Για τους περισσότερους ανθρώπους, ο φόβος για το αεροπλάνο είναι σχετικά ήπιος και μπορεί να χαρακτηριστεί ως άγχος πτήσης. Το άτομο νιώθει κάποια ανησυχία, αλλά συνήθως είναι σε θέση να διαχειριστεί τις δύσκολες ή αρνητικές σκέψεις που συμβάλλουν στον φόβο.
Ωστόσο, για το 2,5% έως 6,5% του πληθυσμού, ο φόβος για τις πτήσεις είναι τόσο έντονος που επηρεάζει τη λειτουργικότητά τους.
Άτομα που ανήκουν σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία μπορεί να επιλέξουν να κάνουν ένα πολυήμερο ταξίδι οδικώς αντί να πάρουν μια σύντομη πτήση, ή να ακυρώσουν εντελώς τις διακοπές τους επειδή φοβούνται να ταξιδέψουν με αεροπλάνο.
Αυτές οι συμπεριφορές συνήθως περιγράφονται ως «αεροφοβία», ένας τύπος ειδικής φοβίας που εντάσσεται στις αγχώδεις διαταραχές.
Άτομα με αυτήν την έντονη φοβία μπορεί να υιοθετούν διάφορα τελετουργικά ή προλήψεις για να προετοιμαστούν για την πτήση. Άλλοι πάλι μπορεί να παλεύουν με σκέψεις καταστροφής, αναρωτώμενοι «Τι θα γίνει αν το αεροπλάνο συντριβεί ή έχει κάποια βλάβη;» ή «Τι θα γίνει αν πάθω κρίση πανικού ή αρρωστήσω;» Αυτός ο τύπος σκέψης ενισχύει το άγχος τους και βαθαίνει την πεποίθηση ότι βρίσκονται σε κίνδυνο.
Από πού προέρχεται ο φόβος για τις πτήσεις;
Το να αισθάνεται κανείς άβολα με τα αεροπορικά ταξίδια είναι απολύτως λογικό -οι άνθρωποι δεν είναι εξελικτικά «προγραμματισμένοι» για να πετούν στον αέρα με ταχύτητα 600 μιλίων την ώρα.
Επειδή οδηγούμε συχνά αυτοκίνητα με μεγάλη ταχύτητα, έχουμε συνηθίσει αυτή την αίσθηση. Όπως οι οδηγοί, έτσι και όσοι ταξιδεύουν συχνά με αεροπλάνο εξοικειώνουν τον εγκέφαλό τους με την εμπειρία της πτήσης και δεν νιώθουν άγχος. Όμως για τους περισσότερους ανθρώπους, οι πτήσεις προκαλούν φόβο σε κάποιο βαθμό.
Το να πετάμε απαιτεί να παραδώσουμε τον έλεγχο και να εμπιστευτούμε τους πιλότους, κάτι που για πολλούς είναι δύσκολο. Μερικοί, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, προσπαθούν να παραμένουν ξύπνιοι καθ’ όλη τη διάρκεια της πτήσης.
Λογικά γνωρίζουν ότι σε περίπτωση ανάγκης δεν θα μπορούσαν να πιλοτάρουν το αεροπλάνο για να το προσγειώσουν με ασφάλεια. Παρόλα αυτά, είναι δύσκολο να εγκαταλείψουν την ψευδαίσθηση του ελέγχου.
Επιπλέον, ο φόβος του ύψους και η κλειστοφοβία μπορούν να εντείνουν την αίσθηση δυσφορίας μέσα σε ένα αεροπλάνο, όπως και η συχνή έκθεση σε ειδήσεις που αφορούν αεροπορικά ατυχήματα.
Καθώς οι ειδήσεις δεν αναφέρονται στις δεκάδες χιλιάδες πτήσεις που πραγματοποιούνται καθημερινά χωρίς κανένα πρόβλημα, το μυαλό μας επικεντρώνεται σε αυτά τα σπάνια περιστατικά τραγωδίας και ταυτίζει την πτήση με τον κίνδυνο.
Αυτές οι σκέψεις πυροδοτούν το άγχος μας και μερικές φορές μας οδηγούν στο να αποφεύγουμε εντελώς τις πτήσεις, κάτι που ενισχύει ακόμη περισσότερο τον φόβο μας.
Τρόποι για να ξεπεράσετε τον φόβο των πτήσεων
Αν αισθάνεστε άγχος για μια επερχόμενη πτήση ή διστάζετε να κλείσετε το επόμενο ταξίδι σας, σκεφτείτε τις παρακάτω συμβουλές για να ελαφρύνετε τις ανησυχίες σας.
Μάθετε τα στατιστικά ασφαλείας
Κάθε μέρα πραγματοποιούνται περισσότερες από 45.000 πτήσεις, μεταφέροντας περίπου 3 εκατομμύρια επιβάτες.
Τα αεροπορικά ατυχήματα είναι τραγικά. Ωστόσο, σε σύγκριση με τον αριθμό των πτήσεων που πραγματοποιούνται καθημερινά, ο αριθμός των ατυχημάτων παραμένει εξαιρετικά χαμηλός.
Λαμβάνοντας υπόψη τα διανυόμενα χιλιόμετρα, τα εμπορικά αεροπλάνα θεωρούνται ασφαλέστερα από τα τρένα και τα λεωφορεία, σύμφωνα με το National Safety Council.
Οι πιθανότητες να εμπλακείτε σε θανατηφόρο αεροπορικό ατύχημα σε εμπορική πτήση είναι περίπου 1 στις 11 εκατομμύρια. Αντιθέτως, είναι 130 φορές πιο πιθανό να εμπλακείτε σε θανατηφόρο τροχαίο ατύχημα.
Κατανοήστε πώς λειτουργούν οι αερομεταφορές και η εκπαίδευση των πιλότων
Αν και είναι δύσκολο να χαλαρώσετε και να παραδώσετε τον έλεγχο στους πιλότους, θα πρέπει να γνωρίζετε πως οι άνθρωποι στο πιλοτήριο είναι άρτια εκπαιδευμένοι ώστε να σας μεταφέρουν με ασφάλεια.
Οι περισσότεροι πιλότοι εμπορικών αερογραμμών απαιτείται από τις ίδιες τις εταιρείες να έχουν περίπου 1.500 ώρες πτήσης πριν πιστοποιηθούν. Επιπλέον, οι πιλότοι συνήθως πρέπει να συμπληρώσουν και ώρες θεωρητικής εκπαίδευσης, μελετώντας διάφορα θέματα που αφορούν την αεροπορία.
Αν και ο μέσος άνθρωπος δεν χρειάζεται να γνωρίζει όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες μιας εμπορικής πτήσης, μπορεί να είναι χρήσιμο να κατανοήσετε τι θεωρείται —ή δεν θεωρείται— ανησυχητικό από τη σκοπιά των πιλότων.
Η αναταραχή μπορεί να είναι άβολη, αλλά τα αεροπλάνα είναι σχεδιασμένα ώστε να αντέχουν τέτοιες συνθήκες.
Ο καιρός μπορεί να παίζει επίσης ρόλο σε αεροπορικά ατυχήματα ή περιστατικά, αλλά ποτέ δεν αποτελεί τη μοναδική αιτία.
Εξασκηθείτε σε διάφορες τεχνικές χαλάρωσης
Όταν βρίσκεστε μέσα στο αεροπλάνο, τεχνικές όπως η ενσυνειδητότητα (mindfulness), ο διαλογισμός, η βαθιά αναπνοή και η προοδευτική χαλάρωση των μυών μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του άγχους.
Να θυμάστε, όμως, ότι αν θέλετε να επωφεληθείτε πραγματικά από αυτά τα εργαλεία όταν νιώθετε άγχος, θα πρέπει να τα έχετε εξασκήσει και να έχετε αποκτήσει κάποια εξοικείωση με τη χρήση τους πριν από την πτήση.
Επιπλέον, εργαλεία που ενεργοποιούν τις αισθήσεις, όπως παιχνίδια αφής (fidget toys) και βαριές κουβέρτες, μπορούν να αποδειχθούν ιδιαίτερα χρήσιμα.
Ένα άτομο μπορεί, για παράδειγμα, να χρησιμοποιήσει παγοκύστες για να διαχειριστεί τα συμπτώματα πανικού και να προσφέρει στο σώμα μια ρυθμιστική αίσθηση. Επιπλέον, το να ακούει μουσική, να περπατάει στο αεροδρόμιο ώστε να εκτονώσει την υπερβολική νευρικότητα και να επαναλαμβάνει χρήσιμες και καθησυχαστικές φράσεις, μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Εστίασε στα θετικά
Αντί να επικεντρώνεσαι στο πώς θα φτάσεις στον προορισμό σου είναι καλύτερο να στρέψεις τη σκέψη σου σε όσα θα κάνεις όταν φτάσεις — είτε πρόκειται για διακοπές είτε για ένα επαγγελματικό ραντεβού.
Δες τον χρόνο που περνάς στο αεροπλάνο ως μια ευκαιρία να γίνεις παραγωγικός. Αν είσαι περισσότερο του χαλαρού στυλ, διάβασε ένα βιβλίο που ήθελες καιρό να ξεκινήσεις, δες επιτέλους εκείνη τη σειρά στο Netflix, παίξε το αγαπημένο σου παιχνίδι στο κινητό ή άκου μουσική.Κάνε πράγματα που σου δίνουν χαρά. Αυτό θα κάνει τον χρόνο της πτήσης να περνά πιο γρήγορα.
Ζήτα στήριξη από όσους ταξιδεύουν μαζί σου
Αν ταξιδεύεις με άλλους, ενημέρωσέ τους για το πώς μπορούν να σε βοηθήσουν να αισθανθείς καλύτερα.
Ζήτησε βοήθεια από επαγγελματία ψυχικής υγείας
Αν πιστεύεις ότι έχεις φοβία για την πτήση την οποία δεν μπορείς να διαχειριστείς, ένας ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει με θεραπείες όπως η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία ή η θεραπεία έκθεσης και αντίδρασης, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν να αντιμετωπιστούν τα συναισθήματα και οι σκέψεις που οδηγούν στο άγχος κατά την πτήση. Αυτό βοηθά τους ανθρώπους να πλησιάσουν σιγά-σιγά το φόβο τους χωρίς να αποφεύγουν εντελώς τις πτήσεις.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορεί επίσης να συνταγογραφήσουν φάρμακα για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να μειώσουν το άγχος τους κατά την πτήση, προσέθεσε.
