Οι διάφορες ποικιλίες της φασολιάς είναι ιδανικές για καλλιέργεια στον κήπο σας, μιας και όλη τη σεζόν θα μαζεύετε χλωρά φασόλια από αυτές. Τα χλωρά φασολάκια μαγειρεύονται με πολλούς τρόπους και είναι πολύ θρεπτικά. Έχουν πολλές φυτοθρεπτικές ουσίες, όπως λουτεΐνη, κερκετόλη, κεμφερόλη, β-καροτίνη, βιολαξανθίνη, νεοξανθίνη και άλλες ξανθόλες. Επίσης, περιέχουν τις βιταμίνες B6, B2, C, K και άλλες.
Αν θέλετε να καλλιεργήσετε φασολάκια στον κήπο σας φέτος, αλλά δεν ξέρετε από πού να αρχίσετε, διαβάστε τις παρακάτω συμβουλές και θα τα καταφέρετε.
Ποια ποικιλία να επιλέξω;
Οι ποικιλίες των φασολιών χωρίζονται σε δύο μεγάλα γκρουπ: στις αναρριχώμενες ποικιλίες και στις θαμνώδεις ποικιλίες. Οι αναρριχώμενες ποικιλίες χρειάζονται υποστήριξη και στηρίγματα καθώς αναπτύσσονται για να σκαρφαλώνουν, ενώ οι θαμνώδεις σχηματίζουν ένα μικρό σε ύψος φυτό που δεν χρειάζεται στήριγμα για να αναπτυχθεί.
Ο καρπός της φασολιάς (λέγεται λοβός ή χέδρωπας) είναι κυρίως πράσινος, αλλά υπάρχουν πολλές ποικιλίες με διάφορα χρώματα λοβού, όπως μοβ, κόκκινο, κίτρινο και δίχρωμα. Μπορούμε επίσης να βρούμε ποικιλίες με διάφορα μήκη (10-20 εκατοστά σε μάκρος) και σχήματα λοβού, κυλινδρικά ως πεπλατυσμένα. Όλες οι ποικιλίες συγκομίζονται πριν οι λοβοί ωριμάσουν, μιας και τρώγεται και το σαρκώδες περίβλημα του λοβού μαζί με τα σπέρματα του εσωτερικού.
Αναρριχώμενες ποικιλίες ή θαμνώδεις;
Κάθε ένα από αυτά τα δύο γκρουπ έχουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους κι η επιλογή εξαρτάται από το τι σας βολεύει και τι προγραμματισμό θέλετε να κάνετε στον κήπο σας.
Οι αναρριχώμενες ποικιλίες από τη στιγμή που αρχίζουν να δίνουν παραγωγή θα συνεχίσουν μέχρι το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου και μπορούν να φυτευτούν λίγο πιο κοντά σε σχέση με τις θαμνώδεις. Απ’ την άλλη, χρειάζονται υποστήριξη, δηλαδή περισσότερη δουλειά και προσπάθεια από σας κι ενδεχομένως περισσότερα έξοδα για την προμήθεια υλικών. Επίσης, επειδή χρειάζεται να πάρουν ύψος μπαίνουν στην παραγωγή λίγο πιο μετά από τις θαμνώδεις ποικιλίες.
Οι θαμνώδεις ποικιλίες δεν χρειάζονται καμία υποστήριξη για την ανάπτυξή τους, αλλά μειονεκτούν στο ότι δίνουν μόνο μια φορά καρπούς και αφού τους συγκομίσετε θα πρέπει να ανανεώσετε την καλλιέργεια φυτεύοντας ξανά.
Πώς θα φυτέψω τους σπόρους της φασολιάς;
Αν τα κρύα έξω δεν έχουν περάσει, μπορείτε να αρχίσετε φυτεύοντας σε σπορείο σε εσωτερικό χώρο, 2-3 εβδομάδες πριν αρχίσει να ζεσταίνει ο καιρός. Στο ύπαιθρο μπορούμε να σπείρουμε από αρχές Απρίλη κι αργότερα όλο το θέρος.
Πριν την φύτευση, θα πρέπει να αφήσουμε τα φασόλια που θα φυτέψουμε σε νερό για 30 λεπτά ή να τα τυλίξουμε σε βρεγμένη πετσέτα το βράδυ πριν φυτέψουμε. Καλό είναι να αποφύγουμε την διατήρηση τους σε νερό όλο το βράδυ για πολλές ώρες, μιας και οι σπόροι μπορεί να παρουσιάσουν σήψη ή να σπάσουν στη μέση όταν φυτευθούν.
Φυτεύουμε σε δουλεμένο ελαφρύ χώμα, καθώς τα φασόλια δεν φυτρώνουν εύκολα σε συμπιεσμένο χώμα. Επίσης, το έδαφος θα πρέπει να είναι αρκετά γόνιμο και να στραγγίζει καλά. Στη θέση φύτευσης τοποθετήστε 2-3 φασόλια και όταν φυτρώσουν και φανούν πάνω από το έδαφος κρατήστε σε κάθε θέση το πιο ζωηρό.
Οι αποστάσεις φύτευσης είναι γύρω στα 15 εκατοστά στην γραμμή φύτευσης, αν δεν θέλετε να αραιώσετε τα φυτά αργότερα, με τις αναρριχώμενες ποικιλίες να μπορούν να φυτευθούν μέχρι και στα 10 εκατοστά. Αν ανησυχείτε για το ποσοστό φύτρωσης, μπορείτε να φυτέψετε πιο κοντά, στα 5 εκατοστά και να αραιώσετε αργότερα απομακρύνοντας τα πιο αδύναμα φυτά. Φυτεύετε τα φασόλια σε βάθος 2-3 εκατοστά. Κάθε γραμμή φύτευσης θα πρέπει να απέχει από την άλλη περίπου 50-80 εκατοστά ανάλογα την ποικιλία, ώστε τα φύλλα των φυτών να μην είναι πολύ κοντά μεταξύ τους και να αερίζεται καλύτερα η καλλιέργεια, ώστε να περιοριστούν ασθένειες, όπως το ωίδιο, η ανθράκωση και η προσβολή από τετράνυχο και αφίδες.
Για τις αναρριχώμενες ποικιλίες κατασκευάστε στηρίγματα από καλάμια ή σπάγκους, πέργολες οριζόντιες ή κωνικές ή τρίγωνες με γωνία δεμένη στο πάνω μέρος. Έτσι οι φασολιές σας θα μπορούν να κρατηθούν και να αναπτυχθούν προς τα πάνω. Οι φασολιές είναι επίσης εξαιρετικές για φύτευση σε κάθετους κήπους, αν έχετε περιορισμένο χώρο ή μένετε σε αστικό περιβάλλον.
Αν ξεκινήσατε με σπορεία ή προμηθευτήκατε έτοιμα σπορόφυτα φασολιάς, θα πρέπει να κάνετε μεταφύτευση σε υπαίθριο χώρο.
Πώς θα μεταφυτεύσω τα νεαρά σπορόφυτα φασολιάς;
Όταν είναι έτοιμα για μεταφύτευση τα σπορόφυτα σε εξωτερικό χώρο, αναζητήστε ένα μέρος στον κήπο σας που βλέπει τουλάχιστον 6 ώρες τον ήλιο την ημέρα. Δουλέψτε καλά το έδαφος και ψιλοχωματίστε το με τα σκαπτικά εργαλεία σας ώστε αυτό να αερίζεται, καθώς οι ρίζες της φασολιάς δεν αναπτύσσονται φυσιολογικά σε έδαφος που είναι σφιχτό και συμπιεσμένο. Φύτεψε τα σπορόφυτα σε γραμμές, όπως αναφέρθηκε πιο πριν, ή σε ομάδες σε παρτέρια που κάθε φυτό απέχει από το άλλο 20 με 25 εκατοστά.
Τοποθετήστε στη βάση των φυτών άχυρα ή σάπια φύλλα ή ροκανίδια ξύλου για εδαφοκάλυψη, ώστε το χώμα να διατηρήσει την υγρασία του γύρω από τις ρίζες.
Τι καλλιεργητικές φροντίδες (πότισμα, λίπανση, κλπ.) χρειάζονται τα φασολάκια για να αναπτυχθούν φυσιολογικά;
Όπως είπαμε και πιο πριν, οι αναρριχώμενες ποικιλίες για να μεγαλώσουν, θα χρειαστούν μια πέργκολα για να υποστηρίξει την βλάστηση. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε καλάμια, σπάγκους, βέργες, οτιδήποτε μπορεί να προσφέρει υποστήριξη. Κατασκευάστε το σύστημα υποστήριξης όσο τα φυτά είναι ακόμα μικρά, ακόμα και πριν φυτέψετε, ώστε να μην ενοχληθούν ή τραυματιστούν οι ρίζες τους αργότερα.
Το κάθε φυτό χρειάζεται περίπου 3 λίτρα νερού στη ρίζα την εβδομάδα (ποτίζετε σε δόσεις) , ειδικά όταν είναι στην άνθιση. Βέβαια η ποσότητα εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως η θερμοκρασία, η ξηρασία και οι βροχές. Γενικά, ποτίζετε όταν το χώμα στη βάση του φυτού στεγνώνει χωρίς να το παρακάνετε, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε σήψεις στη ρίζα και σε ασθένειες.
Αποφύγετε υπερβολική λίπανση με άζωτο, ειδικά τα λιπάσματα που το απελευθερώνουν γρήγορα. Επίσης, το φυτό έχει ανάγκες των ιχνοστοιχείων μαγνησίου, ψευδαργύρου και σιδήρου. Αν ρίξετε λίπασμα πριν φυτέψετε, φροντίστε να μην έρθει σε επαφή με το σπόρο καθώς εμποδίζει την φύτρωσή του.
Το ιδανικό είναι να ανακατέψετε το χώμα με κομπόστ στα παρτέρια φύτευσης μερικές μέρες πριν φυτέψετε κι αργότερα να εφαρμόζετε υγρό οργανικό λίπασμα ή εκχύλισμα κομπόστ περιοδικά, ενώ τα φυτά μεγαλώνουν. Ιδιαίτερα τα αναρριχώμενα φασόλια χρειάζονται λίπασμα καθώς μεγαλώνουν συνεχώς.
Απομακρύνετε τακτικά τα ζιζάνια με το που εμφανιστούν κι όσο είναι ακόμα μικρά. Έτσι, δεν θα υπάρξει κίνδυνος να τραβήξετε ή να τραυματίσετε τις ρίζες των φασολιών μαζί με τα ζιζάνια.
Ποιοι είναι οι εχθροί και οι ασθένειες της φασολιάς και πως μπορώ να τα αντιμετωπίσω;
Υπάρχουν πολλά έντομα που μπορεί να προκαλέσουν ζημιές στις φασολιές, όπως οι αφίδες, οι θρίπες, ο τετράνυχος, οι αλευρώδεις. Στις ρίζες μπορεί να εγκατασταθούν νηματώδεις και να προκαλέσουν ζημιές. Για να αντιμετωπίσετε αυτούς τους εχθρούς προσελκύστε ωφέιμα έντομα στον κήπο σας και χρησιμοποιήστε εκχυλίσματα φυτών που μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας από άλλα φυτά, όπως την τσουκνίδα. Γενικά, αποφύγετε τη χρήση φυτοφαρμάκων στον κήπο, την αυλή σας και κοντά στο σπίτι ή σε κατοικημένες περιοχές.
Υπάρχουν πολλοί φυτοπαθογόνοι μύκητες, βακτήρια και ιοί που προσβάλλουν τη φασολιά. Μερικές ασθένειες που οφείλονται σε αυτούς είναι το ωίδιο, η ανθράκωση, η αλτενάρια, η αδρομύκωση του στελέχους, σήψεις ριζών, προσβολές λοβών και τα μωσαϊκά (αποχρωματισμοί φύλλων). Οι ασθένειες αντιμετωπίζονται κυρίως με προληπτικά μέτρα. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν τις σωστές αποστάσεις φύτευσης, ώστε τα φυτά να αερίζονται επαρκώς, ισορροπημένη λίπανση και πότισμα, εναλλαγές καλλιεργειών, απομάκρυνση προσβεβλημένων βλαστών και φύλλων έγκαιρα, θειάφισμα σε μέρες με ήπιο καιρό τις απογευματινές ώρες, ψεκασμό με χαλκούχα σκευάσματα, χρήση ανθεκτικών ποικιλιών, εδαφοκάλυψη με πλαστικό ναύλον, αποφυγή σκονίσματος των φύλλων με χώμα και άλλες πρακτικές. Κάποιες από αυτές τις προληπτικές πρακτικές μπορούν να λειτουργήσουν απωθητικά και για μερικούς εχθρούς.
Πώς και πότε θα συγκομίσω τα φασολάκια;
Τα φασολάκια είναι έτοιμα για συγκομιδή όταν παρατηρήσετε τα μικρά εξογκώματα των σπερμάτων πάνω στους λοβούς. Μην περιμένετε τα σπέρματα μέσα στους λοβούς να μεγαλώσουν όπως έχετε συνηθίσει να βλέπετε τα ξερά φασόλια. Σκοπός σας είναι να μαγειρέψετε ολόκληρο το λοβό με το σαρκώδες μέρος του και σε αυτή τη φάση είναι ακόμα τρυφερός. Αργότερα θα σκληρύνει και θα αρχίζει να κιτρινίζει, κάτι που δεν θέλετε.
Απλά, αφαιρέστε τους λοβούς από τον βλαστό με ένα στρίψιμο ή χρησιμοποιήστε ψαλίδα. Ποτέ μην τα τραβήξετε απότομα, καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να σπάσει το στέλεχος του φυτού αρκετά εύκολα.
Κρατήστε τα φασολάκια σε ένα δροσερό και ξηρό μέρος μέχρι να τα μαγειρέψετε. Εναλλακτικά μπορείτε να τα βάλετε στο ψυγείο για μελλοντική χρήση.
Του Θανάση Αργυρόπουλου (Γεωπόνος ΑΠΘ)
share24.gr / Καλλιεργητικές Πρακτικές
#pgnews
