Σε φάση πλήρους ενεργοποίησης εισέρχεται πλέον το έργο του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), με τη συνολική χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης να φτάνει τα 490 εκατ. ευρώ.
Το ποσό καλύπτει τα τρία βασικά τμήματα του αυτοκινητόδρομου, από τα Χανιά έως τον Άγιο Νικόλαο, επιταχύνοντας την υλοποίηση ενός από τα σημαντικότερα έργα υποδομής της χώρας.
Σύμφωνα με τις αποφάσεις ένταξης των τριών έργων, η κατανομή της χρηματοδότησης διαμορφώνεται ως εξής:
• 200 εκατ. ευρώ για το τμήμα “Χανιά-Ηράκλειο”, το οποίο αποτελεί τον πυρήνα του έργου.
• 90 εκατ. ευρώ για το τμήμα “Χερσόνησος-Νεάπολη”, που υλοποιείται μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
• 200 εκατ. ευρώ για το τμήμα “Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος”, το οποίο αναπτύσσεται από την εταιρεία AKTOR.
Οικονομική δομή και προτεραιότητες
Οι διαδικασίες για την υπογραφή της σύμβασης για το βασικό τμήμα “Χανιά-Ηράκλειο” βρίσκονται πλέον στην τελική ευθεία, με τη σχετική συμφωνία να αναμένεται εντός του πρώτου τριμήνου του έτους. Το έργο θα είναι το μεγαλύτερο εν εξελίξει έργο υποδομής στην Ελλάδα, με το συνολικό του κόστος να υπερβαίνει τα 2 δισ. ευρώ.
Η χρηματοδότηση για την υλοποίησή του περιλαμβάνει πολλαπλές πηγές, πέραν του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ σημαντική είναι η συνεισφορά της αναδόχου κοινοπραξίας ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, η οποία θα καλύψει μέρος του κόστους μέσω δανειοδοτήσεων, ενώ σημαντική χρηματοδότηση προέρχεται επίσης από το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027. Το χρηματοδοτικό μείγμα αναμένεται να οριστικοποιηθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες, διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο την απρόσκοπτη υλοποίηση του έργου.
Αναφορικά με το τμήμα “Χανιά-Ηράκλειο”, μήκους 157 χιλιομέτρων, καλύπτει περίπου το 70% του συνολικού μήκους του ΒΟΑΚ και χαρακτηρίζεται ως η “ραχοκοκκαλιά” του έργου.
Ο αυτοκινητόδρομος θα συνδέσει τα μεγάλα αστικά κέντρα της Κρήτης (Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο), ενώ παράλληλα θα εξασφαλίσει την πρόσβαση στα τρία σημαντικότερα λιμάνια του νησιού (Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου) και στα αεροδρόμια Χανίων και Καστελλίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη σύμβαση παραχώρησης του τμήματος περιλαμβάνεται προαίρεση για την ενσωμάτωση και του οδικού άξονα Χανίων-Κισάμου, γεγονός που θα αυξήσει περαιτέρω το μήκος και τη στρατηγική σημασία του έργου. Από τα 200 εκατ. ευρώ της χρηματοδότησης, περίπου 8 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για απαλλοτριώσεις, που αποτελούν μία από τις βασικές προκλήσεις για την υλοποίηση του έργου.
Εξελίξεις στα υπόλοιπα τμήματα
Τα υπόλοιπα δύο τμήματα του ΒΟΑΚ βρίσκονται ήδη σε φάση υλοποίησης, αν και η πρόοδος παραμένει ακόμα σε χαμηλά επίπεδα, με τις εκτιμήσεις να προειδοποιούν πως μέσα στο 2025 η πρόοδος στα αναφερόμενα τμήματα θα είναι πενιχρή.
Όπως διαφαίνεται, το τμήμα “Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος”, μήκους 14,5 χλμ., είναι το πρώτο που αναμένεται να ολοκληρωθεί. Το έργο εκτελείται από την AKTOR και περιλαμβάνει τη βελτίωση του υφιστάμενου οδικού άξονα, με την κατασκευή τετράιχνου αυτοκινητόδρομου, καθώς και τη δημιουργία παράπλευρου και εγκάρσιου οδικού δικτύου για τη σύνδεση των περιοχών εκατέρωθεν της αρτηρίας. Παρά τις προκλήσεις που αφορούν τις απαλλοτριώσεις, το συγκεκριμένο τμήμα θα είναι πιθανότατα το πρώτο που θα παραδοθεί σε κυκλοφορία, με τα εγκαίνια να αναμένονται τα επόμενα χρόνια.
Αναφορικά με το τμήμα “Χερσόνησος-Νεάπολη”, μήκους 22,4 χλμ., υλοποιείται μέσω ΣΔΙΤ από τη σύμπραξη των εταιρειών ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR GROUP και ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ. Το τμήμα περιλαμβάνει κατασκευαστικά έργα υψηλών προδιαγραφών, όπως η σήραγγα Σελιναρίου, και ανισόπεδους κόμβους. Ωστόσο, η πρόοδος των εργασιών εξαρτάται από την ολοκλήρωση των απαλλοτριώσεων, που παραμένουν σε εκκρεμότητα σε αρκετές περιοχές.
Εύλογο κρίνεται να αναφερθεί ότι παλαιότερα έχουν σημειωθεί καθυστερήσεις που οφείλονταν σε δικαστικές εμπλοκές και ενστάσεις από την Τοπική Αυτοδιοίκησης σχετικά με τη χάραξη του δικτύου, ενώ σημαντικές εκκρεμότητες τοποθετούνταν και σε επίπεδο χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και την αναγκαιότητα ολοκλήρωσης συγκεκριμένων ποσοστών του έργου εντός των προκαθορισμένων προθεσμιών, δεδομένα τα οποία ενδέχεται να αλλάξουν με τις αναφερόμενες εξελίξεις.
Τεχνική ανάλυση του έργου “Χανιά-Ηράκλειο”
Το τμήμα “Χανιά-Ηράκλειο” είναι ιδιαίτερα απαιτητικό σε τεχνικό επίπεδο, περιλαμβάνοντας:
• 157 χλμ. κύριου οδικού δικτύου, με 80 χλμ. παράπλευρων και κάθετων οδών.
• 17 ανισόπεδους κόμβους, που θα εξασφαλίσουν τη σύνδεση του αυτοκινητόδρομου με τοπικούς δρόμους και αστικά κέντρα.
• 75 γέφυρες, συνολικού μήκους 13,2 χλμ.
• 21 σήραγγες, μήκους 31,4 χλμ., καθώς και 18 cut and cover σημεία μήκους 9,6 χλμ.
• 58 κάτω διαβάσεις και 136 οχετούς, για την ασφαλή διέλευση του τοπικού δικτύου και τη διαχείριση των όμβριων υδάτων.
• 266 έργα αντιστήριξης, συνολικού μήκους 46,5 χλμ., για τη διασφάλιση της σταθερότητας στις ορεινές περιοχές.
Τα έργα περιλαμβάνουν, επίσης, σημαντικές παρεμβάσεις για την αποστράγγιση, τη διευθέτηση ρεμάτων και τη σύνδεση των υφιστάμενων υποδομών, όπως δίκτυα κοινής ωφέλειας και αρχαιολογικά ευρήματα.
Χρονοδιάγραμμα και προκλήσεις
Παρά τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, η ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ δε φαίνεται να είναι εφικτή εντός των αρχικών χρονοδιαγραμμάτων. Οι απαλλοτριώσεις, οι αρχαιολογικές έρευνες και η τεχνική πολυπλοκότητα του έργου αποτελούν σημαντικές προκλήσεις, που ενδέχεται να καθυστερήσουν την πρόοδο.
Η πλήρης ολοκλήρωση του έργου αναμένεται να φέρει ριζικές αλλαγές στις μεταφορές της Κρήτης, ενισχύοντας την οδική ασφάλεια, μειώνοντας τους χρόνους μετακίνησης και υποστηρίζοντας την οικονομική ανάπτυξη του νησιού.
Μια υποδομή με ιστορική σημασία
Το έργο του ΒΟΑΚ σηματοδοτεί περισσότερο από ένα αυτοκινητόδρομο. Αποτελεί μια μακροχρόνια δέσμευση της ελληνικής Πολιτείας να αναβαθμίσει τις υποδομές της Κρήτης, εξαλείφοντας προβλήματα δεκαετιών. Ο αυτοκινητόδρομος δεν αποτελεί μόνο ένα μέσο διευκόλυνσης των μετακινήσεων, αλλά και ένα μοχλό ανάπτυξης για τον τουρισμό, τη γεωργία και το εμπόριο, τομείς που αποτελούν τη “ραχοκοκκαλιά” της οικονομίας της Κρήτης.
Στις αρνητικές πτυχές του, το έργο αποτελεί μια κρίσιμη αναγκαιότητα της διασφάλισης της οδικής ασφάλειας των οδηγών. Ειδικότερα, το οδικό δίκτυο της Κρήτης αποτελεί έναν από τους κεντρικούς κυκεώνες του νησιού, με τα δυστυχήματα να τοποθετούν την Κρήτη στην πρωτιά των θανάτων στην άσφαλτο, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ενώ η επικίνδυνη οδήγηση σε συνδυασμό με την αμφισβητούμενη ποιότητα του οδικού δικτύου δημιουργούν, συνδυαστικά, μια κρίσιμη και τραγική πραγματικότητα, που επιβαρύνει την κατάσταση.
Επ’ αυτού, η ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ θα σηματοδοτήσει μια νέα εποχή για την Κρήτη, με ασφαλέστερους και ταχύτερους δρόμους, ενισχύοντας παράλληλα την προσβασιμότητα στις ομορφιές του νησιού. Σε αυτό το πλαίσιο, η σημασία της έγκαιρης υλοποίησης του έργου είναι ζωτικής σημασίας για την περιφερειακή και εθνική ανάπτυξη.
Με την υπογραφή του τμήματος “Χανιά-Ηράκλειο”, η Κρήτη έρχεται ένα βήμα πιο κοντά σε ένα όραμα που παραμένει ενεργό εδώ και δεκαετίες: να αποκτήσει έναν σύγχρονο, ολοκληρωμένο αυτοκινητόδρομο, αντάξιο της στρατηγικής της θέσης, που να προσφέρει ασφάλεια στους οδηγούς και να εξυπηρετεί τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών της.
ΠΗΓΗ: neakriti.gr
