωτοφόρους πόρους και να αναμειγνύεται με τον ιδρώτα.
Η κατάσταση αυτή έχει περιγραφεί συχνότερα σε νεαρά άτομα που βιώνουν έντονα τραυματικά ή φοβικά βιώματα. Οι καταγεγραμμένες περιπτώσεις περιλαμβάνουν ανθρώπους που βίωναν ακραίες ψυχολογικές πιέσεις, όπως φυλακισμένους λίγο πριν την εκτέλεση ή στρατιώτες πριν από τη μάχη. Παρά τη θεαματική εικόνα της αιμορραγίας, το φαινόμενο είναι αυτοπεριοριζόμενο και δεν οδηγεί σε μαζική απώλεια αίματος.
Από παθοφυσιολογικής άποψης, θεωρείται πως η έντονη διέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος προκαλεί αγγειοσυστολή, ακολουθούμενη από αιφνίδια αγγειοδιαστολή, γεγονός που προκαλεί ρήξη των μικρών αγγείων γύρω από τους ιδρωτοποιούς αδένες. Επιπλέον, σε ακραίες καταστάσεις stress έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο διαπίδησης (diapedesis), κατά το οποίο τα ερυθρά αιμοσφαίρια διαπερνούν το ενδοθήλιο των αγγείων και καταλήγουν στους ιστούς ή στους εκφορητικούς πόρους των αδένων.
Η περίπτωση του Χριστού είναι η πιο γνωστή και συμβολικά φορτισμένη αναφορά αιματιδρωσίας. Η επιστημονική ερμηνεία ενισχύει τη σωματική αλήθεια του Πάθους καθώς ο Χριστός δεν προσποιήθηκε τον πόνο· τον έζησε μέχρι τέλους, σωματικά και υπαρξιακά.
Η ιατρική ως διακονία
Για εμάς που υπηρετούμε την ιατρική, η Μεγάλη Εβδομάδα έχει και έναν δεύτερο καθρέφτη: αυτόν της αυταπάρνησης. Όπως ο Χριστός δεν απέφυγε την ανθρώπινη οδύνη, έτσι και ο γιατρός οφείλει να στέκεται δίπλα στον πάσχοντα με αίσθημα αποστολής.
Η ιατρική δεν είναι μόνο διάγνωση και θεραπεία. Είναι παρηγοριά, παρουσία, συνοδοιπορία στον πόνο. Κάθε ασθενής που αντιμετωπίζει τον φόβο του θανάτου, αναζητά -ίσως χωρίς να το λέει- μια ανάσα πίστης. Κάτι από την παρηγορητική δύναμη εκείνου που, πάνω στον Σταυρό, ψιθύρισε «διψώ» -όχι μόνο από σωματική εξάντληση, αλλά από δίψα να προσφέρει ζωή.
Όταν η επιστήμη υποκλίνεται στο μυστήριο
Καθώς πλησιάζουμε στην Ανάσταση, η εικόνα του Ιησού που ιδρώνει αίμα δεν είναι μόνο σύμβολο αγωνίας, αλλά και της άπειρης αγάπης Του. Ο Ιατρός των ψυχών και των σωμάτων δεν θεράπευσε με θαύματα την οδό του Πάθους· την περπάτησε μέχρι τέλους, για να αγκαλιάσει κάθε ανθρώπινο πόνο. Κι ίσως, σε κάποιες στιγμές, όταν όλα μοιάζουν να μην έχουν νόημα, τότε είναι που ο Ιησούς της Γεσθημανής γίνεται ο δικός της συνοδοιπόρος – ο μόνος που μπορεί να κατανοήσει πλήρως τον πόνο του άλλου, γιατί τον έζησε στην απόλυτη του μορφή.
Η ιατρική, λοιπόν, καλείται να βαδίσει με ταπεινότητα εκεί όπου ο άνθρωπος παλεύει με τα όρια του. Να σκύψει πάνω από τον ασθενή όχι μόνο με γνώση, αλλά με καρδιά. Και σε κάποιες στιγμές, που ξεπερνούν τα όρια της κλινικής λογικής, να σωπάσει και να αποδεχθεί ότι το θαύμα δεν καταργεί την επιστήμη — απλώς της υπενθυμίζει τα όριά της.
Εκεί, στη σιωπή της νύχτας της Ανάστασης, η ιατρική βρίσκει τον εαυτό της. Ανάμεσα στο φως της πίστης και στο αίμα της θυσίας, η ιατρική επιστήμη θυμάται πως δεν αρκεί να θεραπεύει. Πρέπει να συμπάσχει. Όταν ο ιδρώτας γίνεται αίμα, τότε η φροντίδα γίνεται αυταπάρνηση. Κι όταν η προσφορά φτάνει στο σημείο της θυσίας, τότε γεννιέται η αληθινή ελπίδα για ζωή.
Βιβλιογραφικές αναφορές:
*Holoubek, J. E., & Holoubek, A. B. (1996). Blood, Sweat and Fear: A Classification of Hematidrosis. Journal of Medicine, 27(3–4), 115–133.
*Zugibe, F. T. (2005). The Crucifixion of Jesus: A Forensic Inquiry. M. Evans and Company.
*Anyfantakis, D., Tsoucalas, G., Karelis, A., Papazoglou, N., Spandidos, D.A., Krasagakis, K., & Symvoulakis, E. (2024). Diapedesis leading to hematidrosis due to abrupt emotional suffering (Review). Experimental and Therapeutic Medicine, 28, 453.
Δημήτρης Ανυφαντάκης, Ιατρός, MSc,PhD, Διευθυντής Κέντρου Υγείας Κισάμου
