Στα πλαίσια των δέκα (10) χρόνων λειτουργία της , η ΕΠΟΦΕΚ διοργάνωσε έξι (6) τοπικές συναντήσεις- Ημερίδες με κατοίκους χωριών σε όλη την Επαρχία Κισάμου, από την Δευτέρα 19 έως και την Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου 2022. Τα θέματα των συναντήσεων αφορούσαν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των περιοχών τους . Η ανωτέρω δράση, με γενικό τίτλο «Γέφυρες Πολιτισμού με τα χωριά της Επαρχίας Κισάμου», κορυφώθηκε με την πραγματοποίηση Συνεδρίου στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης, την Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου 2022. Τις Ημερίδες και το Συνέδριο στην ΟΑΚ συνδιοργάνωσαν η Ιερά Μητρόπολη Κισάμου & Σελίνου, η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δήμος Κισάμου, ο Δήμος Πλατανιά και η Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Πλατανιά-ΚΕΔΗΠ, η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης και η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών-Ίδρυμα Καψωμένου.
Όλες οι Ημερίδες και το Συνέδριο στέφθηκαν με επιτυχία. Η συμμετοχή των πολιτών στις Ημερίδες και στο Συνέδριο ήταν πολύ μεγάλη , γεγονός που θεωρείται από εμάς ύψιστης σημασίας , γιατί ακριβώς αυτός ήταν ο στόχος της δράσης μας-η κινητοποίηση και συμμετοχή των κατοίκων της ενδοχώρας της Επαρχίας Κισάμου για την ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των περιοχών τους και βέβαια η προβολή και κατάδειξη των προβλημάτων και η κοινή προσπάθεια επίλυσής τους. Επίσης πολύ μεγάλη σημασία έχει, όπως τόνισε και ο Πρόεδρος της ΕΠΟΦΕΚ, κ Κουνελάκης Στέλιος, στην εναρκτήρια ομιλία του στο Συνέδριο, ότι η πλειοψηφία των εισηγητών προερχόταν από τις συναντήσεις που προηγήθηκαν του Συνεδρίου σε έξι (6) χωριά της Επαρχίας Κισάμου:
Παλαιά Ρούματα 19/9, Γραμβούσα 20/9,Επισκοπή 21/9,Τοπόλια & Έλος 22/9, Πολυρρήνια 26/9
Ο κ Κωνσταντίνος Ζορμπάς, διευθυντής της Ο.Α.Κ. έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα του Συνεδρίου απευθύνοντας τον χαιρετισμό του και αναφερόμενος στους στόχους του. Ιδιαίτερα τόνισε την σημασία του διαλόγου για το μέλλον της Κισάμου και της Κρήτης και έθεσε ορισμένα καίρια ερωτήματα, σχετικά με το είδος της ανάπτυξης που θέλουμε στην Κίσαμο, το μέλλον που φανταζόμαστε και την συμβολή μας στο καλό του τόπου. Εκ μέρους της κυβέρνησης έδωσε το παρόν ο βουλευτής Χανίων, κ. Βασίλειος Διγαλάκης, ο οποίος απεύθυνε τον χαιρετισμό του. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι η Κίσαμος είναι διαχρονική κοιτίδα πολιτισμού και τόνισε την σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής στην Κίσαμο. Τέλος αναφέρθηκε στην μεγάλη ευθύνη που έχουμε για την μεταλαμπάδευση των ηθών , των εθίμων, των παραδόσεων και της ιστορικής μνήμης στις επόμενες γενιές. Αμέσως μετά η κ Μαλανδράκη – Κρασουδάκη Σοφία, Εντεταλμένη Σύμβουλος Παιδείας, Υγείας και Πολιτισμού Αντιπεριφέρειας Χανίων ανέβηκε στο βήμα δηλώνοντας ότι η Περιφέρεια Κρήτης στηρίζει την προσπάθεια όλων των φορέων πολιτισμού. Συνεχάρει την ΕΠΟΦΕΚ για την δράση της και αναφέρθηκε στα δίκτυα-γέφυρες πολιτισμού που είναι ανάγκη να δημιουργηθούν , ώστε να συνδέσουν τους ανθρώπους, το περιβάλλον, τα προϊόντα και ό,τι άλλο περικλείεται στον όρο πολιτισμός. Πρότεινε μάλιστα αντίστοιχες δράσεις, όπως η συγκεκριμένη της ΕΠΟΦΕΚ να θεσμοθετηθούν και να γίνονται σε ετήσια βάση με κύριο στόχο οι επιδιώξεις όλων των φορέων πολιτισμού να γίνουν πράξη. Ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Παιδείας Δήμου Κισάμου, κ. Γεώργιος Χαχλάκης συνεχάρει όλους όσους συνέβαλλαν στην πραγματοποίηση των δράσεων και μετέφερε τον χαιρετισμό του κ Μυλωνάκη, Δήμαρχου Κισάμου. Μάλιστα όπως χαρακτηριστικά ανέφερε από την Κίσαμο ανατέλλει το φως του πολιτισμού με πρωτεργάτη την ΕΠΟΦΕΚ και τόνισε την σημασία της διατήρησης των μοναδικών πολιτιστικών χαρακτηριστικών της Κισάμου.
Ο κ Κουνελάκης Στέλιος πρόεδρος της ΕΠΟΦΕΚ αμέσως μετά πήρε τον λόγο και έκανε μια σύντομη ιστορική ανάδρομη του έργου της ΕΠΟΦΕΚ . Η αρχή έγινε το 1991 με πρωτοβουλία του μακαριστού Ειρηναίου, το 2012 συγκροτήθηκε το πρώτο Δ.Σ. της ΕΠΟΦΕΚ, το 2013 κατατέθηκε η πρόταση πραγματοποίησης μελέτης ανάδειξης της πολιτιστικής ταυτότητας της Κισάμου και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της, η οποία υλοποιήθηκε το 2016 με την συγχρηματοδότηση της Περιφέρειας Κρήτης και των δήμων Κισάμου και Πλατανιά. Στην συνέχεια αναφέρθηκε στο όραμα της ΕΠΟΦΕΚ , που περιλαμβάνει την Φύση και την Παράδοση της Κισάμου και το οποίο οικοδομείται με θεμέλιο λίθο την Αρμονία. Τόνισε την ανάγκη υλοποίησης της Μελέτης και της ενεργοποίησης των απλών ανθρώπων για συμμετοχή στα κοινά. Μάλιστα όπως χαρακτηριστικά ανέφερε αυτή είναι και η μεγάλη καινοτομία του Συνεδρίου-ότι η πλειοψηφία των εισηγητών προέρχεται από τις συναντήσεις που πραγματοποίησε η ΕΠΟΦΕΚ στα χωριά της Κισάμου. Από τον Δήμο Πλατανιά παρευρέθηκαν οι αντιδήμαρχοι Γεώργιος Καλαϊτζάκης και Χρήστος Αρχοντάκης.
«Ο ρόλος των Πολιτιστικών Συλλόγων στην ανάδειξη της Πολιτιστικής μας Ταυτότητας»
Η πρώτη θεματική ενότητα του Συνεδρίου ήταν ο ρόλος των Πολιτιστικών Συλλόγων στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Εισηγητές ήταν η Παναγιωτοπούλου Μέτη , Καλλιτεχνική Διευθύντρια Γιορτών Ρόκκας, η οποία μίλησε για τις Γιορτές Ρόκκας ως παράδειγμα καλών πρακτικών. Η κα Μέτη Παναγιωτοπούλου παρατήρησε ότι οι πολιτιστικοί σύλλογοι είναι οι κύριοι φορείς, που παράγουν πολιτιστικό έργο και ότι χρειάζονται υποστήριξη, όχι μόνο οικονομική αλλά και πρακτική. Επίσης απαραίτητη είναι η ενημέρωση των μελών τους, ώστε οι δράσεις τους να επικεντρωθούν στις ανάγκες τις κοινωνίας, να καταθέσουν προτάσεις για να διοργανώσουν δράσεις και να διεκδικήσουν χρηματοδοτήσεις. Το λόγο πήρε έπειτα η Μανουσάκη Μαρία, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Vlatos Jazz, και ανέπτυξε το θέμα του Vlatos Jazz ως παράδειγμα καλών πρακτικών, μιλώντας για το πώς διοργανώθηκε, πώς έφτασε να προσελκύει κόσμο ακόμα και από το εξωτερικό αλλά και πώς απέκτησε την στήριξη της τοπικής κοινωνίας. Τέλος μίλησε ο Αρχοντάκης Ιωάννης για τον Δρόμο των Μουσείων ως παράδειγμα καλών πρακτικών. Συγκεκριμένα αναφέρθηκε στην Μη Κερδοσκοπική Εταιρία Πολιτισμού «Ελαιουργείον – Εργοστάσιο Τέχνης», που δημιουργήθηκε με σκοπό να σώσει από την ερήμωση και τον αφανισμό το Παλιό Ελαιουργείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζυμπραγού, στον Νομό Χανίων της Κρήτης. Στόχος της είναι να στεγάσει στους χώρους του εκδηλώσεις πολιτισμού, μετατρέποντάς το σε έναν τόπο μνήμης και ένα πεδίο δράσεων στην ενδοχώρα του νησιού. Συντονιστής της θεματικής ενότητας ήταν ο Μπομπολάκης Μανώλης, Πρόεδρος Σωματείου Λαϊκή Βιβλιοθήκη Παλαιών Ρουμάτων.
«Η Μάχη της Κρήτης και οι Πολιτιστικές Αξίες της»
Δεύτερη θεματική ενότητα ήταν η Μάχη της Κρήτης και οι Πολιτιστικές Αξίες της. Καταρχάς σ αυτήν την ενότητα έγινε προβολή ταινίας μικρού μήκους με τίτλο: «Μαρίκα, γιατί να φοβάσαι;», σε Σκηνοθεσία του Φραντζεσκάκη Ματθαίου και παραγωγή από την Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης, η οποία συγκίνησε όλο το ακροατήριο, προσεγγίζοντας τον πόνο των απλών ανθρώπων ,που χάσανε τους δικούς τους εξαιτίας των βιαιοπραγιών των Γερμανών κατακτητών, κατά την διάρκεια του ΄Β Παγκοσμίου Πολέμου. Στην συνέχεια τον λόγο πήρε ο Σκαλιδάκης Ιωάννης, Πανεπιστημιακός, που παρουσίασε την εισήγησή του με τίτλο: «Σκέψεις για την ανάδειξη της Μάχης της Κρήτης στο σήμερα». Την τελευταία 10ετία, ο κ Σκαλιδάκης, έχει πραγματοποιήσει δεκάδες ομιλίες, έχει γράψει άρθρα και ετοιμάζει και ένα σχετικό βιβλίο με την “Μάχη της Κρήτης” . Κατέθεσε τον προβληματισμό του για την ανάγκη περαιτέρω εμβάθυνσης σε αντικείμενα, τραγούδια (ριζίτικα), τόπους (φαράγγια-μονοπάτια), αλλά και στα γεγονότα που σχετίζονται με τη Μάχη. Έπειτα μίλησε ο Μπομπολάκης Μανώλης , Πρόεδρος Σωματείου Λαϊκή Βιβλιοθήκη Παλαιών Ρουμάτων, που παρουσίασε τα συμπεράσματα της θεματικής ενότητας «Μάχη της Κρήτης» της τοπικής συνάντησης Παλαιών Ρουμάτων, στις 19/9/2022. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, μέσα από το βάρβαρο πόλεμο δημιουργήθηκε ένας ολόκληρος πολιτισμός, που ενέπνευσε συγγραφείς, ποιητές, σκηνοθέτες και τον απλό κόσμο να φτιάξει μαντινάδες και ριζίτικα. Παράλληλα ο θεμέλιος λίθος για την υπεράσπιση της πατρίδας και την θετική έκβαση του πολέμου ήταν η Ενότητα απέναντι στους κατακτητές . Συντονιστής ήταν ο Γιακουμάκης Κων/νος.
«Εκπαίδευση και Πολιτισμός»
(Ειδικό Σχολείο Κουτουφιανών – Νεολαία-Εικόνες Πολιτισμού)
Τρίτη θεματική ενότητα ήταν η Εκπαίδευση και Πολιτισμός (Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Κουτουφιανών – Νεολαία-Εικόνες Πολιτισμού). Εισηγητές αυτής της ενότητας ήταν ο Βαρουχάκης Κων/νος, Υπεραθλητής, εκπρόσωπος θεματικής ενότητας «Εκπαίδευση & Πολιτισμός (Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Κουτουφιανών)» τοπικής συνάντησης Γραμβούσας, στις 20/9/2022. Όπως τόνισε ο κ Βαρουχάκης υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ ειδικού σχολείου και κοινωνίας, φορέων και πολιτείας, όσον αφορά την ένταξη και επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων των Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.. Στην συνέχεια τον λόγο πήρε ο Κουμής Ελευθέριος, Εκπαιδευτικός, εκπρόσωπος θεματικής ενότητας «Εικόνες Πολιτισμού» τοπικής συνάντησης Γραμβούσας, στις 20/9/2022. Ο κ Κουμής αναφέρθηκε στα προγράμματα που εφαρμόσθηκαν για την σύνδεση μαθητών με τις πολιτιστικές αξίες του τόπου τους, αναφέροντας μεταξύ άλλων τις βιωματικές επισκέψεις σε μονοπάτια, μνημεία, και στην αποτύπωση των εμπειριών αυτών σε εικαστικές δημιουργίες. Σε αυτό το σημείο το λόγο πήρε ο κ. Βασίλειος Διγαλάκης, ως πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής σημειώνοντας πως η κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε θέματα που αφορούν τα Άτομα με Ειδικές Ικανότητες και συμπλήρωσε πως το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής είναι ανοικτό σε κατάθεση προτάσεων για την εφαρμογή προγραμμάτων, όπως αυτά που περιέγραψε ο κ. Κουμής. Συντονιστής ήταν ο Γεωργιλάς Γεώργιος, Εκπαιδευτικός και Διοικητικός Γραμματέας ΕΠΟΦΕΚ.
«Παραδοσιακή Μουσική και Χορός – Μουσείο Μουσικών Κρήτης»
Τέταρτη θεματική ενότητα ήταν η Παραδοσιακή Μουσική και Χορός – Μουσείο Μουσικών Κρήτης. Πρώτος εισηγητής ήταν ο Dr. Πουλάκης Νικόλαος, ο οποίος αναφέρθηκε στο Μουσείο Μουσικών Κρήτης και τον μουσικοχορευτικό πολιτισμό ως μοχλό περιφερειακής ανάπτυξης. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε πρόκειται για μία πρωτοποριακή ιδέα που μπορεί να συμβάλλει στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική εξέλιξη της περιοχής και που συνδέει ιδανικά τον πολιτισμό με την παιδεία. Στην συνέχεια προβλήθηκε σύντομο οπτικοακουστικό project για την ανάδειξη γνωστών και άγνωστων πτυχών της ζωής και της φύσης της ευρύτερης περιοχής, αφιερωμένο στην υλοποίηση του Μουσείου Μουσικών Κρήτης και ακολούθησε trailer-video για το έργο “Η θυσία του Αβραάμ” του Βιτσέντζου Κορνάρου, του οποίου την παραγωγή υλοποιεί ο καταξιωμένος ηχολήπτης και μουσικός παραγωγός, Άκης Γκολφίδης και η ομάδα του. Ο κ. Γιώργος Δημόπουλος, μέλος της ομάδας του κ Γκολφίδη έκανε στο σημείο αυτό παρέμβαση και αναφέρθηκε στην ανάγκη της άμεσης υλοποίησης του Μουσείου Μουσικών Κρήτης, ενός πραγματικού κέντρου πολιτισμού για την περιοχή της Κισάμου. Επόμενος ομιλητής ήταν ο Ρενιέρης Μάρκος , εκπρόσωπος θεματικής ενότητας «Παραδοσιακή Μουσική & Χορός» τοπικής συνάντησης Παλαιών Ρουμάτων, στις 19/9/2022. Ο κ. Ρενιέρης αναφέρθηκε στην πορεία σύνδεσης της παραδοσιακής μουσικής και των χορών με την νεολαία, παρότι ένα μεγάλο μέρος των νέων έχει πλέον διαφορετικά, σύγχρονα ακούσματα. Ο Κουμής Ελευθέριος, Εκπαιδευτικός, ως εκπρόσωπος της θεματικής ενότητας «Μουσική και Χορευτική παράδοση της Κισάμου-Μουσείο Μουσικών Κρήτης» τοπικής συνάντησης Πολυρρήνιας, στις 26/9/2022, παρουσίασε τα συμπεράσματα της εν λόγω Ημερίδας και επίσης ήταν ο συντονιστής όλης της θεματικής ενότητας. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι στην συζήτηση που έγινε τονίστηκε ο ρόλος των πολιτιστικών συλλόγων στην ανάδειξη της τοπικής μας παράδοσης. Επίσης ότι πρέπει να δοθεί βάρος στην ποιότητα και όχι την ποσότητα των παραδοσιακών εκδηλώσεων , που πραγματοποιούνται. Ακόμη αναφέρθηκε στην σημασία του σεβασμού προς την μουσική παράδοση και την ιδιαίτερη προσοχή με την οποία μπορούν να εισχωρήσουν νέα μουσικά όργανα σ αυτήν. Στην δημιουργία ενός μουσικού καφενείου στην Κίσαμο, που θα αποτελέσει τόπο συνάντησης των μουσικών της περιοχής. Όσον αφορά το Μουσείο Μουσικών Κρήτης μετέφερε τις προτάσεις των συμμετεχόντων στην Ημερίδα, δηλαδή να υπάρχουν τα βιογραφικά όλων των μουσικών, να υπάρχει εκπροσώπηση μουσικών από όλη την Κρήτη, να γίνουν σεμινάρια και δράσεις για την παραδοσιακή μουσική στην Κίσαμο και τέλος να υπάρξουν συνέργειες με άλλους συλλόγους ή φορείς , που διαθέτουν αρχειακό υλικό.
«Αρχαιολογικοί Χώροι – Παραδοσιακοί Οικισμοί»
Πέμπτη ενότητα ήταν Αρχαιολογικοί Χώροι – Παραδοσιακοί Οικισμοί. Την ενότητα άνοιξαν οι Μιλιδάκης Μιχάλης και Φαντάκης Ιωάννης , Αρχαιολόγοι, με θέμα εισήγησης “Τα μνημεία ως πλοηγοί πολιτισμού στην Επαρχίας Κισάμου”. Ο κ. Μιλιδάκης, παρουσίασε τα αρχαιολογικά μνημεία της Κισάμου δίνοντας μια σειρά πληροφοριών. Κυρίως αναφέρθηκε στο αρχαιολογικό μουσείο Κισάμου, στους αρχαιολογικούς χώρους των Φαλασάρνων, της Πολυρρήνιας και της Ρόκκας, ενώ ο κ. Γιάννης Φαντάκης παρουσίασε τα βυζαντινά μνημεία. Ι.Μ. Γωνιάς, Ροτόντα Επισκοπής, Ι.Μ. Χρυσοσκαλίτισσας, ναός Ιωάννη Προδρόμου στα Δελιανά, Αγ. Ιώαννης Γκιώνας, Αγ. Θεολόγος στο Έλος, Αγ. Βαρβάρα στα Λατζιανά κλπ. Στην συνέχεια τον λόγο πήρε η Λαϊνάκη Νεκταρία, Αρχιτέκτονας, της οποίας η εισήγηση είχε τίτλο «Χωριά και Οικισμοί της Κισάμου-Τρόποι διατήρησης- ανάδειξή τους. Ενεργοποίηση τοπικής κοινωνίας-φορέων» και εκπροσώπησε την θεματική ενότητα «Παραδοσιακοί Οικισμοί» της τοπικής συνάντησης Τοπολίων, στις 22/9/2022. Η κ Λαϊνάκη αναφέρθηκε στους παραδοσιακούς οικισμούς της Κισάμου, όπως καταγράφηκαν στα πλαίσια προγράμματος που υλοποίησε η ίδια, ενημερώνοντας πως κανένας από τους 15 οικισμούς αυτούς δεν έχει κηρυχθεί ως παραδοσιακός. Τελευταία ομιλήτρια της ενότητας ήταν η συνταξιούχος εκπαιδευτικός, κ. Ανθούλα Νταγκουνάκη, εκπρόσωπος θεματικής ενότητας «Αρχαιολογικοί χώροι» τοπικής συνάντησης Πολυρρήνιας, στις 26/9/2022, η οποία αναφέρθηκε στην ανάγκη ευαισθητοποίησης της κοινωνίας και της άσκησης πίεσης σε δήμους, περιφέρεια, αρχαιολογία για περισσότερες ανασκαφές, αλλά και για αναζήτηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων που επίσης θα συμβάλλουν σε αυτήν την κατεύθυνση. Συντονιστής ήταν ο Παρασκάκης Θεόδωρος, Εικαστικός, Μέλος ομάδας Γιορτών Ρόκκας.
«Προστασία Περιβάλλοντος (Ελαφονήσι – Μπάλος – Φαλάσαρνα)»
Έκτη ενότητα ήταν Προστασία Περιβάλλοντος (Ελαφονήσι – Μπάλος – Φαλάσαρνα). Τον λόγο πήρε αρχικά ο Dr. Ζορμπάς Κων/νος, Διευθυντής Ο.Α.Κ., με τίτλο εισήγησης: «Ανάπτυξη και/ή φυσικό περιβάλλον: Περσινά ξινά σταφύλια». Ο κ Ζορμπάς τόνισε την σημασία της διατήρησης του παλιού και του νέου και προχώρησε στην διατύπωση θεμελιωδών ερωτημάτων σχετικά με το είδος και την ποσότητα της ανάπτυξης που θέλουμε στην Κίσαμο, όπως επίσης για πόσο αναγκαία είναι η προστασία του περιβάλλοντος στην περιοχή. Ακόμη τόνισε ότι πρέπει να αλλάξει ο προσανατολισμός του τουρισμού στην Κρήτη και η κάθε τουριστική επένδυση να στηρίζεται στην συνεργασία, στην γόνιμη αντιπαράθεση ανάμεσα στην ανάπτυξη και/ή το φυσικό περιβάλλον και την σχέση του ανθρώπου με τον πολιτισμό, την φύση και την ιστορία. Τέλος πρότεινε η ΕΠΟΦΕΚ να βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση ως όργανο ισορροπημένης και υγιούς ανάπτυξης. Επόμενος ομιλητής ήταν ο Κοντάκος Δημήτριος, Δασολόγος της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Σαμαριάς & Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Κρήτης του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, με τίτλο εισήγησης: «Δίκτυο Natura 2000, σκοπός και πλαίσιο διαχείρισης». Ο κ Κοντάκος τόνισε πώς το δίκτυο “Νatura 2000” αφορά το 43% του Νομού Χανίων και ότι η Κίσαμος διαθέτει και μια τεράστια περιοχή στην θαλάσσια Natura για τα κητώδη και όχι μόνο. Οι περιοχές αυτές δεν προστατεύονται ακόμα εξ ολοκλήρου, ωστόσο έχει γίνει το πρώτο βήμα με την χωροθέτηση τους στις ζώνες Natura, αλλά για να ολοκληρωθεί η προστασία τους, απαιτείται η θεσμοθέτηση Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και Διαχειριστικών Σχεδίων. Στην συνέχεια τον λόγο πήρε ο Κρασάκης Αναστάσιος, εκπρόσωπος θεματικής ενότητας «Προστασία Περιβάλλοντος (Ελαφονήσι-Λατομεία Γύψου)» τοπικής συνάντησης Έλους, στις 22/9/2022. Aπό την μεριά του ο κ.Κρασάκης υπογράμμισε πως το Ελαφονήσι αποτελεί για την περιοχή της Κισάμου ένα «διαμάντι», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.. Δυστυχώς η περιοχή απειλείται από ιδιωτικοποίηση με πιθανά αποτελέσματα το κλείσιμο της παραλίας στο ευρύ κοινό και την υποβάθμιση της. Οι δύο δήμοι (Κισάμου και Καντάνου-Σελίνου) ευτυχώς συνεργάζονται για την απαλλοτρίωση ιδιωτικής έκτασης από την θέση “Χαλίκια” μέχρι το “Κεδρόδασος” , γεγονός πολύ ελπιδοφόρο για το μέλλον της περιοχής και σε αυτό θα πρέπει να βρουν την αμέριστη συμπαράσταση των κατοίκων και των δύο δήμων. Επίσης αναφέρθηκε στο σχέδιο για επαναλειτουργία λατομείων γύψου στο Στόμιο και τόνισε τις δυσμενείς επιπτώσεις που θα έχει αυτή στο περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής, υπενθυμίζοντας το παράδειγμα των εποχών που το εργοστάσιο γύψου λειτουργούσε. Στην συνέχεια τον λόγο πήρε ο Πατεράκης Γεώργιος, εκπρόσωπος θεματικής ενότητας «Προστασία περιβάλλοντος (Μπάλος-Φαλάσαρνα)» τοπικής συνάντησης Γραμβούσας, στις 20/9/2022. Ο κ. Πατεράκης μετέφερε τις θέσεις των κατοίκων της περιοχής για να εφαρμοστεί το αρχικό διαχειριστικό σχέδιο του Δασαρχείου για τον Μπάλο και την Γραμβούσα και να επικαιροποιηθεί σύμφωνα με την σημερινή του κατάσταση. Η λιμνοθάλασσα του Μπάλου να αντιμετωπιστεί ως ένα εύθραυστο οικοσύστημα μοναδικού φυσικού κάλλους και όχι σαν παραλία. Παράλληλα να επιταχυνθεί η διαδικασία για το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Κισάμου και να ενισχυθεί με προσωπικό ο Δήμος , ώστε να μπορεί να έχει ελεγκτικό ρόλο στις περιοχές της δικαιοδοσίας του. Τέλος μίλησε ο κ Βερναδάκης Ιωάννης, Πρόεδρος Ένωσης Ιδιοκτητών Τουριστικών Καταλυμάτων περιοχής Κισάμου, ο οποίος αναφέρθηκε στον ρόλο του επιχειρηματία στην προστασία του περιβάλλοντος, σημειώνοντας πως πολλές επιχειρήσεις πλέον έχουν ακολουθήσει πράσινες πολιτικές και έχουν τις ανάλογες πιστοποιήσεις, ώστε να προσελκύσουν ευαισθητοποιημένο κοινό. Συντονιστής της ενότητας ήταν ο κ Σκαλιδάκης Ιωάννης, Πανεπιστημιακός.
«Φιλοξενία – Θεματικός Τουρισμός»
Έβδομη ενότητα ήταν η Φιλοξενία-θεματικός Τουρισμός. Πρώτος εισηγητής ήταν ο Ζουρίδης Ιωάννης, Επιχειρηματίας, εκπρόσωπος θεματικής ενότητας
«Φιλοξενία-Θεματικός Τουρισμός» τοπικής συνάντησης Έλους, στις 22/9/2022. Ο κ Ζουρίδης ανέφερε ότι βασικός πόλος έλξης των επισκεπτών στην Κίσαμο αποτελούν το Ελαφονήσι, ο Μπάλος και τα Φαλάσαρνα και έθεσε ως απόλυτη προτεραιότητα την αξιοποίηση και ανάπτυξη αυτών των περιοχών, αλλά με όρους αειφορίας και προστασίας του περιβάλλοντος. Στην συνέχεια τον λόγο πήρε η Γουβεράκη Σοφία-Θεοδώρα , Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Επισκοπής, εκπρόσωπος θεματικής ενότητας «Θρησκευτικός τουρισμός» τοπικής συνάντησης Επισκοπής, στις 21/9/2022. Η κ Γουβεράκη μίλησε για την ανάδειξη του θρησκευτικού τουρισμού, που θα πρέπει να περιλαμβάνει την ανάδειξη των ναών και των μνημείων , οι οποίοι τώρα βρίσκονται στην αφάνεια. Επίσης τόνισε την σημασία της συνεργασίας των τοπικών Πολιτιστικών Συλλόγων προς την επίτευξη του ανωτέρω στόχου. Καθοριστική βέβαια θα είναι η παρουσία φύλακα-ξεναγού σε κάθε μνημείο, που θα διαθέτει την ανάλογη παιδεία, κατάρτιση και αγάπη για την δουλειά του. Αμέσως μετά τον λόγο πήρε η Πρασάκη Βίκυ , εκπρόσωπος θεματικής ενότητας «Μνημειακή Ελιά Βουβών» τοπικής συνάντησης Επισκοπής, στις 21/9/2022, η οποία αναφέρθηκε στην σημαντικότατη προσφορά του πρώην Δημάρχου, Πολυχρόνη Πολυχρονίδη για την ανάδειξη της εν λόγω μνημειακής ελιάς. Επίσης έθεσε τα θέματα της προστασίας και φροντίδας του δέντρου εξαιτίας της υπερεπισκεψιμότητας που υφίσταται και ακόμη της καταγραφής των μνημειακών δέντρων σ ολόκληρη την Κρήτη κι όχι μόνο, με την συνεργασία της ΕΠΟΦΕΚ, Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, Πολιτιστικών Συλλόγων και Δήμων. Τελευταίος ομιλητής και συντονιστής της ενότητας ήταν ο κ Πατερομιχελάκης Μανώλης, Αντιπρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Λουσακιών, ο οποίος ως εκπρόσωπος της θεματικής ενότητας «Ε4-Περιπατητικά Μονοπάτια» τοπικής συνάντησης Πολυρρήνιας , στις 26/9/2022, έκανε μια σύντομη ιστορική αναδρομή για το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 και έπειτα αναφέρθηκε στα προβλήματα που το αφορούν, δηλαδή την έλλειψη συντήρησης και ότι είναι δύσκολα προσβάσιμο σε πολλά σημεία. Επίσης ανέφερε ότι θα πρέπει να γίνει διασύνδεση του μονοπατιού με τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής και να χαραχτούν καινούριες διαδρομές με συγκεκριμένη θεματολογία.. Τέλος να υπάρξουν οι απαραίτητες υποδομές για την φιλοξενία των περιπατητών.
«Προϊόντα Κρητικής Γης – Κρητική Διατροφή»
Όγδοη ενότητα ήταν τα Προϊόντα Κρητικής Γης – Κρητική Διατροφή. Την ενότητα άνοιξε ο κ Στεφανάκης Αλέκος, πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ, με θέμα εισήγησης: «Ο πρωτογενής τομέας και τα προϊόντα του: Μοχλός ανάπτυξης της Κρήτης». Ο κ Στεφανάκης αναφέρθηκε στην ραγδαία αύξηση του πληθυσμού των τελευταίων χρόνων με την παράλληλη κατάχρηση των φυσικών πόρων , κυρίως από τις προηγμένες κοινωνίες, μία κατάσταση που οδηγεί με μεγάλη βεβαιότητα στην αυτοκαταστροφή μας. Το περιβάλλον θυσιάζεται στον βωμό του κέρδους, με αποτέλεσμα η κλιματική αλλαγή με τις ολέθριες συνέπειές της να είναι προ των πυλών. Στην συνέχεια αναφέρθηκε στην Κρητική διατροφή , της οποίας τα προϊόντα συμβάλλουν στην ψυχική και σωματική υγεία και αποτελούν πολιτισμό. Τέλος μίλησε για την ισόρροπη ανάπτυξη Τουρισμού, Πρωτογενούς Τομέα και Περιβάλλοντος. Επόμενος ομιλητής ήταν ο Μακρής Γεώργιος, Εxecutive Chef, με θέμα εισήγησης: «Σύνδεση πρωτογενούς με τριτογενή τομέα. Από το χωράφι στο τραπέζι». Ο κ Μακρής αναφέρθηκε στην διασύνδεση της πρωτογενούς παραγωγής με τον τουρισμό. Δυστυχώς όπως ανέφερε υπάρχει μεγάλο κενό στην ενημέρωση, εκπαίδευση και καθοδήγηση όλων των εμπλεκομένων, το οποίο πρέπει να καλυφθεί. Επίσης έθεσε ως πρώτη προτεραιότητα την εισαγωγή των τοπικών προϊόντων στα ξενοδοχεία, ώστε οι επισκέπτες μας να τα γνωρίσουν. Ακολούθησε η εισήγηση του κ Στυλιανουδάκη Παναγιώτη, Πρόεδρου Πολιτιστικού Συλλόγου Βουβών, εκπρόσωπου θεματικής ενότητας «Οινοποιεία –Ελαιουργεία-Προϊόντα Κρητικής Γης» τοπικής συνάντησης Επισκοπής, στις 21/9/2022. Ο κ Στυλιανουδάκης, όσον αφορά την ελαιουργεία αναφέρθηκε στην καταγραφή των μνημειακών ελαιοδέντρων, στην διοργάνωση Ημερίδων ενημέρωσης από τους πολιτιστικούς συλλόγους, στην σωστή ενημέρωση για την δακοκτονία, στην ανάπτυξη του επισκέψιμου ελαιουργείου, στην θεσμοθέτηση γιορτής ελαιολάδου. Όσον αφορά την οινοποιεία αναφέρθηκε στην καταγραφή και διάσωση των παλαιών ποικιλιών με την δημιουργία τράπεζας κλημάτων. Αμέσως μετά τον λόγο πήρε ο κ Κουρτάκης Ιωάννης, εκπρόσωπος θεματικής ενότητας «Επιχειρηματικότητα παραδοσιακών προϊόντων» τοπικής συνάντησης Γραμβούσας, στις 20/9/2022, ο οποίος έκανε λόγο για την στροφή των παραγωγών προς την ποιότητα, την διαφήμιση και την πιστοποίηση των προϊόντων. Επίσης αναφέρθηκε στο πρόβλημα της μη συμμετοχής των παραγωγών σε οποιαδήποτε προσπάθεια ενημέρωσης και κατάρτισής τους. Συντονιστής των εισηγήσεων ήταν ο Καρπαδάκης Σπύρος, Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Πανεθήμου-Κρύας Βρύσης.
«Τοπική Αυτοδιοίκηση-Γέφυρες Πολιτισμού με τα Χωριά της Επαρχίας Κισάμου
Από την μελέτη στην εφαρμογή της»Από αριστερά Αριστοτέλης Σταγκίκας , Ζορμπάς Κωνσταντίνος, Νίκος Δρακωνάκης.
Ένατη και τελευταία ενότητα ήταν η Τοπική Αυτοδιοίκηση-Γέφυρες Πολιτισμού με τα Χωριά της Επαρχίας Κισάμου- Από την μελέτη στην εφαρμογή της. Πρώτος ανέβηκε στο βήμα ο κ Δρακωνάκης Νίκος Α. , Οικονομολόγος – Περιφερειολόγος MSc , με τίτλο εισήγησης: «Φυσικό και Πολιτιστικό Κεφάλαιο: Η Γέφυρα του Τόπου με τον Χρόνο». Ο κ Δρακωνάκης μίλησε για την αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος και τις φυσικές και πολιτιστικές διαδρομές. Αναφέρθηκε στην σημασία της διαμόρφωσης πολιτιστικής ταυτότητας και της ιεράρχησης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Βασικός στόχος, όπως ανέφερε είναι να διασυνδεθούν τα αξιοθέατα, οι χώροι , οι υποδομές με την τοπική κοινωνία και να υπάρξει ένα διαρκές όφελος για αυτήν. Οι τοπικές κοινωνίες να παραμείνουν ανθεκτικές και να διατηρήσουν πάση θυσία το περιβάλλον. Να ενδυναμωθούν οι πολιτιστικοί σύλλογοι. Να δημιουργηθούν γέφυρες για την επόμενη ημέρα με βάση την βιώσιμη διαχείριση. Πρότεινε τρία σενάρια διαχείρισης: 1ο Να αναλάβει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, 2ο Να αναλάβουν οι τοπικοί Πολιτιστικοί Σύλλογοι και 3ο και το πλέον βιώσιμο ,κατά την γνώμη του , να αναλάβει ένας Οργανισμός Διαχείρισης Προορισμού. Αμέσως μετά τον λόγο πήρε ο κ Σταγκίκας Αριστοτέλης , Οικονομολόγος, ΜΒΑ ,με τίτλο εισήγησης “Πολιτιστική Διαδρομή στα Αρχαία Θέατρα της Ηπείρου: από την ιδέα ως την εφαρμογή”. Αναφέρθηκε στην πολιτιστική διαδρομή που συνδέει τα πέντε αρχαία θέατρα της Ηπείρου. Βασικό εργαλείο όπως ανέφερε ήταν η Ο.Χ.Ε. (Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση) . Η προσπάθεια των εμπλεκομένων στηρίχτηκε σε τέσσερις βασικούς πυλώνες: Υποδομές (αναστηλώσεις αρχαίων θεάτρων κλπ, Marketing (κοινωνική δικτύωση κλπ), Δίκτυο Επιχειρήσεων (επιχειρήσεις, οργανισμοί/φορείς), Διακυβέρνηση (δημιουργία DMO-Οργανισμός Προώθησης Τουριστικών Προορισμών κλπ). Η Ήπειρος ΑΕ τελικά ανέλαβε την οργάνωση και διαχείριση όλης της πολιτιστικής διαδρομής. Στην συνέχεια στο βήμα ανέβηκε ο κ Καλογερής Νικόλαος, Αντιπεριφερειάρχης Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, ο οποίος αναφέρθηκε στην ΟΧΕ της Περιφέρειας Κρήτης και πώς μέσω αυτής θα διοχετεύσουμε τον τουρισμό στην ενδοχώρα. Έπειτα αναφέρθηκε στην προσπάθεια της Περιφέρειας Κρήτης για την ανάδειξη του πρωτογενούς τομέα, την ανάδειξη του πολιτισμού (ανάδειξη του ιστορικού κέντρου της Κισάμου, Πολυρρήνιας κλπ), στα μεγάλα αρδευτικά και υδρευτικά έργα στην περιοχή, στην συντήρηση του μονοπατιού Ε4, την υλοποίηση του Μουσείου Μουσικών Κρήτης, ενός έργου ύψιστης σημασίας για τον πολιτισμό και την παράδοση ολόκληρης της Κρήτης. Τον λόγο στην συνέχεια πήρε ο κ Κουνελάκης Στέλιος, Πρόεδρος ΕΠΟΦΕΚ, με τίτλο εισήγησης: «Από το όραμα στην πράξη». Ο κ Κουνελάκης μίλησε για την μεγάλη συμμετοχή των πολιτών στις τοπικές συναντήσεις συμμετοχικού διαλόγου της ΕΠΟΦΕΚ και κατόπιν ανέπτυξε το όραμα της Ένωσης Πολιτιστικών Φορέων Επαρχίας Κισάμου.
Η Κίσαμος της Φύσης και της Παράδοσης.
Επίσης αναφέρθηκε σε διάφορες δράσεις της Ένωσης ( εκπόνηση μελέτης “Στρατηγικός Σχεδιασμός Πολιτιστικής Πολιτικής και Βιώσιμης Ανάπτυξης Επαρχίας Κισάμου “, πρόγραμμα «Εικόνες Πολιτισμού», Μουσείο Μουσικών Κρήτης κλπ). Όπως τόνισε χαρακτηριστικά η ανάπτυξη της Κισάμου πρέπει να γίνει με όρους αειφορίας και βιωσιμότητας. Έπειτα αναφέρθηκε στο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης που οραματίζεται η ΕΠΟΦΕΚ, στην κρητική διατροφή και στην συνεργασία και δικτύωση.
Τέλος έκανε λόγο για τα κυριότερα βήματα που είναι αναγκαία για την υλοποίηση της μελέτης ,η οποία θα αποτελέσει τον οδικό χάρτη για την ολοκληρωμένη Αειφόρο και Βιώσιμη Ανάπτυξη της Επαρχίας Κισάμου.
- Άμεση εκπόνηση των Ειδικών Περιβαλλοντολογικών Μελετών για τις περιοχές Νatura 2000, ειδικά για τις περιοχές Μπάλο, Ελαφονήσι,, Φαλάσαρνα και η ολοκλήρωση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Δήμου Κισάμου.
- Η υλοποίηση των Πολιτιστικών Διαδρομών της μελέτης“Στρατηγικός Σχεδιασμός Πολιτιστικής Πολιτικής και Βιώσιμης Ανάπτυξης Επαρχίας Κισάμου “ μέσα από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που πρέπει να γίνει στα πρότυπα των Πολιτιστικών Διαδρομών του Πολιτιστικού Σωματείου του Διαζώματος .
- Αμεση υλοποίηση του καινοτόμου έργου του Μουσείου Μουσικών Κρήτης, στις Λουσακιές Κισάμου.
- Tην θεσμοθέτηση του εκπαιδευτικού προγράμματος Εικόνες Πολιτισμού.
- Υλοποίηση της πρωτοβουλίας του Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου κκ. Αμφιλόχιου για την δημιουργία ενός Θεσμού με τίτλο: Εορτή Παραδοσιακής Μουσικής στην Κίσαμο, με την συμμετοχή μαθητών των Ωδείων ,των Μουσικών Σχολείων και των Σχολών Παραδοσιακής Μουσικής της Κρήτης και Ελλάδος.
- Δημιουργία πανεπιστημιακού τμήματος Κρητικής Διατροφής για να την στηρίζει με συνεχή έρευνα και να την καθιερώσει ως παγκόσμιο πρότυπο υγιεινής διατροφής.
- Η αύξηση των χρηματοδοτήσεων των δήμων προς τους Πολιτιστικούς Συλλόγους πάνω από το 1,5% του προϋπολογισμού τους, που προβλέπει ο νόμος έως σήμερα .
‘Όλοι οι στόχοι θα υλοποιηθούν με:
Κοινό όραμα και σχέδιο (αποτυπώνεται στη μελέτη)
Βούληση, διαφάνεια, καινοτομία
Συνέργειες, δικτυώσεις
Δημιουργία Κοινής Επιτροπής παρακολούθησης και ελέγχου της υλοποίησης των προτάσεων του Συνεδρίου
Ακολούθησε η τοποθέτηση του κ Μυλωνάκη Γεώργιου, Δήμαρχου Κισάμου, ο οποίος αναφέρθηκε στην συνεργασία του δήμου με την ΕΠΟΦΕΚ, στον μεγάλο πολιτιστικό πλούτο της Κισάμου που πρέπει να μεταλαμπαδευθεί στις επόμενες γενιές και τέλος στην ανάγκη προστασίας των τριών πόλων τουριστικής έλξης της περιοχής, δηλαδή Ελαφονησίου, Μπάλου και Φαλασάρνων. Το λόγο αμέσως μετά πήρε ο κ Καλαϊτζάκης Γεώργιος, Αντιδήμαρχος Δήμου Πλατανιά, ο οποίος αναφέρθηκε κυρίως στην προσπάθεια του δήμου Πλατανιά για την προβολή και ανάδειξη των τοπικών προϊόντων (ελαιολάδου κλπ), στον κατακερματισμό της τοπικής παραγωγής και στην έλλειψη οργανωμένων φορέων διαχείρισης αυτής και στην βελτίωση της τυποποίησης και εξαγωγικής προσπάθειας των προϊόντων . Τέλος έκανε λόγο για το Μουσείο Αλιείας Κολυμβαρίου και την προσπάθεια του δήμου Πλατανιά για την αποκατάστασή του. Στο βήμα τελευταίος ανέβηκε ο Πατήρ Αγαθάγγελος, Πρωτοσύγκελος της Ι.Μ.Κ.Σ., ο οποίος εξέφρασε τα θερμά συγχαρητήρια για την διοργάνωση όλης της δράσης εκ μέρους του Σεβασμιότατου κκ Αμφιλοχίου και της Ι.Μ.Κ.Σ. Τόνισε το πόσο σημαντικό είναι να δημιουργηθούν γέφυρες πολιτισμού, ώστε να μεταλαμπαδευθεί η παράδοση στις επόμενες γενιές και να μην χαθεί ο πολιτιστικός πλούτος της περιοχής μας κι όχι μόνο. Συντονιστής ήταν ο Dr Ζορμπάς Κων/νος, Διευθυντής Ο.Α.Κ., ο οποίος έκλεισε τις εργασίες του Συνεδρίου ανακοινώνοντας τα συμπεράσματα.
Θα θέλαμε εγκάρδια να ευχαριστήσουμε καταρχάς τους κατοίκους των χωριών της Επαρχίας Κισάμου , οι οποίοι αγκάλιασαν και στήριξαν την δράση μας με το έμπρακτο ενδιαφέρον τους. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε στις Οργανωτικές Επιτροπές ανά περιοχή, που έδειξαν υπερβάλλοντα ζήλο για την διοργάνωση και επιτυχία των Ημερίδων. Επίσης θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους τους εισηγητές και συμμετέχοντες στο Συνέδριο στην Ο.Α.Κ.
Ευχαριστούμε θερμά τον Πρωτοσύγκελο, πατέρα Αγαθάγγελο, που εκπροσώπησε τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου κκ. Αμφιλόχιο, τον βουλευτή Ν. Χανίων κ. Διγαλάκη, τον Αντιπεριφερειάρχη Χανίων κ. Καλογερή, τον Δήμαρχο Κισάμου κ. Μυλωνάκη, την Εντεταλμένη Σύμβουλο Παιδείας, Υγείας και Πολιτισμού Αντιπεριφέρειας Χανίων κ. Μαλανδράκη – Κρασουδάκη Σοφία, ,τους αντιδημάρχους Δήμου Πλατανιά κ. Καλαιτζάκη και κ. Αρχοντάκη, τον αντιδήμαρχο Δήμου Κισάμου κ. Χαχλάκη ,τον επικεφαλής της ελάσσονος αντιπολίτευσης του Δήμου Κισάμου κ.Φραγκιαδάκη και τους συνδιοργανωτές της δράσης μας, την Ιερά Μητρόπολη Κισάμου & Σελίνου, την Περιφέρεια Κρήτης, τον Δήμο Κισάμου, τον Δήμο Πλατανιά και την Κοινωφελή Επιχείρηση Δήμου Πλατανιά-ΚΕΔΗΠ, την Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης και την Εταιρεία Κρητικών Σπουδών-Ίδρυμα Καψωμένου, για την πολύτιμη βοήθεια τους.
Αναλυτικά πρακτικά θα αναρτηθούν στη ιστοσελίδα της ΕΠΟΦΕΚ www.epofek σε σύντομο χρονικό διάστημα
Με εκτίμηση
Το Δ.Σ. της ΕΠΟΦΕΚ
