Η κρητική κουζίνα φημίζεται για τα οφέλη της και το σταμναγκάθι είναι σίγουρα ένας από τους σταρ της που πρέπει να βάλουμε στη διατροφή μας πιο συστηματικά. Οι λόγοι είναι πολλοί και -ευτυχώς- νόστιμοι.
Γνωστό και ως το άγριο ραδίκι της Κρήτης, το σταμναγκάθι είναι ένα από τα πιο εμβληματικά βότανα της ελληνικής χλωρίδας και αποτελεί βασικό συστατικό της παραδοσιακής κρητικής διατροφής. Φυτρώνει κυρίως σε παραθαλάσσιες όπως και ορεινές περιοχές της Κρήτης, ενώ καλλιεργείται πλέον και συστηματικά, ώστε να είναι διαθέσιμο καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Τι «άσους» κρύβει στο μανίκι του
Το σταμναγκάθι δεν είναι απλώς ένα παραδοσιακό χόρτο. Είναι μια διατροφική βόμβα γεμάτη πολύτιμα θρεπτικά συστατικά.
*Πλούσιο σε αντιοξειδωτικά: Περιέχει φαινολικές ενώσεις, όπως φλαβονοειδή, που συμβάλλουν στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες.
*Καλή πηγή βιταμινών και μετάλλων: Παρέχει βιταμίνη C, ασβέστιο, σίδηρο και κάλιο, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό, τη λειτουργία των μυών και των οστών.
*Υποστηρίζει το πεπτικό: Όπως τα περισσότερα πικρά χόρτα, το σταμναγκάθι διεγείρει την παραγωγή πεπτικών υγρών και βοηθά στην καλή λειτουργία του ήπατος και της χολής.
*Πλούσιο σε φυτικές ίνες: Συμβάλλει στη ρύθμιση του σακχάρου και της χοληστερίνης στο αίμα και προάγει τον κορεσμό.
*Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες: Έχει παρατηρηθεί πως τα πικρά χόρτα όπως το σταμναγκάθι περιέχουν ενώσεις με αντιφλεγμονώδη δράση.
Τι λέει η επιστήμη;
Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Food Biochemistry (2020) εξέτασε τα φυτοχημικά του σταμναγκαθιού και διαπίστωσε σημαντική συγκέντρωση σε φαινολικά οξέα και φλαβονοειδή, όπως η λουτεολίνη και η απιγενίνη, με ισχυρή αντιοξειδωτική και κυτταροπροστατευτική δράση.
Επιπλέον, διαφορετική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Planta Medica το 2016 κατέληξε στο ότι το εκχύλισμα του σταμναγκαθιού μπορεί να έχει θετική επίδραση στη μείωση της φλεγμονής και την υποστήριξη της ηπατικής λειτουργίας, κάτι που συνδέεται και με τις παραδοσιακές χρήσεις του.
Μια ακόμη πιο πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Plants (2022) εστίασε στις αντιοξειδωτικές και ηπατοπροστατευτικές ιδιότητες του εκχυλίσματος Cichorium spinosum, δείχνοντας ότι έχει σημαντική δράση ενάντια σε ηπατοκυτταρική βλάβη σε πειραματικά μοντέλα. Τα ευρήματα αυτά υποστηρίζουν τη χρήση του σταμναγκαθιού ως λειτουργικό τρόφιμο.
Πώς να το απολαύσετε
Το σταμναγκάθι είναι πεντανόστιμο και πολυδιάστατο στην κουζίνα:
*Ωμό σε σαλάτες: Τρυφερά φύλλα σταμναγκαθιού, με λεμόνι και ελαιόλαδο, συνοδεύουν υπέροχα ψητά ή όσπρια.
*Βραστό: Ένα από τα πιο απλά και αγαπημένα πιάτα της κρητικής κουζίνας. Μπορείτε να το συνδυάσετε με πατάτα ή κολοκυθάκι και λίγο λεμόνι.
*Με αυγά: Τσιγαρισμένο ελαφρά σε ελαιόλαδο, με αυγά. Υπέροχος παραδοσιακός μεζές.
*Με θαλασσινά: Σε εκλεπτυσμένες εκδοχές, συνδυάζεται εξαιρετικά με χταπόδι ή καλαμάρι.
*Στο φούρνο: Μαζί με πατάτες και άλλα λαχανικά για ένα χορταστικό φαγητό.
Το σταμναγκάθι είναι η απόδειξη ότι η φύση προσφέρει απλόχερα θησαυρούς – αρκεί να ξέρουμε να τους εκτιμήσουμε. Ενσωματώνοντάς το στη διατροφή σας, απολαμβάνετε γεύση, υγεία και ένα κομμάτι της μακραίωνης κρητικής σοφίας στο πιάτο σας.
