Με τα βλέμματα όλης της Ευρώπης να είναι στραμμένα στην χθεσινή τηλεδιάσκεψη και τις εκκλήσεις ότι διακυβεύεται ακόμη και η ενότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση να κυριαρχούν, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης κατέληξαν αργά χθες το βράδυ σε συμφωνία για ένα πακέτο μέτρων συνολικού ύψους περίπου 540 δις. ευρώ.
Ουσιαστικά, κατέληξαν σε μια συμβιβαστική λύση για τον τρόπο με τον οποίο θα χρηματοδοτηθούν οι άμεσες ανάγκες –ρευστότητα επιχειρήσεων για να μην καταρρεύσουν, χρηματοδότηση απασχόλησης για να μην εκτοξευτεί η ανεργία αλλά και χορήγηση φθηνών δανείων στα κράτη μέλη της Ευρωζώνης απευθείας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας με “χαλαρούς” όρους. Δεν απαντήθηκε το μείζον: πώς θα χρηματοδοτηθεί η “επόμενη ημέρα” του κορωνοϊού. Το αναλυτικό κείμενο που εκδόθηκε αργά χθες τη νύχτα, ουσιαστικά παραπέμπει στους αρχηγούς των κρατών μελών για τα δύο εξαιρετικά κρίσιμα ζητήματα: τον πολυετή προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο οποίος “θα πρέπει να παίξει καθοριστικό ρόλο για την ανάκαμψη” αλλά και τη δημιουργία ενός Ταμείου για την Ανάκαμψη (Recovery Fund) το οποίο θα είναι “προσωρινό και στοχευμένο”. Ταμείο και πολυετής προϋπολογισμός θα πρέπει να “συνδεθούν” κάτι που σημαίνει ότι οι δραματικές διαπραγματεύσεις δεν ολοκληρώθηκαν χθες τη νύχτα αλλά είναι ακόμη μπροστά.
Τι σημαίνει η συμφωνία για την Ελλάδα
Η Ελλάδα, από το τριπλό πακέτο μέτρων που συμφωνήθηκε χθες, έχει λαμβάνειν –εφόσον το επιθυμεί- πόρους που μπορούν να ξεπεράσουν τα 6-7 δις. ευρώ. Η εξειδίκευση ανά χώρα δεν είναι ακόμη εύκολη δεδομένου ότι ελάχιστες τεχνικές λεπτομέρειες για το πώς θα λειτουργήσουν οι τρεις διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης έχουν γίνει γνωστές. Πρακτικά, θα μπορεί να δανειστεί ένα επιπλέον ποσό της τάξεως του 2% του ΑΕΠ της (σ.σ με βάση το 2019 περίπου 4 δις. ευρώ) για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών του κράτους. Επίσης, φαίνεται να αντιστοιχούν πάνω από 1,5 δις. ευρώ από το Ταμείο SURE (προσωρινό και αυτό) το οποίο προορίζεται για την τόνωση της απασχόλησης. Το ποσό μπορεί να είναι εντυπωσιακό αλλά δεν είναι αρκετό δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά εργασίας.
Αρκεί να σημειωθεί ότι το συνολικό κόστος για να χρηματοδοτηθεί το επίδομα των 800 ευρώ μαζί με το κόστος για την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών για χρονικό διάστημα 45 ημερών, ξεπερνάει τα 3,5 δις. ευρώ. Ουσιαστικά, οι πόροι από το Ταμείο SURE θα χρησιμοποιηθούν για να χρηματοδοτηθούν προγράμματα επιδότησης της απασχόλησης με στόχο να συγκρατηθεί σε όσο το δυνατόν χαμηλότερα επίπεδα η ανεργία την “επομένη” του κορωνοϊού. Όσο για τους πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, πρακτικά με την “μόχλευση” των πόρων που θα διατεθούν θα δημιουργηθεί ένα κονδύλι περίπου 200 δις. ευρώ για να καλυφθούν ανάγκες ρευστότητας των επιχειρήσεων, ειδικά των μικρομεσαίων (σ.σ ο ορισμός του μικρομεσαίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρακτικά καλύπτει σχεδόν το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων).
Οι δηλώσεις Σταϊκούρα
Οι αποφάσεις αυτές είναι σημαντικές αλλά δεν φτάνουν, έλεγε χθες από το βήμα της Βουλής ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας γνωρίζοντας –το είπε άλλωστε- ότι για κάθε μήνα lock down το ΑΕΠ συρρικνώνεται κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες ή κατά τουλάχιστον 7 δις. ευρώ. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατέστησε σαφές στους υπουργούς Οικονομικών ότι θα χρειαστούν πάνω από 1,5 τρις. ευρώ για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές επιπτώσεις από τον κορωνοϊό μέχρι το τέλος του χρόνου. Αυτό σημαίνει ότι τα δύσκολα είναι μπροστά και οι αποφάσεις των αρχηγών κρατών το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα πρέπει να είναι γενναίες. Άλλωστε, αυτό είναι και το συμπέρασμα που προκύπτει από την χθεσινοβραδινή δήλωση του υπουργού Οικονομικών αμέσως μετά την ολοκλήρωση της τηλεδιάσκεψης:
“Το Eurogroup κατέληξε τελικά, σε συμφωνία, μέσα από συμβιβασμούς. Μια ικανοποιητική συμφωνία που προσφέρει νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για να αντιμετωπισθούν οι πρωτόγνωρες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της εξάπλωσης του κορονοϊού. Μία συμφωνία που έρχεται να συμπληρώσει τις πολύ θετικές πρόσφατες αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών για δημοσιονομική ευελιξία και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για ενίσχυση της ρευστότητας.
Πρόκειται για ένα νέο πακέτο μέτρων, τόσο για την αντιμετώπιση της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης, όσο και για τη μεταγενέστερη ανάταξη των ευρωπαϊκών οικονομιών. Ως προς την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, προβλέπεται αυξημένη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, υλοποίηση ενός προσωρινού προγράμματος για τη διασφάλιση θέσεων εργασίας, και ενεργοποίηση της προληπτικής πιστοληπτικής γραμμής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, προσαρμοσμένης στις τρέχουσες υγειονομικές ανάγκες.
Τι ενισχύεται με το πακέτο μέτρων
Στόχος αυτού του πακέτου μέτρων, συνολικού ύψους άνω των 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, είναι η ενίσχυση των υγειονομικών συστημάτων, η τόνωση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, ο περιορισμός της διόγκωσης της ανεργίας και η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Ως προς την αναγκαία επανεκκίνηση της οικονομίας, προβλέπεται η δρομολόγηση ενός ταμείου ανάκαμψης, με χρηματοδότησή του από “καινοτόμα χρηματοοικονομικά εργαλεία”, καθώς και η αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων, μέσα από την αναδιάταξη του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου.
Η σημερινή, θετική απόφαση θα πρέπει να αποτελέσει το εφαλτήριο για ακόμη πιο φιλόδοξες – μελλοντικά – ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, με άγρυπνο το “μάτι” στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού, αλλά και με το βλέμμα στραμμένο στην επιστροφή της οικονομίας στην κανονικότητα”.
