Η χρονική περίοδος από Τετάρτη 6 ως Δευτέρα 11 Οκτωβρίου 1943, οριοθετείται ως σταθμός για το ιστορικό χωριό Καλλικράτης Σφακίων. Γερμανικός στρατός και δοσίλογοι, με τις εκτελέσεις και την πυρπόλησή του, το κατέστησαν μαρτυρικό χωριό και τοποθέτησαν στο πάνθεον των ηρώων τους 21 άντρες και τις 10 γυναίκες που δολοφονήθηκαν στα σοκάκια του.
Στο μνημείο που έχει στηθεί στο ιστορικό χωριό των Σφακίων, αναγράφονται 27 νεκροί, 19 άντρες και 8 γυναίκες.
Ωστόσο, έρευνα καταγραφής των θυμάτων του Καλλικράτη που επικεντρώθηκε στο Αρχείο Γερμανικής Στρατιωτικής Διοικήσεως Κρήτης (Γ.Α.Κ. Χανίων), στη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου (Β.Δ.Β.Η.), στο Αρχείο της Ανεξάρτητης Ομάδος Ανωγείων (Α.Ο.Α.), στο αρχείο του Σωματείου Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης «Ομάδες Μπαντουβάδων», σε δημοσιεύματα των τοπικών εφημερίδων της Κρήτης, σε μαρτυρίες ανθρώπων που ζήσανε τα γεγονότα, στις εκθέσεις του Προέδρου της Κοινότητας Πατσιανού-Καλλικράτη, του Υποστρατήγου Νικολάου Παπαδάκη, του δασκάλου του χωριού Γεωργίου Παπαδάκη ή Μπεχτάση και στα Ληξιαρχεία της Κοινότητας Πατσιανού-Καλλικράτη και Αργυρούπολης Ρεθύμνου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα θύματα της σφαγής του Καλλικράτη στις 8 και 11 Οκτωβρίου 1943 ήταν συνολικά 31, είκοσι ένα (21) άντρες και δέκα (10) γυναίκες.
-Γιατί εκτελέστηκαν οι κάτοικοι και πυρπολήθηκε ο Καλλικράτης;
Το Σεπτέμβρη του 1943 ο Στρατηγός Κάρτα, επικεφαλής των Ιταλικών δυνάμεων του Λασιθίου, με τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας παραδόθηκε στους συμμάχους. Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ τον φυγάδευσε στη Μέση Ανατολή. Ο Καπετάν Μανόλης Μπαντουβάς, πιστεύοντας ότι η ώρα της απόβασης είχε φτάσει, διέταξε μικρή ομάδα ανδρών του να μεταβεί στη Σύμη Βιάννου και να αιχμαλωτίσει τους στρατιώτες του γερμανικού φυλακίου που ήταν εκεί. Οι αντάρτες πήγαν αλλά στην προσπάθειά τους να αιχμαλωτίσουν τους δύο Γερμανούς του φυλακίου, μπλέχτηκαν μαζί τους σε πάλη σώμα με σώμα και τους σκότωσαν.
Την επόμενη ημέρα, οργανωμένος γερμανικός στρατός ανέβηκε στο χωριό Σύμη της Βιάννου, αναζητώντας τους στρατιώτες του φυλακίου. Οι αντάρτες με επικεφαλής τον Καπετάν Χρήστο Μπαντουβά δίδουν σκληρή, ολοήμερη, νικηφόρο μάχη με τους γερμανούς στη Σύμη. Τέσσερις δεκάδες γερμανοί νεκροί και δέκα αιχμάλωτοι. Μετά τη μάχη οι κατακτητές καίνε τα χωριά της Βιάννου και εκτελούν τους κατοίκους. Οι Βρετανοί αξιωματικοί Σύνδεσμοι αποφασίζουν να φυγαδεύσουν τον Καπετάν Μανόλη Μπαντουβά και τους άντρες του στη Μέση Ανατολή. Η καταστροφή της Βιάννου συνδέθηκε με την απόδοση ευθυνών από μέρους του πληθυσμού στο πρόσωπό του. Έπρεπε να απομακρυνθεί γρήγορα από την Κρήτη. Η πρώτη προσπάθεια από τα νότια του νομού Ηρακλείου, (παραλία Τρυπητή), αποτυγχάνει.
Αποφασίζουν να τον φυγαδεύσουν από την παραλία του Ροδάκινου. Στην αποστολή φυγάδευσης συμμετέχει ο επικεφαλής των Βρετανών Συνδέσμων Ταγ/χης Τομ Ταμπάμπιν (Ιωάννης) με τον ασυρματιστή του Τζων Λιούις. Ο Λοχαγός Ζαν Φήλντιγκ (Αλέκος) με τον ασυρματιστή του Νεοζηλανδό Κιούι Πέρκινς. Ο Λοχαγός Ραλφ Στόκμπριτζ (Σήφης) με τον ασυρματιστή του Τζων Στάνλευ. Ο Λοχαγός Άλεξ Ρέντελ (Αλέξης). Στην ομάδα φυγάδευσης στη Μέση Ανατολή συμμετείχαν και δέκα άντρες της ανταρτικής Ομάδας Κρουσώνα υπό τις διαταγές του Μενέλαου Ξυλούρη αλλά και άλλοι κρητικοί καταδιωκόμενοι των γερμανών. Οι αντάρτες κατέληξαν, περιμένοντας το μέσον για να φύγουν, στις νότιες παρυφές των Λευκών Ορέων στην περιοχή Τσιλίβδικα. Είχαν ενισχυθεί και από Ροδακινιώτες, Αμαριώτες Σφακιανούς και από τις δύο ανταρτικές ομάδες του Καλλικράτη, του Νικολάου Μανουσέλη ή Γιατίπη και του Ανδρέα Μανουσέλη ή Μανουσαντρουλή.
Οι γερμανοί κατεδίωκαν τον Καπετάν Μανόλη βήμα προς βήμα. Στα Τσιλίβδικα προδόθηκε η παρουσία της πολυπληθούς αυτής ομάδας και γερμανοϊταλική περίπολος τους εντόπισε. Οι αντάρτες έδωσαν μάχη (4 Οκτωβρίου 1943) και εξουδετέρωσαν όλους τους γερμανοϊταλούς (δεκαεφτά και τον Έλληνα διερμηνέα τους). Στη μάχη διακρίθηκαν οι ομάδες του Καλλικράτη ο Νικόλαος Γιατίπης και ο Ιωάννης Βουγιουκαλάκης του Μανούσου.
Οι γερμανοί αποφάσισαν τότε με εσωτερική διαταγή του Διοικητή Φρουρίου Κρήτης Μπρούνο Μπρόγερ να καταστρέψουν τα κοντινά χωριά, (της περιοχής Τσιλίβδικα), Καλή Συκιά και Καλλικράτη για παραδειγματισμό. Το έργο ανέλαβαν γερμανικός τακτικός στρατός και το Ελληνικό Καταδιωκτικό Απόσπασμα Κακοποιών Ε.Κ.Α.Κ. ή Jacte Commando του Φριτς Σούμπερτ. Μετά τη μάχη στα Τσιλίβδικα οι άντρες των παραπάνω χωριών Καλή Συκιά και Καλλικράτης είχαν ειδοποιηθεί και κατέφυγαν στα ορεινά. Οι γερμανοί και οι Σουμπερίτες, όπως άλλωστε το συνήθιζαν, ξέσπασαν πάνω στις γυναίκες στην Καλή Συκιά και εφάρμοσαν ένα σχέδιο για τον Καλλικράτη. Τις δυο πρώτες ημέρες που έφτασαν στον Καλλικράτη, (6 Οκτωβρίου 1943), διέδιδαν ότι αναζητούσαν όπλα και οι κάτοικοι δεν είχαν λόγο να φοβηθούν.
Το απόγευμα της 6ης Οκτωβρίου 1943 γερμανικά στρατεύματα της Βέρμαχτ κατέκλυσαν το χωριό. Μετά το κάψιμο της Καλής Συκιάς, το απόσπασμα του Σούμπερτ έφτασε στον Καλλικράτη με διαφορά μιας ώρας από τους γερμανούς. Περίπου σαράντα άντρες. Σουμπερίτες και γερμανοί στρατιώτες, (δυνάμεως τεσσάρων λόχων), άρχισαν τη δράση με βάση ένα οργανωμένο σχέδιο. Ο Καλλικράτης έπρεπε να τιμωρηθεί για τη μάχη στα Τσιλίβδικα, το θάνατο των γερμανοϊταλών στρατιωτών και για τη βοήθεια που προσέφεραν οι άντρες του στον Καπετάν Μανόλη Μπαντουβά. Στο Σούμπερτ αποδόθηκε κατηγορία για τον Καλλικράτη, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο. Την ίδια τύχη είχαν και οι δοσίλογοι που τον συνόδευαν και εκτελέστηκαν από τους αντάρτες μετά την κατοχή. Στο Στρατηγό Μπρόγερ, κατά παράδοξο τρόπο, δεν αποδόθηκε κατηγορία για τις εκτελέσεις και την πυρπόληση του Καλλικράτη. Στη διάρκεια της Κατοχής αποκλειστικά υπεύθυνοι για ότι συνέβαινε ήταν πάντοτε οι Γερμανοί Διοικητές της Κρήτης. Αυτοί αποφάσιζαν κι αυτοί έδιδαν τις εντολές. Και το απόσπασμα Σούμπερτ δρούσε με την ανοχή και την άδειά τους.
