Tο «Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΕΧΠ) για τον Τουρισμό και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ)» τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση την 3η Ιουλίου 2024.
Πέντε μήνες μετά βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη η καταγραφή και η αποτύπωση όχι μόνον απόψεων, αλλά και των θέσεων που υιοθετούν οι εμπλεκόμενοι φορείς. Στην Κρήτη, με σημείο αναφοράς την Περιφέρεια Κρήτης, οι φορείς του τουρισμού, οι επιχειρηματίες και οι εργαζόμενοι καθώς και οι δήμοι του νησιού μαζί με εμπλεκόμενους φορείς, έχουν προχωρήσει στην έκφραση άποψης και συγκλίνουν στην τελική πρόταση που πρόκειται να υιοθετηθεί από το περιφερειακό συμβούλιο και να κατατεθεί στο αρμόδιο υπουργείο το επόμενο διάστημα.
Μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, οι σχετικές προτάσεις που θα έχουν διατυπωθεί από τους ενδιαφερομένους, θα αξιολογηθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθώς και Τουρισμού, ώστε να ληφθούν υπ’ όψιν στην οριστική διαμόρφωση του νέου Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου (ΕΧΠ) για τον τουρισμό. Θα ακολουθήσει η γνωμοδότηση του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας, προκειμένου να προωθηθεί στη συνέχεια η έγκριση του νέου σχεδίου (ΕΧΠ) για τον τουρισμό και της στρατηγικής μελέτης (ΣΜΠΕ), με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Τουρισμού.
Το νέο χωροταξικό για τον τουρισμό έρχεται να καλύψει το κενό που δημιουργήθηκε μετά την ακύρωση από το ΣτΕ των προηγούμενων χωροταξικών σχεδίων Τουρισμού, που είχαν εγκριθεί το 2009 και το 2013.
Στο υπό διαβούλευση σχέδιο της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την έγκριση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον τουρισμό και της στρατηγικής μελέτης του, εκτιμήθηκε ιδιαίτερα η πρόβλεψη πως ο τουρισμός αποτελεί βασικό πυλώνα της εθνικής και περιφερειακής ανάπτυξης με σημαντικές οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις, αφού απορροφά μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού της χώρας, η εξέλιξή του επηρεάζει την κοινωνική συνοχή ενώ παράλληλα αποτελεί βασική συνιστώσα της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας.
Προφανώς και τα παραπάνω είναι αυτονόητα για τα δεδομένα που έχει δημιουργήσει η τουριστική ανάπτυξη στην Κρήτη. Ωστόσο, το νέο στρατηγικό σχέδιο δεν έχει όλες εκείνες τις προβλέψεις που θα έπρεπε να υπάρχουν και να έχουν διαμορφωθεί σε τοπικό επίπεδο εξαρχής.
Βασικές προτάσεις
Οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί ήδη και εγκρίθηκαν -ως απόφαση της επιτροπής περιβάλλοντος της περιφέρειας Κρήτης, με την διευρυμένη παρουσία εμπλεκόμενων φορέων του τουρισμού- παρουσιάζουν ενδιαφέρον, σε ό,τι αφορά την χωροταξία.
– Στο πλαίσιο αυτό έχει προταθεί να μην υπάρχουν κόκκινες περιοχές στην Κρήτη. Δηλαδή περιοχές που θα υπάρχουν απαγορεύσεις, όπως συνέβαινε παλαιότερα στην ευρύτερη περιοχή του Αγίου Νικολάου. Συγκεκριμένα, οι Δημοτικές Ενότητες Νέας Κυδωνίας, Χερσονήσου και Μαλίων, οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί ως (Α) Περιοχές Ελέγχου (κόκκινος χρωματισμός), να ενταχθούν στην προηγούμενη κατηγορία (Β) Αναπτυγμένες Περιοχές (μπλε χρωματισμός). Αυτό προκύπτει διότι η εφαρμογή του δείκτη αριθμός κλινών / μονάδα επιφάνειας έχει οδηγήσει σε στρεβλώσεις, καθώς Δημοτικές Ενότητες με μικρή έκταση χαρακτηρίζονται ως Περιοχές Ελέγχου, ενώ περιοχές με μεγαλύτερη έκταση και με τον ίδιο αριθμό κλινών χαρακτηρίζονται ως Αναπτυγμένες Περιοχές. Σημειώνεται ότι ήδη σε υπό εκπόνηση Σχέδια για κάποιες από αυτές τις Δημοτικές Ενότητες (π.χ. της Νέας Κυδωνίας), επισημαίνεται η ανάγκη περαιτέρω τουριστικής ανάπτυξης, με ποιοτική αναβάθμιση των υποδομών. Αυτό όμως δεν μπορεί να εφαρμοστεί, εφ’ όσον για τις Περιοχές Ελέγχου δεν δίνεται η δυνατότητα χρηματοδότησης επενδύσεων που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αναβάθμιση των περιοχών αυτών, μέσω του εκσυγχρονισμού των τουριστικών τους υποδομών.
– Το δεύτερο εξαιρετικά σημαντικό που αφορά συνολικά την Κρήτη είναι η πρόταση, σε επίπεδο Τοπικής Κοινότητας ή και σε ακόμα μικρότερο επίπεδο χωρικής ενότητας, να είναι δυνατή και να επιτρέπεται η μεταβολή του χαρακτηρισμού κατηγορίας περιοχής για την «Κατάταξη Δημοτικών Ενοτήτων σε κατηγορίες περιοχών άσκησης τουριστικής πολιτικής» (ΣΜΠΕ, Μάιος 2024), κατά όσες βαθμίδες απαιτείται και τεκμηριώνεται από τα εκάστοτε Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) και τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) και όχι μόνο κατά μία κατηγορία όπως προτείνεται. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο τοπικός σχεδιασμός είναι κρίσιμος και θα λαμβάνεται υπ’ όψη.
Οικονομικά
Σε ό,τι αφορά τις οικονομικές παραμέτρους του σχεδιασμού, ζητείται να αποσυνδεθεί η δυνατότητα χρηματοδότησης των τουριστικών επενδύσεων από τη χωροταξική τους κατηγοριοποίηση. Επιπλέον, προτείνεται να υπάρχει πλήρης συμπερίληψη στις αναπτυξιακές χρηματοδοτήσεις για νέα κτίσματα ή ανακαινίσεις υφιστάμενων, με την προϋπόθεση να καταλήγουν σε κατηγορίες ξενοδοχείων 4 ή 5 αστέρων.
Ακόμα ζητείται το ειδικό τέλος που προβλέπεται να θεσπιστεί να αποδίδεται απ’ ευθείας στις οικείες Δημοτικές Αρχές, και όχι στο Πράσινο Ταμείο.
Να υπάρχει πρόβλεψη για την χρηματοδοτούμενη- επιχορηγούμενη ανάπτυξη καταλυμάτων 3 αστέρων σε όλες τις περιοχές, προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα σε περισσότερες εισοδηματικές κατηγορίες τουριστών να επισκεφθούν έναν προορισμό. Επίσης, να υπάρχει μέριμνα, σε όλες τις κατηγορίες περιοχών, για την ενίσχυση της υλοποίησης νέων τουριστικών επενδύσεων και για τον εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση των υφιστάμενων. Τέλος, σε σχέση με τα οικονομικά υπάρχει το αίτημα να προβλεφθούν κατάλληλες μεταβατικές διατάξεις για τη λειτουργία των υφιστάμενων δραστηριοτήτων που χαρακτηρίζονται ως οχλούσες, με χρονοδιάγραμμα απομάκρυνσης και με την αντίστοιχα προβλεπόμενη χρηματοδοτική διαδικασία.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ
