Η Παθολογία είναι η βασική Ιατρική Ειδικότητα και Μητέρα πολλών ειδικοτήτων όπως: Καρδιολογία, Πνευμονολογία, Γαστρεντερολογία, Ρευματολογία, Αιματολογία, Παθολογική Ογκολογία, Νεφρολογία, Ενδοκρινολογία, Νευρολογία κλπ. Είναι η ειδικότητα που βασίζεται στην κλινική εξέταση, χρησιμοποιώντας τις τέσσερις αισθήσεις: Όραση, Ακοή, Αφή και Όσφρηση. Ελέγχει κλινικά όλες τις λειτουργίες των διαφόρων Οργάνων και Συστημάτων, χωριστά αλλά και συνολικά, εξετάζοντας τον Άνθρωπο σωματικά και ψυχικά, σύμφωνα με την ολιστική Ιπποκρατική αντίληψη.
Ο Παθολόγος είναι στην πρώτη γραμμή της μάχης τόσο εκτός, όσο και εντός Νοσοκομείου. Είναι ο γιατρός της οικογένειας που παρακολουθεί τους έφηβους, τους γονείς, τους παππούδες και τις γιαγιάδες. Είναι ο γιατρός των ανηλίκων και υπερηλίκων. Είναι ο γιατρός που τον συμβουλεύονται για κάθε πρόβλημα, γενικό ή ειδικό, σωματικό ή ψυχικό. Είναι ο γιατρός που τον βρίσκουν εύκολα. Είναι εκείνος που θα συντονίσει τις άλλες ειδικότητες της Ιατρικής για τη διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση του ασθενή με πολυνοσηρότητα. Η πολυνοσηρότητα είναι συχνή στην τρίτη και τέταρτη ηλικία, στην έξω και ενδονοσοκομειακή περίθαλψη. Είναι ο γιατρός της πρόληψης.
Στην Πρωτοβάθμια περίθαλψη πρέπει ο ασθενής να έρχεται σε πρώτη επαφή με τον ειδικό Παθολόγο, όπως τα παιδιά με τον Παιδίατρο. Όμως είναι συχνό το φαινόμενο της «περιφοράς» των ασθενών από «ειδικό» σε «ειδικό» και στο τέλος, αν δεν τεθεί η διάγνωση, καταφεύγουν στον παθολόγο. Μέχρι τότε όμως, έχουν κουραστεί σωματικά και ψυχικά, αλλά και με οικονομικό κόστος για τους ίδιους ή τον ασφαλιστικό φορέα κάνοντας αρκετές και, ίσως, άσκοπες εξετάσεις. Σε ορισμένες δε περιπτώσεις η καθυστέρηση στη διάγνωση αποβαίνει σε βάρος της υγείας του ασθενή. Η εξειδίκευση του Παθολόγου, του δίνει τη δυνατότητα να διαγνώσει έγκαιρα το πρόβλημα του ασθενή, ή να προσεγγίσει τη διάγνωση ζητώντας τη συνδρομή άλλης ειδικότητας εφ’ όσον κρίνεται αναγκαίο. Όμως, ο ρόλος του παθολόγου στη Δευτεροβάθμια και στην Τριτοβάθμια περίθαλψη είναι εξίσου σημαντικός.
Γενικά Νοσοκομεία, που δεν έχουν καλά οργανωμένες παθολογικές κλινικές, μειονεκτούν και έχουν μεγαλύτερο λειτουργικό κόστος. Ο παθολόγος συμμετέχει ενεργά και συντονίζει τη νοσηλεία ασθενών με άλλα υποκείμενα νοσήματα.
Σε προηγούμενο άρθρο είχα αναφερθεί στην κατ’ οίκον νοσηλεία και είχα τονίσει την καίρια αλλά και ουσιαστική συμβολή του Παθολόγου και σ’ αυτήν. Δεν είναι τυχαίο ότι σε χώρες με τις καλύτερες υπηρεσίες υγείας, όλες οι υποειδικότητες της Παθολογίας για να αποκτηθούν, απαιτούν όλα τα χρόνια ειδικότητας της Παθολογίας και όχι μέρος αυτής όπως γίνεται στην Ελλάδα.
Σήμερα στη χώρα μας, ελάχιστοι νέοι γιατροί ενδιαφέρονται να γίνουν Παθολόγοι. Προτιμούν άλλες προσοδοφόρες ειδικότητες, χρησιμοποιώντας τη νέα τεχνολογία στον επαγγελματικό τομέα. Το στηθοσκόπιο και το πιεσόμετρο δεν δίνουν ισχυρά κίνητρα. Δεν έχουν τη δυνατότητα ή δεν χειρίζονται άλλα όργανα αφού δεν είναι επαγγελματικά κατοχυρωμένα. Περιορισμένες είναι επίσης και οι δυνατότητες διάκρισης και επιστημονικής ανέλιξης. Η κλινική ιατρική, με τη γνώση και τη διεισδυτική σκέψη που αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της διαγνωστικής τέχνης, έμεινε πίσω από την καλπάζουσα Ιατρική Τεχνολογία που άλλαξε τους κανόνες άσκησης της Ιατρικής.
Έτσι, ο γιατρός του σήμερα χρησιμοποιεί ολοένα και λιγότερο την κλινική εικόνα του αρρώστου και το ιστορικό του για τη διάγνωση και καταφεύγει όλο και περισσότερο στον εργαστηριακό έλεγχο. Ακόμη και για την επίλυση απλών προβλημάτων. Αυτό έχει σαν συνέπεια την καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων με ότι αυτό συνεπάγεται.
Για να μπορέσει η Κλινική Ιατρική να βρει τον βηματισμό της, πρέπει να γίνουν σημαντικές αλλαγές στην εκπαίδευση των φοιτητών Ιατρικής και των γιατρών. Ο στόχος πρέπει να είναι η κλινική εξέταση και αξιολόγηση να έχει πάντοτε την πρώτη θέση στη διάγνωση. Ο εργαστηριακός έλεγχος να χρησιμοποιείται επικουρικά και στοχευμένα, όπου και όταν χρειάζεται. Η αναβάθμιση της ειδικότητας της Παθολογίας ασφαλώς και θα περιλαμβάνει την σφαιρική γνώση και εξοικείωση με την τρέχουσα τεχνολογία, ώστε ο Παθολόγος να μπορεί να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών με επάρκεια. Να του δοθούν κίνητρα για την επιλογή της ειδικότητας και τη δυνατότητα μετεκπαίδευσης, με υποτροφίες, σε εγνωσμένου κύρους Παθολογικές Κλινικές στο εσωτερικό ή εξωτερικό. Επιπλέον, θα πρέπει να γίνει επαγγελματική κατοχύρωση της χρήσης απλών μηχανημάτων όπως Ηλεκτροκαρδιογράφου, σπιρομέτρου, Ηolter καταγραφής Αρτηριακής Πίεσης, Mini-Doppler για τα Περιφερικά Αγγεία.
Η πρόσφατη πανδημία του κορωνοϊού SARS-CΟV-2 στη χώρα μας, αλλά και παγκόσμια, ανέδειξε την αξία και τη σπουδαιότητα της ειδικότητας της Παθολογίας. Οι Λοιμωξιολόγοι, που είναι ειδικοί Παθολόγοι, επιπλέον εξειδικευμένοι, αντιμετωπίζουν τους βαρέως πάσχοντες στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, γνωστές ως ΜΕΘ.
Συμπληρωματικά η ειδικότητα της Παθολογίας είναι η βασική ιατρική ειδικότητα της καθημερινής ιατρικής πράξης. Οι Παθολόγοι είναι οι γιατροί της «πρώτης γραμμής» και πρώτης επιλογής. Είναι εκείνοι που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος της περίθαλψης και αποτελούν τους στυλοβάτες των Συστημάτων Υγείας στο Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα.
ΣΗΦΗΣ ΧΑΡΤΖΟΥΛΑΚΗΣ
Ειδικός Παθολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
