Η παραπληροφόρηση για τον κορωνοϊό – συμπεριλαμβανομένων των ρατσιστικών αντιλήψεων που διαδίδονται, καθώς και της συζήτησης σχετικά με την αποτελεσματικότητα της ιατρικής μάσκας – έκανε την εμφάνισή της στο διαδίκτυο με το ξέσπασμα του επιδημίας. Οι θεωρίες για σούπες με νυχτερίδες και η συνωμοσιολογία για τις φαρμακοβιομηχανίες έχουν κάνει την εμφάνισή τους, αλλά… καθώς η απειλή του ιού πλησιάζει, η παραπληροφόρηση εστιάζει στο εσωτερικό.
Στη “Manchester Evening News” αναφέρουν πως πολλοί γονείς επικοινώνησαν μαζί τους, ισχυριζόμενοι ότι είχαν δει άρθρα για κρούσματα στα σχολεία των παιδιών τους.
Σύμφωνα με τη “MEN”, τουλάχιστον τέσσερα άρθρα με ψευδές περιεχόμενο κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, προκαλώντας ανησυχία στους γονείς για την ασφάλεια των παιδιών τους.
Στη βάση της εξαφάνισης αντισηπτικών και απολυμαντικών προϊόντων από τα καταστήματα, αλλά και δεδομένης της μειωμένης ζήτησης αεροπορικών εισιτηρίων, είναι προφανές ότι ο κόσμος ανησυχεί, και η παραπληροφόρηση δε βοηθάει.
Αλλά τι είναι αυτό που παρακινεί τα fake news σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα;
Ο καθηγητής Κεν Ρότενμπεργκ, που διδάσκει στο Τμήμα Ψυχολογίας του Kalee University και έχει μελετήσει την έννοια της εμπιστοσύνης για 40 χρόνια, εξηγεί ότι, παρά τις θεωρίες που υπάρχουν για τους λόγους τους οποίους ο κόσμος διαδίδει ψευδείς ειδήσεις και θεωρίες συνωμοσίας, στις περιπτώσεις των κοινών hoaxes, όπως τις ειδήσεις για τα κρούσματα σε σχολεία, δεν έχουμε αρκετά στοιχεία.
«Οι απατεώνες παραπληροφορούν διότι θέλουν να βγάλουν χρήματα… Αλλά γιατί εντοπίζουμε και ανθρώπους χωρίς συμφέρον να διαδίδουν αυτές τις πληροφορίες;».
Ο Ρότεμπεργκ μάς εξηγεί: «Το πρώτο πράγμα που θα έλεγα είναι για να αποκτήσουν φήμη, με likes και retweets. Έτσι τραβούν την προσοχή με αυτό που διαδίδουν.
«Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι αποτέλεσμα του συστήματος επιβράβευσης, ότι ένας άνθρωπος διαδίδει απαραίτητες πληροφορίες, οι οποίες θα μπορούσαν να προσανατολίσουν κάποιον», προσθέτει.
«Η συρροή σε άρθρα για την επιβεβαίωση της ανησυχίας μας είναι μέρος της κοινωνικής εξέλιξης», λέει ο Ρότεμπεργκ. «Είναι στη φύση μας να ψάχνουμε τον επερχόμενο κίνδυνο».
Ο Ρότεμπεργκ αναφέρεται σε ένα από τα πιο διάσημα πειράματα στην κοινωνική ψυχολογία, το οποίο έδειξε ότι οι άνθρωποι είναι πολύ πιο πιθανό να εντοπίσουν ένα συνοφρυωμένο πρόσωπο σε ένα πλήθος με χαμογελαστά πρόσωπα, παρά το αντίθετο.
Αυτό το φαινόμενο είναι αποτέλεσμα του μηχανισμού εντοπισμού κινδύνου και είναι πιθανό, όταν βρίσκουμε ένα άρθρο που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, ανεξάρτητα από την αξιοπιστία του, να του δίνουμε σημασία λόγω του ενστίκτου επιβίωσης που διαθέτουμε.
Πρέπει να αναπτύξουμε τον τρόπο να εντοπίζουμε τα fake news… που πολλές φορές το ψέμα το φωνάζουν από μακριά…
