Σοβαρή κουβέντα έχει ανοίξει εδώ και καιρό όσον αφορά τις περιουσίες και τον διαμοιρασμό τους με διαθήκη ή και χωρίς.
Η ομάδα εργασίας που έχει αναλάβει να προτείνει τροποποιήσεις στον θεσμό, μετά από δεκαετίες στασιμότητας, μπαίνει στην τελική ευθεία. Ο στόχος είναι οι τελικές προτάσεις να είναι έτοιμες μέχρι τα τέλη Ιουνίου.
Η επιτροπή, με επικεφαλής τον καθηγητή Απόστολο Γεωργιάδη, ετοιμάζεται για ακόμα μία συνεδρίαση μέσα στο επόμενο δεκαήμερο. Στην τελευταία της συνάντηση, ασχολήθηκε κυρίως με το πώς μοιράζεται η περιουσία όταν κάποιος φεύγει από τη ζωή χωρίς να έχει αφήσει διαθήκη — αυτό που νομικά λέγεται «εξ αδιαθέτου διαδοχή».
Οι αλλαγές αυτές, που έρχονται μετά από 80 ολόκληρα χρόνια, θεωρούνται πια απαραίτητες. Και δεν είναι τυχαίο: η έννοια της οικογένειας έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία χρόνια, και το νομικό πλαίσιο οφείλει να προσαρμοστεί.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», μία από τις βασικές προτάσεις θα είναι η πλήρης εξομοίωση του επιζώντος συντρόφου από σύμφωνο συμβίωσης με τον/την σύζυγο, σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει διαθήκη. Δηλαδή, ο σύντροφος αποκτά τα ίδια δικαιώματα με τον/την σύζυγο από γάμο στην κληρονομιά του εκλιπόντος.
Δεν αλλάζουν όλα ή και αλλάζουν;
Παρόλο που οι γονείς και οι υπόλοιποι συγγενείς θα διατηρήσουν τα δικαιώματά τους στην κληρονομική σειρά, εξετάζεται το ενδεχόμενο να αυξηθεί το ποσοστό που δικαιούται ο/η σύζυγος ή ο/η σύντροφος από σύμφωνο συμβίωσης. Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική εξαίρεση: αν είχε ξεκινήσει δικαστική διαδικασία για διαζύγιο ή είχε λυθεί το σύμφωνο συμβίωσης πριν τον θάνατο, τότε ο/η πρώην σύντροφος δεν δικαιούται τίποτα.
Τι γίνεται με τις ελεύθερες σχέσεις;
Ένα από τα πιο δύσκολα και ευαίσθητα θέματα που απασχολούν την ομάδα είναι το τι γίνεται όταν κάποιος είχε μακροχρόνια σχέση, χωρίς όμως γάμο ή σύμφωνο. Μιλάμε για ανθρώπους που συμβίωναν για χρόνια, μοιράζονταν τη ζωή τους, αλλά χωρίς κάποιον επίσημο τίτλο. Η επιτροπή συζητά σοβαρά το ενδεχόμενο να δοθούν κάποιες ελάχιστες παροχές στον επιζώντα της σχέσης, όπως για παράδειγμα το δικαίωμα να συνεχίσει να μένει για λίγο καιρό στο σπίτι που μοιραζόταν με τον θανόντα, ή να χρησιμοποιεί την οικοσκευή.
Οι φροντιστές
Ένα ακόμη ενδιαφέρον θέμα που έχει πέσει στο τραπέζι είναι η αναγνώριση ανθρώπων —συγγενών ή όχι— που φρόντιζαν ηλικιωμένους χωρίς αμοιβή. Η ιδέα είναι να μπορεί ο κληρονομούμενος να αφήνει ένα χρηματικό ποσό σε αυτούς τους ανθρώπους, ως αναγνώριση για τον κόπο και τη φροντίδα που προσέφεραν. Βέβαια, τέτοιες ρυθμίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε διαφωνίες και εντάσεις, γι’ αυτό και η επιτροπή θα το μελετήσει πιο προσεκτικά.
Τι έχει ήδη συμφωνηθεί
Φαίνεται πως υπάρχουν ήδη συμφωνίες σε βασικά θέματα. Για παράδειγμα, οι ιδιόγραφες διαθήκες (αυτές που γράφει κάποιος μόνος του) θα παραμείνουν, αλλά με αυστηρότερους κανόνες — εξετάζεται ακόμα και η υποχρεωτική κατάθεσή τους σε συμβολαιογράφο. Επίσης, διατηρούνται τα δικαιώματα των γονέων, των ανιόντων συγγενών και η νόμιμη μοίρα (το ελάχιστο ποσοστό που πρέπει να πάρουν ορισμένοι συγγενείς), με κάποιες παρεμβάσεις.
Και το πιο καινοτόμο; Η εισαγωγή των κληρονομικών συμβάσεων, κάτι που ισχύει ήδη σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ελβετία. Πρόκειται για συμφωνίες όπου ο διαθέτης μπορεί να καθορίσει πώς θέλει να μοιραστεί η περιουσία του, όσο είναι ακόμα στη ζωή.
Τι μένει να συζητηθεί
Η ομάδα θα ασχοληθεί πιο αναλυτικά με τις κληρονομικές συμβάσεις στην επόμενη συνεδρίαση, που αναμένεται στο τέλος Απριλίου ή αρχές Μαΐου. Αν τελικά θεσπιστούν, θα πρόκειται για μια βαθιά τομή στο ελληνικό δίκαιο, φέρνοντας περισσότερη ευελιξία αλλά και μεγαλύτερη ευθύνη στον σχεδιασμό της κληρονομιάς.
